Оптыка Бога

*  *  *

аднойчы

вершы ўвойдуць у хату

па вымытай зранку падлозе

пакідаючы сляды дзіцячых пятак

пяску і вішнёвых пялёсткаў

са столі пасыплецца золата

пыл засвеціцца

у промнях

анёлы пераглянуцца

 

аднойчы

увойдуць у хату вершы

як сваты з ручнікамі

і мама з татам маладыя

і бабуля ставіць півоні на падваконне

і дзядуля працінае позіркам

не з фатаграфіі

і здаецца што свет

толькі што нарадзіўся

і нікога не забілі

не пакаралі смерцю

і кожная залатая парушынка

танчыць

як душа ўзвяселеная

 

 

*  *  *

тут

нібы на ўскрайку жыцця

нібы цябе не відаць

нібы оптыка Бога не цэліць

наўпрост у сэрца

дай сабе волю

слязам і хвалям акіяну

кружэлкам у галаве

што парушаюць усе сінхроны

хтосьці там няўмела дыджэіць

мікшуючы твой боль і святло

хтосьці пускае табе ў жылы

папяровыя чоўнікі родам з дзяцінства

спярэшчаныя тваім почыркам

ты нясеш у сабе

цэлую флатылію згадак

часам яна захрасае

у нейкім з клапанаў сэрца

і ты адчуваеш як яно тонка баліць

гэтым папяровым

фантомным болем мінулага

ведаеш

я так мала чаму навучылася

але ў мяне цёплыя далоні

магу іх проста прытуліць

табе да грудзей

 

 

*  *  *

ніколі не была ні ягонай ні тваёю

ні каго-небудзь іншага

была адно імем

кожная літара якога

сведчыць пра блізкасць мора

памятаю як мы з табой

сядзелі ўдваіх

на пясчаным пляжы ўначы

толькі мора і неба

і да нас падышоў сабака

стары і кудлаты

без павадка

непрыкаяны

лізаў нам рукі

урэшце пацёгся далей

а мора засталося

я думаю мора б таксама хацела

кудысьці пайсці

а Бог хацеў бы

некаму паспавядацца

але ж не ўва ўсіх такія прывілеі

быць вольнымі і нічыімі

быць непрыкаянымі Божымі псамі

 

 

*  *  *

ты пытаешся што такое вершы

і я табе кажу: гэта тое

што не мае гаспадара

не мае дома

заўсёды ў вандроўцы

тое што разрывае і здраджвае

тое што цісне ў горле

тое што крычыць

як птушка як парадзіха

тое што памірае і ўваскрасае

тое што не дае памерці

тое што кружляе ў табе

як пчала-смяротніца

з джалам ахвярным

вершы – так, гэта трымценні

сумненні

суквецці

сузор’і

яны падаюць на далоні

і прапякаюць месцы для цвікоў

яны асядаюць на вейках

дажджамі і пацалункамі

яны шэпчуць

дрыжаць

шыпяць

ненавідзяць цябе

сплываюць пяшчотаю

зрываюцца на хрып

або проста ідуць

зачыняючы свет як дамавіну

 

 

*  *  *

Пісалі з табой вершы

пра каханне і вайну,

так даўно,

нібы тройчы пасівелі,

калі не было ў нас вайны

і каханне здавалася неўміручым,

а боль – хіба што перыферыйным.

Не, раны былі

не толькі ў шакаладавым сэрцы,

але такія, што іх удавалася загаіць

і жыць далей.

Гэта ж не была імітацыя

ці нейкая там знарочыстая гульня.

На палімпсестах старых афішаў,

на сценах счарнелых будынкаў,

на дне філіжанкі кавы

мы яе расчытвалі.

Што змянілася, сястра?

Куля паветраная

налілася волавам.

Метафара – смерцю.

 

 

*  *  *

Госпадзе, я падаю.

Ты казаў, што будзеш трымаць.

Ты казаў, што будзеш поруч

у астатнюю хвілю.

Але мы адышлі.

І туманы такія, што не відаць

нават кулі ва ўласным сэрцы.

Бачыў я ноч і агонь.

Неверагодна прыгожа.

Макі расцвітаюць у небе.

Але ў мяне скончыліся набоі,

а да тваёй далоні

яшчэ цэлае поле,

якое не пераляцець, як птушцы Дняпра,

не перапаўзці, не перажыць.

Забяры мяне адсюль нарэшце.

Налі мне малака,

у той кубак, сіні, у гарошак.

Гэта мама мне купіла.

