* * *
Забытыя могілкі ў попеле спаленых кніг,
У сцёртых слядах за радзіму памерлых герояў.
Шукаць іх не стануць,
як Шліман – антычную Трою,
На нашай Айчыне кладоў незлічона такіх.
Тут вечнасць пяском насыпаецца ў чаравікі,
У вочы ляціць павуціннем,
чапляецца голлем.
Нашто мітусня, калі могілкі стануцца полем?
І горад урэшце становіцца полем такім.
Мінулае спіць,
а над ім пустазелле і глог.
Абліччы памерлых
памерлыя помняць адныя.
Тут дом пабудуюць,
і ў комінах вецер завые,
І збочыць з дарогі,
кладамі пракладзенай, Бог.
СТАРЫ ВОЙ
Лёс для таго, хто вярнуўся з прайгранай вайны –
Толькі забыцца, як сталі з муроў – валуны.
Воя старога баяцца, бы смерць за плячмі
Носіць, як горб… Цені смерці ў яго пад вачмі.
Кажуць, ён доўга занадта па костках хадзіў,
Піў з чарапоў і на споведзі неяк схлусіў,
Воя старога не любяць пускаць у дамы.
Ён не ўсміхаецца, вечна маўчыць, як нямы.
Колькі ні просяць расповедаў з дзён баявых –
Вечна ў адказ толькі сумны, як могілкі, ўздых.
Гэткі сусед нам дастаўся… Маёнтак ачах.
Лётаюць чорныя цмокі туды па начах.
Белыя вершнікі носяць туды туманы.
Кажуць суседзі: няхай не прыйшоў бы з вайны.
А па начах над стамлёным схіляецца Бог:
“Ты перамог… Ты вярнуўся і ты перамог”.
ТУТ
Крыўскія могілкі – быццам асохлае мора.
Тут баранілі каморы і корсты, і норы.
Тут прадавалі і нат не лічылі пянёндзаў.
Мёд застываў і гарчэў у паваленых корстах.
Тут нашывалі на скуру жалезныя плыткі.
Зубраў харты ашалела хапалі за лыткі.
Мералі локцем сукно, падразаючы рэшту,
І ад чужынцаў хавалі няўлоўнае нешта.
Так балаты не паказваюць тваністых нетраў.
Так захіналіся ў скуры ваўчыныя неўры.
Так паміж буквіцаў праўду хаваў летапісец.
Крыўскія могілкі не абысці – хоць забіся.
Пчолы вяртаюцца ў вуллі, вужакі ў руіны…
А крывічы на магілах будуюць хаціны.
ІМПЕРЫЯ ВЫДМ
На ўзбярэжжы Балтыйскага мора
ёсць запаведнік рухомых дзюнаў – выдм…
Выдмы ідуць. Паглынаюць дамы і касцёлы.
Чорныя мёртвыя дрэвы – як помнікі ім.
Хвалі марскія ўсё прагнуць прасторы і волі,
І наступае ўсё далей імперыя выдм.
Белы пясок, а за ім – цёмна-шэрыя хвалі,
Што ні імперыя – межы свае праміне.
Ну і навошта мы храмы свае будавалі,
Раз апынуцца пад выдмамі, потым – на дне?
Мовай пяску загавораць лясы і паляны,
І балаты ператворацца ў белы пясок.
І застанецца над выдмамі крыжам драўляным
Мачта майго карабля, што нікуды не ўцёк.
ЯШЧЭ АДНА СТРАШНАЯ КАЗКА
Снежная Каралева
жыве ў ільдзяным палацы.
Снежная Каралева
ніколі не танчыць на пляцы.
Снежная Каралева
збірае хлопчыкаў злосных
І тчэ дзеля іх сувоі
на белых вялікіх кроснах.
Квітнее на шыбах шэрань,
цвітуць за шыбай вазоны.
І той, хто гадуе кветкі,
не прагне снежнай кароны.
Але – такая ўжо праўда,
такая ўжо ў казкі сіла:
Калі расцвітаюць кветкі,
іх кладуць на магілы.
Ляжаць на сумётах ружы,
стаяць у сумётах дрэвы.
І гулка грукочуць кросны
Снежнае Каралевы.
ХОМА БАЛОЦІКУС
Ён проста звык у твані жыць – і жыў,
Дрыгвою дыхаў, харчаваўся раскай,
Між небам і зямлёю, на мяжы,
Якую называлі страшнай казкай.
Ён не аброс лускою, не пачаў
Падобным быць да жабы ці трытона.
Ён проста сноў не бачыў, апрача
Балотных сноў, бясколерных, бяздонных.
