РАДЫЁ САМОТА

 

ХОР

Ён мальцам на спевы бегаў штодня,

ды ўночы было цікавей,

бо ўночы ў падворку спярша цішыня,

а потым пяяў салавей.

 

Яму падпявала вярба ля ракі

і конік фальшывіў між траў…

А потым бяда. Салаўя на шматкі

суседскі кот разадраў.

 

І хлопцаў душылі слёзы і гнеў,

а ён ім: “Птушку шкада,

ды гляньце, ён тыдзень нічога не еў,

давайце накормім ката”.

 

Бо ў іхнім двары шмат было прыбышоў,

суседзяў было – цэлы свет,

і ўсім было добра, пакуль не пайшоў

вайной на суседа сусед.

 

І ўсім было кепска, ды скончыўся бой –

і хтось запяяў салаўём:

“Вось вораг, што прагнуў забіць нас з табой, –

давай мы яго заб’ём!”

 

І ўсіх паяднаў справядлівы парыў,

і помста біла хвастом…

А ён ім: “Вораг наш дом разбурыў,

давайце збудуем дом”.

 

Казаў ім: “Калі не любіць цэлы свет,

не зможаш любіць і свой двор…”

Жыў доўга, ды неяк на досвітку дзед

пакрочыў у рай, бо памёр.

 

“Ты шмат памыляўся, – сказалі яму, –

ды ўсё-такі жыў як след.

Ты варты, пакінуўшы цела-турму,

пець з намі для Госпада, дзед!”

 

А ён: “Я для спеваў занадта стары,

бо сёння на досвітку ўмёр.

Ваш хор салодка фальшывіць, сябры, –

давайце скасуем хор”.

 

 

РАДЫЁ САМОТА

Восень гоніць па ходніках муміі кветак.

У гербарыі бронхаў – засушаны свіст.

“Сэрца ірвецца ў горы”, – плача падлетак.

“Сэрца ірвецца ў горы”, – мроіць турыст.

 

Алкаголь заядаецца шакаладам –

і настрой матляецца матылём.

Карабель знікае за даляглядам.

Далягляд знікае за караблём.

 

Карабель… – і так да канца лічылкі,

а на дне бяссоння – бяздонне сну.

Напісаць “свабода”. Выправіць тры памылкі.

Атрымаць “самоту”. Яе адну.

Гамбург, кастрычнік 2017

 

 

ГОРАД, ШТО НІКОЛІ НЕ СПІЦЬ

(бо так і не адаптаваўся да мясцовага часу)

Гэты горад сапраўды не спіць ніколі,

а таму й не прачынаецца зусім,

засыпаючы пялёсткамі магнолій

тых, хто зранку не прачнуўся разам з ім.

 

Гэты горад разгайдае кожны талент,

гэты горад ператравіць кожны кіч.

Закалыша вас травой на Коні-Айленд

і абудзіць пад сталом на Брайтан-Біч.

 

Штось кашэрнае гатуецца з бараніны.

Ў караблі гуляюць авеню і стрыты:

25-я і Мэдысан – паранены,

26-я і Лексінгтан – забіты.

 

Кіламетры тут расцягваюцца ў мілі –

і жывеш на трэць даўжэй, калі паверыць.

Тут на вуліцах за вечар напалілі

гэтак моцна, што не хочацца праветрыць…

 

Тут рок-зорка выступае ў пераходзе,

і кладзеш даляр падземнаму шаману.

Бачыш выспу – і ўсміхаешся Свабодзе,

і яна табе ўсміхаецца з туману.

 

Пройдзе ўсё, ды толькі тут – з табою побач…

І выходзіць твая муза на Брадвей,

брыдучы па ім апоўначы на поўнач,

з кожным крокам забірае ўсё лявей.

 

Каб гудзела памяць песняю няспыннай,

а калі ў чым перабольшу ці зманю –

нібы пальцы, што скрыжоўваюць за спінай,

яго вуліцы скрыжую з авеню.

Нью-Ёрк, красавік 2018

 

НОЧ МУЗЕЯЎ: СТАРАЯ ГРУЗІНСКАЯ ПЕСНЯ

Апушчу галаву на стол – і прачнуся ў музеі,

а наўкол – жывыя карціны – усё, што прысню.

Белы голуб Пікаса глядзіць на мяне і шызее:

трэці раз прачынаюся тут, і ўсё ўпершыню.

 

З глыбіні інтэрнэту выйдзе Nickname Пірасмані,

а за ім наўздагон сімулякры сабак – Google dogs.

Элегантны цыган папросіць маіх money-money

на цыгары, цыліндр, цынандалі ды імпартны кокс.

