Уверцюра прадвесня

БАЛГАРСКАЕ ЛЕТА

Чыё імя над берагам па літарах

Дарыў птах неспакойнай вышыні,

а мора гулам безупынна клікала

з якіх дарог, з якой далечыні,

 

чый голас, кім у гэты дзень пачуты,

чыю хаду, ацэньваюць якой

секунды і мінуты

ўсё золата вякоў

усіх мацерыкоў?

 

 

*  *  *

Адрасы з вясны ляцяць у лета –

матылі іх пішуць за вакном

на кляновых новенькіх канвертах,

барвянець якім асеннім днём.

 

Ад былой любві – святой ці грэшнай –

іскры ўваскрасаюць у вачах,

быццам не ачахлі галавешкі

на пагаслых над зарой кастрах.

 

І чытаеш: вуліцам зялёным,

гарадам якім ты блізкі зноў?

Подыхам успыхвае знаёмым,

гарадам якім ты блізкі зноў?

Подыхам успыхвае знаёмым

на губах гарачы свет кастроў.

 

 

КАРАГОД СТАНЦЫЙ

У далеч якую хаваюць гады

той квецені шчодрай дыханне,

што брала

ў палон і пасёлкі, і гарады,

не абмінала бяссонніц вакзалаў?

 

А свет не нямы, не сляпы і ў імгле,

і сеюцца службы дыспетчарскай словы

на прывакзальны перон, дзе хмялеў

залётны лісток і пад сонцам, і громам.

 

Варожаць аб чым і туман, і агні

прастораў зямных і нябесных?

Праз ночы імчаць цягнікі і праз дні

на гук веснавы з пасівелаю песняй.

 

 

*  *  *

На гальфстрымы дыхання твайго

зоры моляцца ці не моляцца

сцюжнай ноччу над цішай снягоў,

над акном з неспакоем-бяссонніцай?

 

Зор далёкіх чакаць адказ –

як ляцець на Юпітэр ці Марс:

пасівееш апошнім воласам,

не рэнтгенам прасвечаны – космасам…

 

 

І Ў СЦЮДЗЁНЫМ СВЕЦЕ

Праз імглу, віхуры завірухі

клічуць на дарогах – ноч ці дзень –

рукі, без якіх нямеюць гукі,

вочы, без якіх святлее цень.

 

Купалы калумбамі стагоддзяў

і званы – сыны зямных надзей –

моляцца:

– На снезе і на лёдзе,

як раней, душа, не халадзей.

 

 

*  *  *

Сёння студзіць рэчку не слуга –

раніцы марознай яркі позірк.

Дзе той бакен (зваўся ён “куга”),

што ківаў і плёсам, і нябёсам?

 

Лёдам успамін ці закране

заўтра снегавая з ветрам сцюжа,

ці ў завею, нібы па вясне,

зноў анёлы над зямлёй закружаць?

 

 

ВУГАЛЁК

Вугалёк жывы схаваўся ў прысак.

Вугалёк жывы падварушу –

і рассыпле ён агніста іскры

на маю душу.

 

Вугалёк – ты сябра мой вячэрні –

не шкадуй, гусцей, жарчэй сыпні

і гукання, і маўчання зерне

ў роднай цішыні.

 

Асвяці і тое, што пагасла,

знікла ў далячынях лет і зім,

дзе хадзіў гасціць да зораў ясных

неазяблы дым…

 

 

*  *  *

Тваёй рукі кранаюся, нібыта

кранаюся малітвы вечароў,

дзе пацалункі зорнымі арбітамі

блукаюць над сцяжынамі гадоў.

 

У гэты час марозны, час зімовы

тваёй рукі кранаюся, каб зноў

бярозы пра любоў шапталі долу,

укрытаму прызнаннямі снягоў.

 

Тваю далонь пад небам прамяністым

дыханнем саграю, як птушаня.

І дзён далёкіх флейты голас чысты

ляціць сініцай у абдымкі дня.

 

 

ПОМНЮ

Словы цёплыя і позіркі за мною

зноў ідуць з бязмежжа сцюжных зім –

там яшчэ без горычы і дым,

не падвешаны журбой зямною.

 

Там з вакзальнай мітуснёй і з неспакоем

голас ціхі парадніўся твой,

а сцяжынкі кружаць грайным роем,

ружаю марознай – вышынёй.

Хочуць што данесці ў свеце раннім

да тваіх разбуджаных вакон,

за якімі – залатыя грані

на бярозах сонечных ікон?

 

 

*  *  *

Ледзьве ліст страпянецца сцямнелы,

толькі зорка ледзь чутна міргне –

неспакоем асветляцца цені

ад святла ў непагаслым акне.

