Дым і мёд

 

*  *  *

Позірк робіць прадметы існымі

І прыўлашчвае небыццё.

І таму, калі я гляджу на дрэвы,

У маім воку столькі бярвёнаў.

 

 

МАЛЫ ТРАСЦЯНЕЦ

Моль, што віецца над вокам –

Ты думаеш, яно – кветка?

Ці кавалак тканіны?

Узор пераплеценых нітак райка?

 

Галіна б’ецца аб шкло –

Зацвярдзелы кавалак паветра?

Вада спыніла рух часціц?

 

Попелу было за межамі сальватацыі,

Што замест небыцця

Прастора зрабілася згусткам жаху? Крыку? Трывогі?

 

Бязмоўе немагчымага.

Даруй,

Быццё свету.

 

 

* * *

Мы з сабакам глядзім у люстэрка –

Каго ён там бачыць?

 

 

AUGUSTUS

Ад хмараў вінаграду цёмна ў хаце,

Словападзенне жніўня выспявае

Ў гарачым пыле. Па-над дахамі спявае

Залаты певень,

Коміны дзяўбе.

 

Месяц-манарх сплятае пасмы сонца

Ў косы цыбулі.

Бульба па барознах

Бярэ ў разлік раты і волкасць склепу.

Трывога траў

І дзіўны дрэў давер.

 

Нічога яўлена цяпер не будзе.

Усё названа. У ваду хлеб кідай.

У горле яблык болю пракаўтнецца.

Даўкім віном

Напоіць месяц-мніх.

 

 

*  *  *

З горада збеглі ваўкі, пакінуўшы назву,

Касмылі нетутэйшага джазу

На плошчы пустой

У зеніце лета,

І паветра густое як джэм гарачы.

І паветра дрыжыць ад джазу іначай.

 

Іх дарогі – зоры й крыжы,

Іх хвасты – ля чыгункі табака,

Іх масты – гаражы, дзе на дахах суніцы.

 

На падворках сабакі –

І на дрэвы душы ад брэху.

 

Больш за тысячу год кусаюцца за плячо і

П’юць поўню з воўчай крыніцы,

І калі нехта з’ехаў,

Усё адно застаецца

Водгукам,

Подыхам,

Рэхам.

 

 

*  *  *

Мёд фарбаў, задуха,

Далоні кветак і пах гэтых далоняў.

 

Языком па прожылках:

Новымі словамі

Смак старых лёсаў.

 

На плячах у кахання лілеі,

Пярсцёнак з каронай на пальцы,

У кішэні ў злодзея сонца

Са спляцення майго.

 

Медзь колераў, крышталь паветра,

Сухая кроў дрэў.

Кулакі пладоў

 

Вобзем,

Аб клетку грудную,

У сценку.

– Хто там?

– Гэта сэрца ў шыбу.

– Не адчыняй.

 

 

*  *  *

Залатая гадзіна, мушкі,

Святло між ценяў траў і лісця,

Нібы ўнутры зялёнай ягады агрэсту,

І кветка святаянніку ўгары.

 

Складаны рытм задумлівай прасторы і доўгіх ценяў,

І спакой сланечнікаў,

Што хіляць галаву і ноччу

Свідруюць позіркам зямлю,

Бо сонца

Па той бок.

 

У рэзгінах далягляду

Геніяльныя тэксты

Пахаў і шолахаў.

 

Разгінаючы спіну, аўтар

Засявае разоры ў снах ільнамі.

Зацвітуць, завабяць пчол

У духмянае неба.

 

Выспявае поўня

Празрыстай папяроўкай

Над палямі

І цёплым шыферам.

 

 

*  *  *

Першы дзень жніўня. Вада са студні

Колеру белага вінаграду.

Віно з агрэсту ад уласных шэптаў

Стае п’янлівым,

Ад гаворкі ў цемры сабе самому

Салодкае стаецца садкім.

 

Досыць трывог.