 

Гэты ведае ўсе таямніцы вершаў і прозы,

адвязе на дабітай маршрутцы ў к/ф “Міміно”,

ператворыць віно – у песню, а песню – у слёзы,

слёзы ў дождж, і гэтак далей: вінаград, віно…

 

Расхістае ўначы ўвесь горад, са мной уключна,

бо жывая вада Тбілісі – надта жывая.

Мой кіроўца ў заторах слухае рэп так гучна,

што народ на прыпынках танчыць і падпявае.

 

Гандляры-мужчыны мераюцца чурчхелай,

вабяць самай вялікай, прыгожай, смачнай і спелай,

а красуня-кухарка толькі смяецца з мача,

разумеючы больш, дзе горача і дзе смачна.

 

“Вельмі пасуе сукенка”, – кажу ёй. “Пытанне цела, –

кажа какетка. – Я для яе патаўсцела”.

“Добры жарт”, – кажу. “А гэта – пытанне душы.

Бачу, што пішаш вершы. Бяры – і пішы…”

 

Неймаверны горад сышоў са сваіх графіці

і вядзе ў ноч музеяў, бо кожная ноч – музей:

“Нарадзіўся – расці вялікі, мой неафіце,

адрывайся, спявай і танчы, не цверазей”.

 

Льецца літрамі лірыка й літары лёгкага флірту

раскруцілі сляпым катом і кажуць: “Цяплей! Цяплей!

Цалавацца – толькі ў зацяжку, кахаць – без фільтра,

каб аднойчы памерці ад шчасця – і жыць далей”.

Тбілісі, травень 2018

 

 

*  *  *

З неба падаюць абрыкосы.

Вецер блытае сену косы.

Кот за коткай бегае крос.

З абарванцам б’ецца матрос.

 

Хлопцы рыбу ловяць таптухай.

Брат стрыечны ходзіць з татухай.

Першакласнік разбіў мапед.

Але смерць пайшла на абед.

 

Крапіва кусае за лыткі.

Сон – глыбокі, і Сож – не плыткі.

Ты суседцы: “Пайшлі ў траву”.

А яна: “Не дуры галаву”.

 

Абрыкосы падаюць з неба.

Усё на свеце ідзе як трэба.

– Адчапіся!

– Чаму?

– Таму…

Два па дваццаць гадоў таму.

 

 

ЧАТЫРЫ СЕЗОНЫ, КАБ СТРЫГЧЫ ГАЗОНЫ

Увесну трава – пяе,

зялёны прыбой аж да ганка.

Як толькі скосіш яе –

за спінай расце, партызанка.

 

А потым ідуць дзьмухаўцы,

віншуючы з хуткім летам.

Ледзь зрэжаш на тым канцы –

капцы! –

яны ўжо на гэтым.

 

Улетку трава ўтрая

марудней расце, старая.

Ляжыць-загарае, як я.

Ды нос мой хутчэй згарае.

 

Увосень – бульбу стрыжэм,

грыбы й журавіны зрэдку,

а ўзімку ўплятаем джэм

з таго, што вырасла ўлетку.

 

Дарэчы, у нас дажджы,

касіць – дарэмныя мары.

Ты кажаш: “Лепш пастрыжы

газон, што вырас на твары”.

 

 

ПІШУ ХАЙКУ

Лічу па складах.

Бракуе трэцяй рукі –

з сямю пальцамі.

 

*

Літаратуру

ведаю па вярхах.

Па вяршынях

 

 

*  *  *

У сёмае неба, нібы аблачынкі,

плывуць параходы, салют!

На трэцяй планеце гадаюць мужчынкі:

тхор, ластаўка, кіт ці вярблюд?

 

Вярблюд параходы цыруе канатам,

бо пойдуць іначай на дно,

і так віртуозна, што нават фанатам

ніводнага шва не відно.

 

Іголка гарэзіць, як ластаўка-птушка,

сшывае нябёсы й зямлю,

а тхор без аркестра пяе ёй на вушка,

даказвае, што не вярблю…

 

Ён просіць іголку: “Хоць песеньку вышый,

хоць просценькі-просценькі хіт,

бо трэба спяваць, усё вышай і вышай,

таксоўшчыку бла-бла-блакіт”.

 

А дзесьці над імі – Вялікая Тайна,

бо творцы нябесных радзім

не ведаюць самі, ці будзе там файна,

куды ўсе мы разам ляцім…

 

 

*  *  *

Дарэмная штука ў жыцці пацана

ганяцца за ёю ды мерацца славаю.

Ты ходзіш пад стол пехатой, а яна –

плавае.

 

Ты плаваеш, бо праваліўся пад лёд,

калі пакатацца пайшоў замест школы.

Яна, пасадзіўшы на лёд самалёт,

ратуе палярнікаў і ледаколы.

