12/24/2013 

Архіў нумароў:















































































































Васiль Быкаў. 1924 - 22.VI.2003
Каталог TUT.BY





Зміцер Баяровіч

_____________________
З Новым ходам! Зацемкі

пачатак

Тата ў дзяцінстве будзіць мяне пацалункам. Праз сон – пра парасон. Пра першы снег. І што трэба цёпла апрануцца, бо золка. На шчацэ козыт ад яго вусоў. У кватэры млосная раніца. Нягучны голас з залы. Я яшчэ роўна-роўна ляжу пад коўдрай, баючыся варухнуцца і незнарок крануць паветра. А ён, пакінуўшы шчыльны слупок святла ў дзвярах, выратавальна ідзе на кухню.
Так вецер перад навальніцай не выварочвае, а толькі прыадкрывае старонкі кнігі на падваконніку, быццам зазірае ў іх.

16 верасня, 2011

яднанне

Такі дзень, калі вады столькі, што яна аж здаецца цвёрдай. Такі час, што са стрэх праз коміны выпаўзае і нізка-нізка сцелецца пара. Гэткія лужыны, што лопаюцца люстэркі. Такі дождж, што, бывае, хвілінамі проста б’е у грудзі і прабівае дзіркі (і душа макрэе). Такая вільгаць, што нават пустэльняй не выратаваць горад. І колер – адзін. Такая прастора, што робіцца млосна ад аднаго толькі паветра. Настолькі вялікі ціск, быццам пусціў нехта з нацягнутай гумкі гэтыя стрэлы кропляў. І на вуліцы, абклееная шэрымі шпалерамі, – сцяна дажджу.


* * *
Толькі дзяўчына побач са мной на дыбачках, баючыся праліць на асфальт, шчыльна нясе да краёў напоўненую гарачай гарбатай шклянку.
І чамусьці здаецца, што ў гэтым свеце ўжо ніколі не будзе яднання.

14.10.2011

мунштук

Леанід Мендзелевіч штораніцу едзе на працу. Ён муштруе дзяцей выдуваць ноты: Леанід Мендзелевіч – трубач. Леанід Мендзелевіч кожную раніцу апрануты алоўкава: проста.
У Леаніда Мендзелевіча няма нават рознакаляровага шаліка, які, як правіла, павінен быць у кожнага творчага чалавека. Але гэта не бянтэжыць Леаніда Мендзелевіча – ён крочыць на працу муштраваць дзяцей выдуваць ноты.
Леанід Мендзелевіч мае гонар сёння граць у аркестры: ён раздрукаваў партытуры для ўсіх інструментаў, у тым ліку званочка і падвясных талерак. Дома склеіў раздрукоўкі бандам і падпісаў свой лісток: «1-я труба».
Леанід Мендзелевіч кожную раніцу выходзіць з метро апарань. Ён набывае «Кент» і 0,5 гарбузовага сока. Потым Леанід Мендзелевіч хаваецца ў школе.
Там ён адчыняе свой кабінет, вешае паліто ў шафу (дзверы ліпеюць, скрыгацяць – даўно трэба папрасіць, каб адрамантавалі), дастае трубу з чахла, прыкладвае яе да вуснаў.
І адчувае, што на ёй няма мунштука. Леанід Мендзелевіч сёння забыўся дома на мунштук.


* * *
На калідоры – смех дзяцей, у вокнах – такая непатрэбная вясна. Трубач Лёня доўга-доўга глядзіць перад сабой. І нібы ва ўсім свеце няма таго, хто мог бы яму дапамагчы.

16.04.2011

вальс

Раніцай пад маім вакном танчыў дворнік. Я цікаваў за віхраом лісця з-пад яго вальсовых падэшваў. Раз-два-тры, раз-два-тры… Калі раптам яго заўважалі людзі (як дзіця, калі яму страшна ноччу, нязручна адчыняе дзве­ры ў пакой бацькоў-мілаванцаў), слупянеў. Хвіліну-другую мацюкаўся сам на сябе. А потым працягваў танчыць. І брыдкая вуліца зноў танула ў чысціні яго душы.

рацыяналізм

Я знайду сабе тоўстую кабету. Я вырашыў. Я буду працягваць пець стансы і пісаць вершы на балконе, а яна будзе гатаваць цудоўныя супы ўвесь дзень на кухні, абцірацца фартухам, глядзець “Дом-2”, наведваць сваіх дзяцей ад трэцяга шлюбу (па яе словах, ён быў так падобны да Гранта) па выходных. Я – смяяцца. Яна будзе класці тры лыжкі цукру ў гарбату, праць мае рэчы, пахнуць малаком і капустай. А я выключна нічога не буду рабіць – толькі пець стансы і пісаць вершы на балконе.
Тоўстай кабеце будуць патрэбны ад мяне сухія абяцанні. І раз на месяц пяціхвілінная зачэпка для пажыццёвага радыкуліту. Тлустая жанчына будзе добрай, як я. Таму мы ніколі не будзем з ёй размаўляць.
Уласна, кабета проста фізічна будзе тоўстая. Гэта не абраза. Я знайду сабе такую, якой не прыйдзе ў галаву крыўдзіцца на гэтае слова. Я ёй нават буду пакідаць грошы на аплату ЖКП, часам абдымаць. Затое мае камоды будуць яе любіць, шафы і нават моль. Яна будзе класці мне парасон у сумку, трымаць язык за зубамі, выносіць смецце і мяне. Я – толькі пець стансы і пісаць вершы на балконе.
І мы будзем жыць разам шчасліва: адзін без аднаго. А любіць я буду цябе.