 

 

*  *  *

каханая, даруй, я не ваяр

кожнага разу калі  ты зазіраеш мне ў вочы

я кажу табе

я маю нож каб сцінаць лазу

я спляту табе кошык

а хочаш спляту табе птаха

пасею ў ягоных вачах фіялкі

я не ваяр, каханая

я маю нож падразаць

маладыя дрэўцы

ты так даўно не выходзіла ў сад

падрастаюць марэлі

каханая, чаму ты сівая?

 

 

*  *  *

простая арыфметыка любові

дадаеш усмешкі і пацалункі

памнажаеш пяшчоту на шаленства

дзеліш дом на прысутнасць

дадаеш сумневаў

адымаеш разуменне

дадаеш слёз і маўкліні

дадаеш ценяў і адымаеш дотыкі

дадаеш трывогі

памнажаеш бяссонныя ночы

адымаеш і дадаеш

непатрэбныя пытанні

дзеліш сэрца як памаранчык

на долькі і долі

памнажаеш павуцінкі вакол вуснаў

адымаеш чужыя пагляды

жорстка дзеліш свой час

на турботы і страты

і зноў памнажаеш

пяшчоту на спакой

срэбра ў косах на святло ў вачах

бласлаўляючы

плюс бясконцасць

 

 

*  *  *

мае жанчыны нанізаныя на мяне

як пярсцёнкі на пальцы

як кольцы на дрэва

аніводнай не магу зняважыць

аніводнай не магу забыць

адна нараджала

другая калыхала

трэцяя спасцерагала з нябёсаў

ці хопіць мне малака

так і ўраслі ў мяне

карэннем галінкамі

выслалі кубельца

для майго птушаняці

і я стаю абдымаю сваіх жанчын

расту з імі

угору і ўніз

нанізваючы сябе

на пальцы маіх будучых

 

 

*  *  *

             А.М.

Дзеванька вырасла. Божа, як дзеванька вырасла.

Сталі круглявымі плечы і жорсткімі – выразы.

Сталі глыбокімі прыцемкі й зімнымі досвіткі.

Вусны – пяшчотнымі і траўматычнымі – досведы.

 

Дзеванька вырасла. За той драўлянаю партаю

Вомірг юнацтва прайшло, што і ўвагі нявартае.

Мроі ўсе здраджаныя. Не пераздала іспытаў.

Свет яе ловіць і ловіць, а час – наўскапыта.

 

Ўсё давядзецца самой, без ніякай падмогі.

Дзеці, каханы, каханкі і праца да змогі.

Тыя сябры, што – у невараць, тыя любові, што паляць,

Звыклая жытка. І цела, працятае палямі.

 

Неба ўгары. І анёлы ў паветраных ямах.

Дзеванька вырасла. Вершы прыходзяць у ямбах

Проста у скроні. У скроні. У скроні.

Дзеванька курыць і попел страсае ў далоні.

 

 

*  *  *

у кожнай жанчыны мусіць быць

свой мужчына

які робіць ёй балюча

засечкі на сэрцы

парэзы на прыцэўках

дзіркі ў звілінах мозга

кожны дослед цікавы

кожны досвед бясцэнны

мужчыны яны ж

калі не патолагаанатамы

то інтэрны-хірургі

ты думаеш некалі ён навучыцца

і будзе табе добры мужчына

гора што яны любяць вучыцца

болей чым жыць

а навуку

болей за жанчыну

 

 

*  *  *

Вячэрня мая, ты хвалюеш, як з неба раса.

Хоць спалены Рым, але жыцьме давеку краса.

Вершы ўжо складзены ў вежу. Чужы Вавілон,

Як вулей гудзе і зацягвае нас у палон.

 

Я ведаю: ты мне прамовіш заўсёды не так,

Як рэшта астатніх. Ты мой абярэг, задыяк.

Ты перапрашыта ўва мне залацістым шытвом.

І кожны твой рух застаецца нязгоеным швом.

Так, я адчуваю, жыццё жываточыць, цячэ.

Вячэрня мая, не заплюшчвай, малю я, вачэй.

Я падаю ў іх. Я лячу. Я растану. А ты ж

Пусці мае рукі. Ты ўгору цяпер паляціш.

 

 

*  *  *

Бог у табе, Бог ува мне,

І таму ён плача, калі мы на дне

І таму злуецца, калі мы ў пастцы

І кажа: не ўздумай, як хочацца ўпасці.

А я яму – Божа, трымай, не ўпусці.

Стамляюся бегчы,

Спрабую ісці,

А сілы не хопіць – то буду паўзці.

І што, папаўзеш мо за мною і ты?

Бог анічога не кажа, нібыта заснуў.

Можа, трымае нястомна якуюсь сцяну

Там, у глыбінях маіх, дзень пры дні.

І мы спаткаемся з ім на Вялікадні.

 

Пераклад з украінскай Уладзімер Арлова.

 

comments powered by HyperComments