 

Ноч, як бежанка, ходзіць ля вокан,

зазіраючы ў кожнае з іх

запытальна-дапытлівым вокам,

і трывожна напружвае слых.

 

І ля трасы бетоннай, ля сцежкі

да світання шукае каго

беспрытульніца ціхая, пешкі

ідучы на далёкі агонь?

і пра што між ствалоў стромкіх сосен

і прымоўклых дамоў гарадскіх

ападзе павуцінкай у восень

ці пачуты хоць некім уздых?

 

 

ВЯСЕЛЬНЫЯ СУБОТЫ

У суквецці стужак россып яркі

шарыкаў чырвоных і блакітных –

маладою радасцю без хмаркі

далячыні чысцінёй абмыты.

Майскі свет – адкрыты і прыгожы.

 

Ды ляціць, як роздум нечаканы,

на дарогу на вачах прахожых

жоўты шарык, хуткасцю сарваны.

 

 

*  *  *

Што глыбей глыбокага калодзежа?

Возера падземнага вада.

Што глыбей вады з такога возера?

Дол каменны, цвёрдая руда.

Што глыбей, чым дол той зацвярдзелы?

Дол наступны, а за ім – яшчэ,

як ляднік, калісьці анямелы

дол, што сіверам вякоў пячэ.

Што ж глыбей за той ляднік глыбокі –

сховішча неадшуканых руд?

Чалавека погляд адзінокі

між мільёнаў воч.

Мільёнаў рук.

 

 

ЧЭШСКІ ВЕЧАР

Вечнасць моўчкі вечар абдымала.

Космас кос тваіх і космас сэрца

ў горадзе на ўскраіне квартала

вартавала сцішанае вецце.

 

Што ў тваім разгадвала паглядзе

вышыня – ці скажуць ліпы букам

хоць адным лістком, што промень гладзіў,

хоць адзіным перагрэтым гукам?

 

Русакосае не адцвітае лета.

Цёплы вечар Чэшскіх Будзеёвіц

і зіму, замоленую ветрам,

маладым тваім дыханнем ловіць.

 

 

*  *  *

Усміхаецца белаю плотачкай раніца,

вынырае ў тумане на плыні вады,

як і ў тыя гады,

дзе яшчэ пра журбу не пытаецца

бераг твой малады.

 

Вынырае з бліскучай лускою з вады

прывітаннямі даўняе лета,

што лавіла ў свае невады

зор і сонца сакрэты.

 

Пра чые тут сляды

губы рыбы, як з чыстай слюды,

выдыхаюць склады плёсаў памяці?

 

Варажу з паплаўком на маршчынах вады.

Усміхаецца белаю плотачкай раніца.

 

…А твой воблік вадой не змываецца.

 

 

РАНІШНІ РАМАНС

Мелодыі над квеценню каштанаў –

знаёмыя, іх ведаеш даўно.

Пытанні – прэч, калі сягоння рана

тваё здалёк паклікала акно.

 

Такі святлісты, без хмурынак, ранак –

і пчолам кветкі, нібы губы, піць.

Сплывай, сыходзь за моры, акіяны

сум учарашніх рэчак і крыніц.

 

Снам-туманам ныраць на дно на самае

віроў раскручаных, давераных вясне.

І не адною квеценню каштанавай

захмелена і неба ў сівізне…

 

Да берагоў, што зберагаць умелі

сакрэты плёсаў і віроў рачных,

лілея подых запытальна-белы

на выдых шле, на ўздых грудзей чыіх?

 

 

Дыпціх твайго вобліку

1

Як малітва за ўсё і за ўсіх –

воблік твой, раннім небам атулены,

міражом з варажбою зязюлінай,

з мітуснёй матылёў лугавых.

 

Глыбіню вымяраць не метрамі.

у якой ты маўчыш ноччу й днём.

Да цябе дакрануцца б – хоць ветрамі,

Хоць дажджынай адной.

 

Спагадае чаборам і верасам

бор, дзе ў спёку не родзяць грыбы,

без падказкі чыёй:

– Не вернецца,

што аднойчы на свеце згубіў?

 

2

Сонца з кожнай мурашкай вітаецца,

сваякуецца з хмарамі і воблакам.

 

Углядаюся ў далечы.

Раніца

Зноў параніцца тваім воблікам…

 

Вечар пасее агні –

вецер шукае мелодыі

ў свеце. дзе дрэў карані

жывяцца вечнымі водамі.

Знічкі над кожнай вярстой

сыплюць святло мімалётнае.

Неба – не рамай пустой –

поўніцца зорнымі сотамі.

Верасень верыць усім

позіркам, шэптам з прызнаннямі.