 

Увішны Бог

Вішнёвай косткай упалюе горыч —

Ар’ергард смаку,

І тады

Свет праглыне ўсю даўкасць арабін,

Глыбіню колеру і крык пладоў,

 

Якія ўжо з’явіліся з паветра.

 

 

ПРАЯЎКА

Кілім маёй пакоры, кужаль маёй радасці, і сэрца б’ецца, як рыба на пяску. Я раскладаю імёны як пацеркі, блытаючыся ў прыстаўцы «пра-», і заблытваюся ў каранях – гострых і горкіх гісторыях цёплай іх памяці. Калі паўтараць з года ў год адны і тыя ж гісторыі, ува што яны ператвараюцца?

У малітвы?

У колы ў дрэвах?

У плады гэтых дрэў?

Што адчувае яблык за імгненне да падзення?

На месцы хаты, дзе схаваныя ў чэраве люстэрка ўсе мае дзённікі з першымі вершамі і падлеткавымі каханнямі – хто паставіць туды адзнакі? – раслі агуркі, якія любяць нізіны і вільгаць. Дзве ракі, і ў той, якой цяпер няма, галасіла рыба-сямідзірка: рыба-выкапень, рыба-выдумка з дзіркамі ў спіне, рыба-габой, рыба-флейта. Якая мелодыя будзе, калі падзьмуць у яе адкрыты рот, што прагна хапае паветра? (Аднойчы я засунула пальцы ў пашчу мёртвага шчупака, і з таго часу ведаю, што за цікаўнасць трэба плаціць). У рэках вада колеру цёплага льну, зялёная вада ў цвёрдых вокладках студняў, вада як выкшталцоны сказ, які нічога не тлумачыць і не падлягае вытлумачэнню. Зямля, неба, вочы – усё тут вычарпальна апісваецца вільготнымі колерамі, колерамі зелля і ззяння.

Агонь – крык мядзведзя! Атхарван! – тут не колер, а тое, што расстаўляе націскі ў тэксце прасторы. Кветка, каб лічыцца тут кветкай, мусіць мець у сабе жар і быць па-гамераўску віннавокай, як скура вала і мора. Халодныя языкі лістоў аеру, на якія клалі пячы хлеб, і гарачыя языкі полымя ў печы, жар кляновага лісця, агонь у вачах драпежных жывёлаў, атрутны агонь ягад ландышу, калючы агонь курынага вока. Гарыхвосткі-чарнушкі разносяць полымя на хвастах па гнёздах, па галінах, у неба: захады колеру цёплага мёду і захады колеру гарачай медзі, мядзянкі пад імі звіваюцца і ззяюць у жарстве. Вёска Рудня непадалёк, а за ёй дуб, а пад дубам у зямлі гарыць французскае золата. Зямля выплёўвае рэвальверы і кавалкі металу, недапераплаўленага ў гэтай цмокавай кузні: на іх арлы з пераменнай колькасцю галоў, ніколі не сытыя да канца.

Шугае рудбекія на міжваенным падмурку суседняй хаты, якая згарэла зімой (не падыходзьце! Балон!), яна гарэла, і чакалі выбуху, і быў снег – ці набіралі яго ў вёдры? Як хутка снег рабіўся вадой? Рудбекія – жоўты, чырвоны, чорны – не словы, але колеры растуць з зямлі, і сонца выцягвае з рота глебы памяць на паверхню. На месцы, дзе ляжалі параненыя палонныя, барвы буракоў і памідораў, на месцы, дзе палаў падбіты самалёт – яго пасля па кавалках расцягалі па хатах і выплаўлялі лыжкі – залатарнік і святаяннік. Памяць – гэта месяц у вадзе, адбітак святла адлюстраванага, вочы таго, хто глядзіць. Па-за імі яна іншае: здагадка, археалогія, небыццё.

Як дзеці, мы прыносім і паказваем адно аднаму прадметы. «Глядзі, гэта слоік з перцам». «Глядзі, гэта фотаапарат».

– Завостры, але я буду.

– Здымі тут усё.

comments powered by HyperComments