Свае былі тут радасць і краса:
Пунсовым жалем спелі журавіны,
Гарлачык ззяў, свяцілася раса.
І думаў ён: няма найлепш краіны!
Дзень амярцвеў, бы кветкі амялы.
Адно пытанне не даецца ў рукі:
Нашто яму на спіне два крылы?
Бо так нязручна з імі між гадзюкаў.
* * *
Да неба белы дыван
ляжыць праз поле крыжоў.
Сляды вандроўнай душы – адна малітва без слоў.
Сляды пакінутых тут –
як абарваная ніць.
Нібы малітва без слоў,
пад снегам спяць карані
Даўно пасечаных дрэў, даўно пасушаных траў.
Ты замаўчаў ад таго,
што словы снегу аддаў,
Каб белы-белы дыван
да неба нас падымаў,
Да Бога нас падымаў.
РАНІШНЯЯ ПЕСЕНЬКА ПА ДАРОЗЕ НА ПРАЦУ
Тры сцяжынкі, тры сняжынкі,
Нуль надзеяў, смецце мар.
Нешта слушнае гаворыць
мой чарговы гаспадар.
Я ж няправільная кветка
ў ікебане гэтых сцен.
Бо жывая, бо жадаю,
бо крывёй сплываю з вен.
Зноў сцяжынкі завіруха ператворыць у палі.
А жыццё маё малюе
нейкі Сальвадор Далі.
Не разблытаць слоў і сэнсаў.
Лабірынты. Вітражы…
Ненароджаныя вершы –
як тапельцы – у душы.
Гулка тупаюць Галемы
калідорамі зімы,
І маўчаць, як Фудзіямы,
мёртвых класікаў тамы.
* * *
Сабакi дажджу – так называюць тых, хто пакiнуў
i анiяк не аднойдзе свой шлях…
Том Уэйтс
Сабака дажджу анiколi не знойдзе свой дом.
Дзе анёл, дзе лiхтар? Толькi светлыя плямы ў залеве.
Змыты пахi i змыты сляды, i здаецца iльдом
Наша неба, i голае голле – як шнары на целе.
Сабака дажджу
заблукаў у апошнiм дажджы.
Ён шукаў тыя дзверы,
куды не заходзяць забойцы,
Ён шукаў тыя вулiцы, дзе не пiльнуюць вiжы,
Дзе ў апошнi глыток не ўлiваюць
атруту i стронцый.
Звер наiўны, спароджаны дымам i тлом гарадскiм,
На рэкламу кавярнi зiхоткую вые i плача.
Цi ў двары забрыдзе, заварожаны следам чужым,
Цi сваё люстраванне на мокрым асфальце пабачыць.
Шэры – колеру хмары, цiкаўны i смешны такi.
На калматае поўсцi
згасаюць iмгненна дажджынкi.
Абыходзяць яго, адганяюць далей мiнакi.
Ну а ён гаспадарскай нiколi не зведаў рукi,
I нiхто на яго
не надзене
нiколi
ашыйнiк.
ВIТАЛЮ СКАЛАБАНУ
Iсцi на святло лабiрынтамi даўнiх падзей.
Iсцi на святло – дзеля знiклых у цемры людзей.
Скрозь цемру iсцi – i рабiцца драбнiцай святла,
Каб праўда здабытая
сэрца жывым апякла,
Каб крокi дзядоў не расталi, як сон у траве,
Каб людзi спазналi аднойчы –
Айчына жыве!
У жоўтых паперах
памерлыя лёсы маўчаць,
Эпоха маўчыць,
нiбы скошаная сенажаць.
Тут ценi блукаюць,
ды гiнуць знямелыя днi.
I трэба iсцi на схаваныя ў цемры агнi,
Не здрадзiць, не кiнуць забытымi продкаў сваiх,
Няхай ты згараеш i сам па дарозе да iх.
Прайсцi лабiрынт свой апошнi,
i ў свеце святла
Любiць Беларусь,
што цябе цераз цемру вяла.
24.08.2011
* * *
А я ўсё гадую свой сад на чужых камянях,
Ды ў чорных расколiнах толькi iмхi прарастаюць.
I днi прарастаюць сiвою травою пры днях,
I ночы злятаюць грыфонамi скiфскага раю.
Мне сад толькi снiцца –
сузор’ямi спелых пладоў,
Сагрэтай лiстотай, падобнай да летняга мора.
А тут – камянi. Тут не сад, не вакзал i не дом,
Тут – холад i цвердзь, i патрэба адвечнай пакоры.
Гадую свой сад.
Гiнуць парасткi, гiнуць сябры.
Каленi i рукi разбiла аб шорсткiя глыбы.