Бераг пад лісцем асін

дыхае даўнімі тайнамі…

 

 

ГЭТЫ ДЗЕНЬ

Вечнасць – не ламбард, з якога можна

выкупіць мінулых дзён абсяг.

А наступным будзе дням жылплошча

з небам, як калісьці, на пасаг.

Гэты ж дзень ідзе за далячыні

зашыфроўваць захад для каго

і чырвоным колерам, і сінім –

для якіх анёлаў і багоў?

 

Перад тым, як плёсы і віры ўсе

замуруе маразоў уздых,

цёплы міг, зноў адгукніся з высяў

словам з вуснаў. сэрцу дарагіх.

 

Гэты дзень і без цябе – з табою.

Так, напэўна, і пустыні слых

ловіць акіянскі гул прыбою,

хваляванне хваляў штармавых…

 

 

*  *  *

Шар зямны вачамі тэлескопаў

рух высочвае начных планет.

Гнецца ў садзе жнівеньская голька:

спее яблык. Залаты ранет.

 

А ў траве свайго жыцця сакрэты:

для жукоў кірмаш тут і вакзал.

Векавечны космас запаветы

караням вузламі завязаў.

 

Зорку не сагрэеш на далоні –

Млечны Шлях не закрануць рукой.

А расінка, як дзіцё бяссоння,

чый чытае ў свеце неспакой?

 

 

ДНІ ЦІШЫНІ

Ёсць такія дні, калі маўчанне,

як аблога з чатырох бакоў глухіх,

і душа, як на пустым прычале,

хоць рачны пачуць жадае ўздых.

 

Слухаеш, ці далеч адгукнецца,

у якой рассыпаны вясной

квецень, што ляцела і да сэрца

праз вятры і туманоў сувой.

 

Ловіш: ці праб’ецца незабыты

летні гук, суніцаў саладзей,

і прамень на восеньскай вадзе

абвянчае дзень святлом абмытым.

 

Цеплаходам мёрзнуць у маўчанні.

Лёгкі ліст за кім ляціць у свет?

І душа, як на пустым прычале,

гучным дням шле цішыні прывет…

 

 

*  *  *

Серабрыцца пылок снегавы

пры святле ліхтароў і вокан.

Быў учора з табою на “вы”

пад аблокаў малітвай высокай.

 

Сёння вечар за такой варажбой

маладой –

у здзіўленні:

– Дзе я?

 

Сёння будзе сустрэча з табой

і на “ты” перайсці

ёсць надзея…

 

 

УВЕРЦЮРА ПРАДВЕСНЯ

Яшчэ без зеляніны, ледзь жаўцее

вярба, злавіўшы дух сакавіка

пасля зімы без гурбаў і завеі –

і снежку ёй не кінула рука.

Яшчэ на скразняках лісток баіцца

праклюнуцца цікаўным птушанём

і абвясціць без слоў усім сініцам:

– Я – ваш сваяк, хоць і з адным крылом.

Яшчэ вада на рэках і азёрах

не набрыняла сінню вышыні.

Яшчэ любві не адсырэлы порах.

Пульсуе кроў – жарынкі цеплыні.

 

 

*  *  *

Пра вёрсты распытае, пра гады,

сатканыя і з радасці, і з болю,

як і раней, ля вокнаў бэз густы…

А нам з табою ці сустрэцца болей?

 

Тут нават верабей умеў мастацтвам

здзівіць сваім, не просячы ўзамен

прызнанняў гучных пад галлём акацый,

калі з табой быў заручоны дзень…

 

 

АБНАЎЛЕННЕ

Надрэчны салавей світанню шле прывет.

І сціплы ціўкат верабей зноў дорыць.

Рахманы гром Рахманінавым свет

вітае без эстрадных дутых зорак.

 

І пра жыццё імкне травіны сказ,

што акрыяла. Так было заўсёды.

Што закране і абміне тут нас?

 

Мелодыяй нябёсаў – прызнанні-пералёты.

 

 

*  *  *

А без твайго дыхання

так холадна-сцюдзёна

не толькі ў час завей і маразоў –

і ў дзень, калі на гольцы

першынец зялёны

свет спасцігае з веснавых азоў…

 

 

НАЧНАЯ МАЗАІКА

1

Дождж тасаваў да раніцы ўсю азбуку,

агучваў літары на шкле акна.

 

Тваё імя не лобзікамі – лазерам

вырэзвалі маланкі да самага відна.

 

2

Лісток цалуецца з дажджынкамі. Шчаслівы.

“Ю” ў слове паўтараецца “люблю”.

Далёка ў моры змораныя крылы

абвесцяць пра світанне караблю…