25.05.2011

тo be continued

Даўка-цёплы лістапад і рыжыя ружы. Твае дзве першыя літары імя (астатніх я не памятаю) як мне сляпая кардыната: Ві. Мы ідзем у тэатр – будынак з чырвонай зоркай над дзвярыма. Ідзем з розных бакоў на нейкае высокае мастацтва – з нізкімі намерамі. Прычынная сувязь сустрэчы мацнейшая за нашу з табой. Антрактны вечар, тактоўныя размовы, цікаўныя погляды. Ты – ледзьве ледзі. Амаль мілая, амаль Амалія (не зыходзіць з курсу: Ві). Ты трымаеш сябе ў маіх руках. Ты трымаешся рухава. І кожны вечар я толькі з гэтай прычыны ўспамінаю ўсе звесткі пра цябе, якія ёсць у маёй памяці.
Ты працуеш мантажніцай каторы год. Варта толькі ўскінуць галаву – там ты. На вокнах хмарачосаў, разам з промнямі восеньскага свету і бог ведае як даляцеўшым туды павуціннем казычаш аблокі. І, здавалася б, з вышыні ты павінна бачыць усіх. Здавалася, павінна, як анёл… А ты кахаеш.


* * *
Таму я зноў купляю квіткі на кінапрэм’еру. І для мяне ты, як чарговая няўдалая стужка, што мусіць вось-вось пайсці цітрамі, – працягваешся.

6.11.2011

глупства

Мне 7 гадоў.
Я б’ю мух самаробнай хлапушкай. Дзед зрабіў яе з дрэва. Дзяржальна крыху слепавокае, а гумавы нарэшціц – былы кілімчык, аб які выціралі падэшвы.
Я б’ю мух на двары. На дзвярах сіняга гаража. Дзверы велькія, зачыненыя. Сонца амаль увесь дзень на іх, таму мух тут шмат. Часам яны садзяцца на правады ад разетак (тыя адседжваюцца за пагнутымі цвікамі), на выключальнікі. Але я іх цікую. І бацаю. Мухі, яны ж, так бы мовіць, дурныя. Вірлавокія – так, з крыллем, але што толку? Я выдзіраю іх з гумы хлапушкі, яны ўсе ў крыві. У гэтай няма нагі, у той крыла. Тлустая зменшылася напалову. Я скідваю іх на зямлю. На зямлі іх ужо шмат.
А я б’ю і б‘ю – мух на дварэ. Адну за адной. А яны ўсё ляцяць, недарэкі. І я рагачу з іх, мне смешна. Я ганаруся вайной.

* * *
Мне 20. А мухі ўсё ляцяць. Толькі я ўжо плачу.

Шалі

Так атрымліваецца, што нашае жыццё пабудавана на процілегласцях:
Каб цябе пачулі – трэба гаварыць шэптам. Ты знаёмішся з чалавекам і чамусьці адразу забываеш яго імя. Тое, што ты аддаеш – вяртаецца. І становіцца тваім назаўсёды. Падлога – столь. Тое, што ты думаеш пра іншых, не думаюць іншыя пра цябе. Самы блізкі чалавек – самы далёкі. Вялікая дабрыня – гэта вялікае зло. Вялікая дабрыня – гэта вялікая злосць (толькі для розных людзей па-рознаму).
Самы шчыры смех – да слёз. Не – так. Я – ты. І паміж усім – шалі.

2011 – 2012

З Новым ходам!

Людзі купляюць дрэвы.
Людзі пахнуць ігліцай. На адну ноч спалучаюцца з лесам і вераць у лёс. Людзі ствараюць немагчымую канцэнтрацыю аперцэпцый: каханым – кахання, сябрам – сяброў, цяжарным – яшчэ большага цяжару на ўсё жыццё, палітрам – фарбаў, сынам – сыноў, ганарлівым – гонару, гумару жартаўнікам.
Людзі гуляюць у шахматы. Людзі блытаюцца: хто зараз ходзіць, хто кароль, хто пешка, чыя атака ці абарона. І, быццам, ужо не маючы ведаў, як разблытаць, здавалася б, самы безнадзейны мат – п’юць за працяг.
З Новым ходам!
Людзі апранаюць маскі. Людзі кладуць мармур, мары, Мармарыс, мора. Людзям выходзіць даражэй, чым планавалі – вомільгам.

* * *
І ты – як мне падарунак, схаваны бацькамі недзе ў столі. А я – бы дурное дзіцё, якое яго выпадкова знайшло, ды крычыць: гэта не тое, што я прасіў.
І вакол мяне яшчэ ёсць свята. А ў ім ужо няма шчасця.


22 бясснежня, 2011