КАЗКІ ДЛЯ ВАР’ЯТАЎ

 

Пяць

А калісьці надыдзе дзень,

і ён табе скажа: “Ма,

гэта не шапка, а смех адзін!

Хочаш – насі сама”.

Кіне яе на канапу,

пойдзе ў свой пакой і

ўключыць там Muse, ці Coldplay,

ці нешта яшчэ такое

(што будуць слухаць у дваццаць трэцім

гэтыя дзеці?)

 

А неяк убачыць дзіцячае фота

на сайце і скажа: “Ну вы далі!

У мяне там зуба няма, і ўвогуле – выдалі.

Павесь лепш туды Далі”.

Кіне ў заплечнік рыдэр

(плэер, айфон, тамтам)

і – “Не чакайце, мам!”

Махне рукой, усміхнецца

ды апынецца там,

дзе побач з дзяўчынкай-скерца

стане сэрца шалёна біцца.

Як і тваё, дарэчы:

ты з гэтага часу штовечар

пачнеш класціся позна, правяраць тэлефон…

Звоніць. Гэта не ён?

 

Цяпер ты таксама не спіш. Пакуль –

таму, што кашляе, прачынаецца, просіць тваю руку

(ведае: ад любога цмока і ведзьмака

абароніць гэта рука).

І ты закідаеш дэдлайны і важныя прапановы –

на гарышча, у куфар, дзе цень.

Бо калісьці надыдзе дзень,

і ён сыдзе – дарослы – жыць.

А пакуль – верабейкам сонным – папросіць піць,

і яму яшчэ толькі пяць.

Можна гладзіць па валасах,

трымаць за руку,

сцерагчы яго сон

і самой

не спаць.

 

 

* * *

Берта чытае Барта, Вербера й Бэрнхарда.

Бёртан і Берталучы ёй пішуць сны.

Берта хацела б зноў нарадзіцца ў Берне ды

там, а не на тутбаі чакаць вясны.

Берта штодня адна шпацыруе коўзкімі

сцежкамі паміж Берута і метро

і ў лістах заўжды вылучае коскамі:

“Роберт”, або “мой мілы”, ці проста – “Роб”.

 

Роберту сняцца робаты. Робу вусцішна:

Кафка і Хармс складалі яму сцэнар.

Роберт чытае допісы Берты, вуснамі

ціха варушачы ў месцах, калі яна

піша аб тым, як холадна без. І бэзавы

водар яе парфумы казыча нос…

Роб пачынае мерзнуць у швэдры бэжавым

ды ўратавацца хоча ў старым кіно,

дзе сярод слоў і кніжак анёлы дотыкам

лекуюць сэрцы, марачы стаць людзьмі…

Роберту добра ў гэтай краіне готыкі,

ён не паедзе ў Берцін мінорны Мі.

Хай яна быццам тонкая стрэлка компаса,

мроячы, да заходняй бяжыць мяжы –

жыць ім у паралельных сусветах Борхеса.

А над Берлінам з неба ўсю ноч імжыць.

 

* * *

Гэта зіма трымае яго, жыве ў ім,

сыпле калючы снег пад сівыя веі,

робіць халодным сонца і нізкім – неба,

сіверам злым у шчылінах вые, вее…

Ён прызвычаіўся. Думае, так і трэба.

Варыць глінтвейн з цытрынаю і імбірам,

ходзіць на лыжах. Лыжкаю па пламбіры

снегавікоў малюе, а з іх галоў на

сподак салодкіх кропель цякуць пункціры,

быццам капеж вясновы. Вось толькі з воўны

швэдар яго, і б’ецца агонь у печы –

месца няма вясне. Ёсць марозны вечар,

мяккі фатэль, канверты, паштоўкі, праца…

Ён захінае шалікам цёплым плечы –

выжыць у гэтым холадзе, пратрымацца.

А па начох не спіцца яму, хоць трэсні.

Ён дэкламуе вершы, спявае песні,

толькі б разбіць маўчанне пустых пакояў

голасам, рэхам крокаў, рыпеннем лесвіц:

цемра яго гняце, не дае спакою.

Нават калі задрэмле – хвілін на сорак –

сняцца не карагоды калядных зорак,

а цягнікі, якімі ён зноў кудысьці

лёцьма нясецца з амерыканскіх горак.

Вечны палонны лёду не мае выйсця.

Сёння – чарговым ранкам – ён раптам чуе

шум увушшу і лечыцца маслам туі.

Гук не знікае, шырыцца, танчыць джыгу:

не зразумець – рагоча ці лямантуе

свет навакольны ў гэтым бясконцым “джынгл”.

 

Ён каляндар хапае і са здзіўленнем

бачыць, што снежню хутка канец. Ідзе і

цягне кажух, валёнкі нясе, няўклюда…

Спешна ўпрагае ў сані сваіх аленяў

і выязджае.

Дзеці чакаюць цудаў.

 

* * *

Мы – тролі з падземнага свету.

Лічым прыступкі:

адзін,

два,

тры,

выходзім туды, дзе неба

ў метры ад нашых твараў,

як на карцінах Мунка.