Навошта ў далiну? Мой сад зацвiце на гары,
I ў мора лiстоты нырнуць аблачыны, як рыбы.
I нават калi дзеля гэтага мiж камянёў
Мне прыдзецца легчы,
каб глебаю стаць урадлiвай,
Хай станецца..
З неба пральецца празрыстая кроў,
I сад мой на хвiлю
Зямлю маю зробiць шчаслiвай.
ЗАБЫТЫЯ СЛОВЫ, ЗАБЫТЫЯ РЭЧЫ
Словы забытыя
Смаку тугi ды iмжы.
Верас праз iх прарастае, iльюцца дажджы.
Час iх збiрае ў сармацкае рызы прыпол.
Iх прамаўляе над Свiслаччу цiхi анёл.
Словы забытыя, мова радзiмы маёй.
Ейныя рыцары сталi курганнай зямлёй,
Ейныя панны вучылiся прасцi з травы.
Ейныя дзецi, маўчанню вучылiся вы.
Строi сармацкiя вышыты срэбрам дажджу.
Я праз нямоцтва ў маўклiвае заўтра гляджу.
Верас палае, прарослы са слоў i крывi.
Шэптам хаця ты сваю Беларусь ажывi.
Немень
Фарботы
Таемнiк
Кудмень
Сполыск
Спазор
Васпан
ФАЛЬВАРАК
Бачыць прарочыя сны развучыўся i iх тлумачэнню,
Спяць цвыркуны мiж бярвенняў старога фальварку.
I не з’яўляюцца ценi з мiнулага, любыя ценi,
З юных гадоў, абарваных пятлёю i плахай.
Сны перагледжаны.
Снегам засыпаны днi i магiлы.
Томiк Вяргiлiя шашаль праеў, як сумленне i памяць.
Сны хоць вярталi надзеi, адвагу i сiлы,
Ну а цяпер застаецца спiвацца i марыць,
Што ля калонаў драўляных фальварку старога
Вершнiкi спешацца, шаблямi грукнуць у дзверы.
Смех малады сны абудзяць у цёмных пакоях,
I, як калiсьцi, пачнуцца размовы пра волю i вернасць.
Дзе вы, наступнiкi?
Той, хто сяброў перажыў, вас чакае.
Тут – ваш прытулак i мудрае слова дарадцы.
Шаблю не ўзняць, ды збярог ён i стрэльбы , i шаблi,
I – успамiн пра пятлю – не пустую – на пляцы.
Сыплецца снег цераз сны, цераз ценi i дах праламаны.
Дошкамi ўсе аканiцы даўно ўжо забiты крыж-накрыж.
Гiнуць фальваркi i замкi на могiлках зброi схаванай.
I не вярнуўся табою прададзены катам таварыш.
* * *
Каралi, што чакаць навучылiся ў бронзавых снах,
Не раздзеляць з табою вiно з дзьмухаўцоў i самоту.
Дождж змывае чырвоныя кроплi з абрусаў i плах,
Насалода i боль за труной ператворацца ў воцат.
Колькi жарсцяў, i колькi загубленых дзён i гадоў
Дзеля права калiсьцi застыць збранзавелаю казкай.
Будзем пiць журавiнавы мёд, ён амаль што як кроў,
Не будзi каралёў, не збiрайся да iх, калi ласка.
Кроплi цiха спаўзаюць па шыбе ва ўласную смерць.
Срэбра келiхаў прагныя нашыя вусны астудзiць.
Будуць жоўтым агнём дзьмухаўцы на адхонах гарэць,
А таго, хто iх летась збiраў,
У застоллi не будзе.
* * *
Як сны фараонаў, не хоча канчацца зiма.
Ваўкi ўсё блiжэй да сядзiбы прыходзяць начыма.
Самота… Сумёты… Найлепшая ў свеце турма –
З уласнай самоты, дзе варта – анёл за плячыма.
П’еш волю з гарбатай, а кубак твой прадзед купляў.
Гаворыш з Гарацыем, не разумееш Вальтэра.
А дзесьцi над пляцам стамлёна звiсае пятля,
I снег абдымае знямелага касiянера.
На мове Статутаў Лiтоўскiх дыярыуш твой.
На мове самоты – твае непачутыя вершы.
Ваўкi падыходзяць да брамы. I белы сувой
На золку наступным крывавая сцежка прарэжа.
* * *
Неасуджаны лёс і асуджаны век.
Не кранае халоднае сонца павек.
Ціха крапаюць дні, напаўняюць пацір.
Апранаецца блазнам раскаяны Лір.
Гінуць іншыя..
Век падмятае смяццё.
Напаўняе твой келіх сухое асцё.
