Я хворы табоЙ...
Плыве паабапал дарогі на Вільню
Прастор, каб трывожыць ва ўпор і здаля...
Я хворы табой,
І ўрачы тут бясьсільны,
Мая непрыкметная ў сьвеце
Зямля.
А доля між родных палёў дасталася
Такая, што кругам ідзе галава.
Дасюль не сабрана радня да стала ўся,
Хоць Крывія кліча,
Гукае Літва.
Па карку дубінкай гумоваю — “Кrеsy”,
А пелькаю — “Северо-Западный край”...
Цябе, прыхаванай хлусьлівай завесай,
Мне суджана несьці
Ці ў пекла, ці ў рай...
Бялеюць сьнягі і зара чырванее,
Зьліваюцца ў велічны, радасны сьцяг.
Акрыцца ім хочацца з вечнай надзеяй,
Што будзе ў цябе
Неўміручы працяг.
Мая Беларусь!
Непадзельнай любоўю
Забі,
Толькі выцісьні рабства з крыві.
Адпрэч і чарнобыльскае белакроўе...
Жыві!
Стог
Пластуе век зацята дні і ночы…
Мой стог радкоў расьце,
кранае хмары.
Стаю на ім пад небам,
што прарочыць
Не цішыню,
а грамавыя ўдары.
Як у маленстве на духмяным сене,
Мне хораша ў метафарах куляцца
І проста так усім дарыць імгненьні,
Якія могуць з небыцьця вяртацца…
“Да навальніцы трэба стог завершыць!” —
Падкажа лёс з душою селяніна,
А я і сам даверлівыя вершы
Гніць пад крутой залевай не пакіну…
А покуль сьвет трывожыцца ў чаканьні
Прад бурай,
каб пасьля глынуць азону,
Я мушу рытмы вольныя чаканіць
Для люду,
што дасюль ня выйшаў з зоны.
Косы
У магіле братняй, пад грудком у полі
Сьняцца хлопцам косы, сьніцца хлопцам воля.
Косы, што сьцякалі па плячах каханай,
Косы, што ўзьняліся ў бітве апантанай.
Сьніцца тая воля, што не памірае,
Што народ сагнуты вечна дакарае.
Вестку шлюць нашчадкам з цемры касінеры —
Нельга жыць на сьвеце без надзей і веры.
Іхніх сноў пазбыцца сёньня немагчыма,
Зноў рыхтуюць пастку злыдні для Айчыны…
Беларусаў годных я шчасьліва мрою,
Што за волю выйшлі крэўнай грамадою.
Сьцяг лунае горда над паходам сьмелым,
Колерам найлепшы — бел-чырвона-белы.
Лашчаць промні сонца з маладых нябёсаў
Косы залатыя, баявыя косы…
Яны
Яны працавалі на Сталіна шчыра
Пяром на паперы
і зброяй ля ямаў…
Засыпаны глінай,
падзолам
і жвірам
Мільёны завершаных кулямі драмаў.
Яны шчыравалі амаль без “праколаў”,
І ўсё ж не пазьбеглі агрэхаў таксама.
На выбітай гвалтам
хлусьні пратаколаў
Бурэюць выразна
крывавыя плямы…
Жыцьцё плодзіць гіцляў
бязьлітасна-новых,
Якія няволю вяшчуюць з апломбам,
Пакуль праўда мэнчыцца
ў цёмных сьпецсховах,
Узятая катамі строга пад пломбу.
Мне сьвет цікавы
Цячэ рака,
зіхцяць у росах травы —
Мне гэты белы сьвет яшчэ цікавы.
Я ў ім пакуль дашчэнту не зажыўся,
Хоць па планеце ўволю накружыўся.
У звыклых месцах і за акіянам
Хапае між людзьмі дасюль падману.
Але мяне не падмане ніколі
Сьвятое хараство зямное волі.
Душа мая бяз стомы з ёю ў змове,
Каб занатоўваць тайну ў родным слове...
Мне гэты белы сьвет яшчэ цікавы,
Хоць ведаю,
дзе левы бок,
дзе — правы.
Усё было…
Усё было…
і нудны дождж,
І груганоў крыжы ў нябёсах…
Глядзі,
наперад лёс свой доўж,
Хоць ты галодны, голы, босы.
Шчасьлівы дар —
цярновы шлях —
Заўжды вядзе праз боль і страты.