 

Мы пішам падэшвамі ботаў

толькі вялікія

лі-

та-

ры

“М” на ссівелым асфальце

і моўчкі хаваем сэрцы

пад коканы палітонаў.

 

Мы ўдзень выключаем сонца.

Лепш хай нам свецяць

ліх-

та-

ры –

вочы бясконцых тунэляў,

а ў нашыя метрыкі ўпішуць

не прозвішчы – назвы станцый.

 

Мы любім мігценне твараў,

нам добра ў гэтым гар-

мі-

да-

ры.

І рэха ад крокаў цвердзіць,

пульсуючы метраномам:

“Нам домам – метро”.

Мы – тролі.

 

 

* * *

І калі ты сустрэнеш, нарэшце, сваю вясну,

яна будзе біць абцасамі ходнікі,

стрэсваць снег з капюшона,

прасіць дараваць, што спазнілася

(транспарт, ты ж разумееш),

ды грэць у тваіх кішэнях

заўжды халодныя пальцы –

кончыкі лёгкіх крылаў.

Ты ёй даруеш доўгія ночы без сну,

калі ад болю і страху сціскаў падлакотнікі,

паўтараючы штось манатонна

следам за “Наўцілусам”

ды спрабуючы ўратавацца ад вечнай завеі…

 

Ты скажаш: “Ну, мы ж сябры. Якія тут выбачэнні?!”

Яна зірне табе ў вочы і пачне ўсміхацца.

…

І вось тут цябе ўсё ж накрые.

 

 

Асоль

Па вечарох яе валасы пахнуць вадой ды соллю.

У кішэні джынсаў жыве яшчарка з палімернай гліны.

Суседзі лічаць яе дурніцай,

па пашпарце клічуць Асоллю

(маці ў юнацтве занадта моцна любіла Грына).

 

Яна замяняе сваё імя на звыклае мілае “Ася”

(так павялося з першага ж класа,

калі з яе смяяліся дзеці).

Ася перакладае з ангельскай, ездзіць з працы тралейбусам,

у дарозе чытае Джэці

і не чакае ніякіх прынцаў.

А ў казкі і ветразі ёй не верыцца ў прынцыпе.

 

Ён з’яўляецца на Доме друку нібыта,

скідае заплечнік, сядае побач.

Ася бачыць у шкле адбітак (падобны да Джоні Дэпа)

А за вакном Малевіч чорным фарбуе неба.

“Тралейбус ідзе ў дэпо”.

Асі праз тры выходзіць.

І хутка поўнач.

На патрэбным прыпынку Ася ідзе да дзвярэй,

пазяхае, глядзіць на гадзіннік,

ловіць позірк свайго суседа

(шэрыя, гэта ж трэба! – чамусьці здзіўляецца

і на аўтамаце: “Шэрыя, то бок grey”).

“Цьфу-ты, калі я ўжо навучуся выключаць у сабе                                                               моваведа?!” –

думае Ася, утаропіўшыся ў суседаў пунсовы шалік.

Потым ступае абцасам у брудны снег,

недарэчна з соллю змяшаны.

А ён едзе далей.

Адзін.

 

 

Верасень

Верасень,

як маленькі сабака з рудымі лапамі,

ходзіць па менскіх вуліцах.

Туліцца

да дзівакоў

на мокрых драўляных лавачках,

да закаханых,

што на прыпынку цалуюцца,

нават да тога старога

з сівой барадой і фенькамі.

У вочы ім зазірае

каштанамі-зрэнкамі,

просіць сагрэць,

абяцае слухацца,

сустракаць з работы.

І ліжа боты.

 

Ты яго забярэш дадому,

накорміш плюшкамі,

будзеш гладзіць за вушкам і

вычэсваць доўгую поўсць

(потым звяжаш шалік

або шкарпэткі – цёплыя і вясёлыя).

Ты станеш зваць яго Верасам

і паверыш, што ён – назаўсёды.

 

Ён будзе торкацца носам,

спаць на тваёй назе…

 

А потым

аднойчы

горла перагрызе.

 

 

* * *

Вецер танцуе твіст на тваім плячы,

чорным Татошкам сумка ірвецца ўбок.

Ты крычыш.

Паўтараеш “раз-два”, “раз-два” –

мікрафон маўчыць.

Гэта не твой эфір.

Сёння тут уладарыць бог

ураганаў, цыклонаў і брызаў.

Выбірае на глобусе кропку,

кажа, што гэта Канзас,

і – рррраз:

разбурае будынкі,

абарочвае плот ды машыны ўсе…

Падымае цябе

і нясе.

 

Цяпер ты жывеш у праклятым горадзе,

ходзіш па бітым шкле,

у кішэні носіш каменьчык

і лічыш, што гэта смарагд.

У цябе ёсць сябры –

разумныя, смелыя,

з добрым сэрцам, але

табе так хочацца збегчы

ад.

 

І вось ты руйнуеш сваю Бастылію,

ператвараешся ў ведзьму…

Навокал неба і ціш.

Ты завеш спадарожны вецер,

распростваеш рукі-крылы,

адштурхоўваешся

і

ляціш.