 

Чытаць і пісаць навучыўся ледзь-ледзь,

прычэсваеш першыя вершы калматыя.

Яна ж табе кажа: “Пара пасталець!”

і хітра смяецца ў тваёй хрэстаматыі.

 

Будзь сам Куляшоў, а яна – шоу куль,

там чэрап і косткі, там надпіс: “Не ўлазьце!”

Ды чуючы стуль “прывітанне” й “пакуль”,

ты рыкаў ад злосці і плакаў ад шчасця.

 

І хай па гісторыі й сёння траяк,

і нават па музыцы двойкі тры чвэрці,

але, як маньяк, не замоўкнеш ніяк,

шліфуеш памеры, каб ёй не памерці.

 

 

*  *  *

Першае слова з’ела карова,

сорам – другое скубе,

трэцім Марыська, твая чарнаброва,

дражніць малога цябе.

 

Хто анямеў ды схаваўся за пугу

ад языкастай чумы?

Вечар-пастух гнаў з нябеснага лугу

рыжых цялушак, нямы.

 

Кідаеш словы абразаю колкай –

дзеўчыне, лёсу, жыццю:

толькі хацеў абазваць рыжай цёлкай –

рыжая цёлка цю-цю…

 

Што дагарэла, вяртаецца з прыску –

ну, чарнаброва, чакай!..

Хто гэта й сёння малую Марыську

дражніць, здаровы бугай?

 

Не заракайся ад гэтага статку,

гэтай дражнілкі, каўбой!

Слова было, ёсць і будзе спачатку.

Нават калі не з табой.

 

 

ЦУМ НА КАЛЯДЫ (вершы з вітрыны)

*

На Каляды змяняюцца ўсе.

Час падводзіць старыя рахункі.

Хтось дары ў Віфлеем панясе.

Хтосьці блізкім нясе падарункі.

 

 

*

Не засне да курантаў дзіця:

“Што падораць?” – пытанне жыцця.

Час паўзе… Пацярпіце хвілінку…

З Новым годам!.. Хутчэй пад ялінку!

 

*

На Каляды малы і малая

“Дзед-Марозам” завуць Мікалая,

Санта-Клаўсу пішуць лісты…

Ўсё трывае Мікола. Святы!

 

*

Кожны год тата цягне пакункі,

А ў пакунках – для ўсіх падарункі…

Але што б ні казала сям’я,

Іх галоўны прэзент – гэта я!

 

*

Пачастункі прыносім з крамы,

Без застолля й свята – не свята!

Навагодні настрой у мамы:

Сёння зноў памагае тата.

 

*

“Каханая, з Новым годам!” –

І кружыцца галава,

І горача снегу з лёдам

Ад шчасця і хараства!

 

*

Святкуем – толькі ў бабулі:

Чакаючы, кожны раз

Нам вяжа, каб мы адчулі,

Як многа звязвае нас.

 

*

Рыхтуем калядны цуд

У клопаце штогадовым,

А зорка – заўсёды тут,

У сэрцы, любіць гатовым.

 

 

НОВЫ ГОД

Надышло трыццаць першага снежня.

Новы год адзначаем? Канешне.

У кватэры – далёка да раю,

дзікі вэрхал і лямант адчайны.

Тата енчыць: “Дэдлайны! Дэдлайны!”

Мама ў крык: “Прыбірай!”

Прыбіраю.

 

– Смецце выкіні!

– Слухаю, бос!

Потым тата бярэ пыласос.

Уключыў – і ўсяго за хвілінку

заганяе ката на ялінку.

 

У сацсетках – калядныя вершыкі.

У суседзяў – разборкі і спеў.

Усё менш да канца трыццаць першага.

Усё болей, чаго не паспеў.

 

Трэба сыру ў салату пацерці.

Паглядзець, колькі двоек у чвэрці.

З кніжкай хайку расслабіцца ў ванне.

І сябрам разаслаць віншаванні.

 

Сеў пісаць – не грузілася пошта.

Бег на хлеб – не ўлічыў галалёду.

Не паспеў! А куды? І навошта?

Адкладзём да наступнага году.

 

А пад вечар збіраюцца ўсе.

Хтосьці кнігу (стол-кнігу) нясе.

Хтосьці ставіць у цэнтр стала

пляшку міра, бутэльку святла.

 

За акном – навагодні салют.

На экране – то цар, то вярблюд.

Мандарынкі. Карыца. Халва.

Прывітанне ад духу Раства…

 

Госці выпілі шмат, ды не ўсё.

З ванны булькае прывід Басё.

Хтось за вокнамі горла дзярэ.

Хтосьці сані спыніў на дварэ.

 

У фіранках заблытаўся кот.

За сцяною храпе новы год.

Новы ранак прылёг на зямлю.

Спіце, родныя. Я вас люблю.