А ў тым,
што душы душыць страх,
Тварэц жыцьця не вінаваты.
Віну ня ўтопіш у віне,
Маной ад праўды не прыкрыцца.
Пры мне,
а потым без мяне
Усё міне,
каб паўтарыцца.
Касьцёл сьвятых Сымона і Алены
Шаноўнаму айцу
Уладыславу Завальнюку
У краі тым, які здаўна ня лена
Ва ўсе бакі крыжуюць бальшакі,
Касьцёл сьвятых Сымона і Алены
Стаіць,
як варта веры,
на вякі.
Малітва да Ўсявышняга нятленна,
Тут кожны можа мець прытулак свой.
Касьцёл сьвятых Сымона і Алены
Плыве,
як ветразь духу,
над зямлёй.
Айчына толькі воляй маладзее…
І той, хто пакідае гэты сьвет,
У вечнасьць моўчкі панясе з надзеяй
Адбіты ў небе стромкі сілуэт.
Якія б ні шугалі буры,
зьмены,
Але душа стрывае хіжы злом…
Касьцёл сьвятых Сымона і Алены
Любоў вяшчуе вернасьці сьвятлом.
Еду з кірмашу
Памяці Ул. Караткевіча
Я еду з кірмашу.
На ім было
Завозна хмелем,
Ласкай незабыўна...
Памалу сэрца хакаць пачало,
Як вёрстамі загнаная кабылка.
Там,
Дзе ўладараць продаж і гульба,
Я толькі на хвілінку паказаўся.
На кірмашы нічога не прыдбаў
І прапаноўваць нешта не зьбіраўся.
Няма ў мяне тавару.
Ёсьць душа,
Але яна — запас недатыкальны.
І да таго ж ня варта ні граша
У сьвеце,
Дзе гандлююць маньякальна.
Міргаюць скрозь прывабныя агні,
А я адводжу вочы нелюдзіма,
Хоць гаварыў:
“Карчмы не праміні!”
Мой неўміручы сябра Уладзімір.
Як ён,
Пачуцьцям давяраў найперш,
Таму і зараз прадчуваньню веру,
Бо пішацца ў душы астатні верш —
Вагомей тых,
Што леглі на паперу.
Я еду з кірмашу
На той парог,
Дзе задаюць няпростыя пытаньні...
Мацней віна мяне зьбівае з ног
Касьмічны сум
Апошняга расстаньня.
Застацца дома
Запомніўся дзень у зялёным жыцьці,
Мой выклік ня ясны нікому.
У школу раптоўна рашыў не пайсьці,
Застаўся дома.
Карцела з паперай пабыць сам на сам,
І я прадчуваў падсьвядома,
Што выпырхнуць з сэрца на волю радкам
Найлепей дома…
Пяром пракладаю да роднасьці сьлед,
Дасюль невядома аскома
Ад думкі, што месьціцца ўвесь белы сьвет
У слове — “дома”.
Жыць тут, дзе зямля і нябёсы — твае,
Дзе нават салома ядома.
Хоць здрада табе пельку рабскую ўе,
Застацца дома.
Быць тут, дзе балюе раз’ятраны гвалт,
Дзе дух горды сьціснула кома,
Трымацца, апошні акоп не здаваць —
Застацца дома.
Мой век праляцеў, як імгненьне адно,
Ды вернасьць ня скруціць утома.
Я рана адчуў, што такое яно, —
Застацца дома.
Хачу і фінал непадманлівы мець,
Каб з ласкі гасподняй, вядома,
Прыняць там,
дзе жыў,
непадкупную сьмерць —
Застацца дома.
Умова
Памерлых дзён ірвуцца струны
Пад пальцамі жывога лёсу.
Ляцяць у вечнасьць вершаў руны,
Дзе шмат чаго на пыл зьвялося.
Але ня дзеля славы весьняй
Ці ўдзячнай памяці нашчадкаў
Зноў чарнавік душы я крэсьлю,
Кідаю забыцьцю пальчатку.
У царства сьмерці з горняй кручы
Спускаюся з адной умовай —
Каб мой народ быў неўміручым,
Каб вольна дыхаў родным словам!
Глядзець у неба
У цеснай і няўтульнай дамавіне
Свабодны дух ніколі не загіне.
Бясконцы далягляд ад чалавека
Ня засьціць і труны халоднай века.
Над шэрай глебай,
над нудой і горам
Ляціць душа да вольных, сьветлых зорак.
І мне,
і ўсім несупакойным людзям
Ратункам толькі спадзяваньне будзе...
Любоўю да зямлі сваёй прыкутым
Заўсёды жыць мілосна і пакутна.
Ды ёсьць яшчэ астатняя патрэба...
Мы паміраем,
каб глядзець у неба.
Першы пацалунак
Ляжаў вялікі белы камень тут —
Каля бруі прыветнае крыніцы.
Як брат з сястрою, у любімы кут
Мы беглі, каб красою наталіцца.
Але ў той дзень загадкавы віхор
Нас выхапіў з зямнога летуценьня,
Дзе конікаў ня моўк бязладны хор,
Мільгалі сьлюдзяных стракозаў цені.
Паўстала тое, што лунала ў снах,
Сатканых з позіркаў і шэптаў кветак.
Маланкавай вясны зялёны шлях
Імкнуўся сьпешна да раскошы лета.
Раптоўна сьвет асьлеп,
Аглух
І сьціх,
Зачараваны сьмеласьцю спакуснай.
Забыўшыся няўзнак на ўсё і ўсіх,
Раскрыліся, нібы пупышкі, вусны.
Дайсьці ў трымценьні не змаглі яны
Да таямніц сьпякотнага каханьня.
Хоць мы былі прад вечнасьцю адны,
Ды толькі сутыкнуліся дыханьні.
Такога пачуцьця ня меў пасьля,
Хоць зьвязана жыцьцё ў апошні клунак.
З-пад ног сплыла і зьнікла дзесь Зямля…
А гэта быў мой першы пацалунак.
Мацней даражу
Нікому жыцьцё паўтарыць немагчыма,
Даецца ашчадна і шчодра — адно.
І як бы зязюлька яго ні лічыла,
А фініш бязьлітасны мае яно.
То з выраю,
то за далёкае мора
Ганцамі свабоды ляцяць жураўлі.
Дні радасьці,
дні непазбыўнага гора
Стагуюцца так,
як прыйшлі, адышлі.
Ня выкінеш і не закрэсьліш ніводны,
Надзеяй узяты ў спакусны палон…
І сам непрыкметна
на ўсё станеш згодным,
Прымаючы вечнай прыроды закон.
Ды ўсё-ткі насуперак долі зласьлівай
Аблічча тваё прасьвятляе імжу…
Наколькі мой час карацее імкліва —
Настолькі каханьнем мацней даражу.
Пальчык
Прыклала свой пальчык да вуснаў: “Маўчы…”,
Вяла па прыступках мілосьці ў нябёсы…
Мне помніцца млосная сьпеўнасьць начы,
Якая сьпяліла сьвітальныя росы.
Люляў нашы душы акрылены сплаў
Бунтоўнай свабоды і радаснай зморы
У ложку з густых,
долам высланых траў,
З адбітых у кропельках сьвежасьці зорах.
Плыве цуд са мной праз жыцьцё і цяпер,
Яго не замгліла расхлістанасьць долі,
Бо пальчык —
да шчасьця ўказальны той перст —
На вуснах ляжыць
і ня зьнікне ніколі.
Дол
Зямля крывічоў гадавала мяне
Ня толькі акрайцам зайчыным.
Вякоў чую пот
і на ўласнай сьпіне,
Сьлязою на вейках — Айчына.
Жыцьцёвы цалік — не азартлівы куш,
Яго не ўзарэш без пакоры.
Узяўся за гуж,
не кажы, што ня дуж,
Вядзі баразну аж да зорак.
Хоць цела няўмольна карэніцца ў дол,
Ёсьць неба над стомленым краем.
Гляджу ў лік касьмічны,
а потым наўкол —
Набожна душа замірае.
Красу не ўтрамбуюць ні сквапны хатуль,
Ні звадных рахункаў забойнасьць.
Углыб працякаю,
зьнікаю адсюль
З адзіным набыткам — любоўю.
Сюды і туды для маўклівых надзей
Спрадвечна расчынены дзьверы.
Хто веру цярпліва сьпяліў між людзей,
Упрочкі ідзе з той жа верай.
Душа не загіне…
На гэтым стаім,
Каб смутак нязводны адолець…
Таму не балючая вестка аб тым,
Што хутка я сам стану долам.
