Оптыка Бога
* * *
аднойчы
вершы ўвойдуць у хату
па вымытай зранку падлозе
пакідаючы сляды дзіцячых пятак
пяску і вішнёвых пялёсткаў
са столі пасыплецца золата
пыл засвеціцца
у промнях
анёлы пераглянуцца
аднойчы
увойдуць у хату вершы
як сваты з ручнікамі
і мама з татам маладыя
і бабуля ставіць півоні на падваконне
і дзядуля працінае позіркам
не з фатаграфіі
і здаецца што свет
толькі што нарадзіўся
і нікога не забілі
не пакаралі смерцю
і кожная залатая парушынка
танчыць
як душа ўзвяселеная
* * *
тут
нібы на ўскрайку жыцця
нібы цябе не відаць
нібы оптыка Бога не цэліць
наўпрост у сэрца
дай сабе волю
слязам і хвалям акіяну
кружэлкам у галаве
што парушаюць усе сінхроны
хтосьці там няўмела дыджэіць
мікшуючы твой боль і святло
хтосьці пускае табе ў жылы
папяровыя чоўнікі родам з дзяцінства
спярэшчаныя тваім почыркам
ты нясеш у сабе
цэлую флатылію згадак
часам яна захрасае
у нейкім з клапанаў сэрца
і ты адчуваеш як яно тонка баліць
гэтым папяровым
фантомным болем мінулага
ведаеш
я так мала чаму навучылася
але ў мяне цёплыя далоні
магу іх проста прытуліць
табе да грудзей
* * *
ніколі не была ні ягонай ні тваёю
ні каго-небудзь іншага
была адно імем
кожная літара якога
сведчыць пра блізкасць мора
памятаю як мы з табой
сядзелі ўдваіх
на пясчаным пляжы ўначы
толькі мора і неба
і да нас падышоў сабака
стары і кудлаты
без павадка
непрыкаяны
лізаў нам рукі
урэшце пацёгся далей
а мора засталося
я думаю мора б таксама хацела
кудысьці пайсці
а Бог хацеў бы
некаму паспавядацца
але ж не ўва ўсіх такія прывілеі
быць вольнымі і нічыімі
быць непрыкаянымі Божымі псамі
* * *
ты пытаешся што такое вершы
і я табе кажу: гэта тое
што не мае гаспадара
не мае дома
заўсёды ў вандроўцы
тое што разрывае і здраджвае
тое што цісне ў горле
тое што крычыць
як птушка як парадзіха
тое што памірае і ўваскрасае
тое што не дае памерці
тое што кружляе ў табе
як пчала-смяротніца
з джалам ахвярным
вершы – так, гэта трымценні
сумненні
суквецці
сузор’і
яны падаюць на далоні
і прапякаюць месцы для цвікоў
яны асядаюць на вейках
дажджамі і пацалункамі
яны шэпчуць
дрыжаць
шыпяць
ненавідзяць цябе
сплываюць пяшчотаю
зрываюцца на хрып
або проста ідуць
зачыняючы свет як дамавіну
* * *
Пісалі з табой вершы
пра каханне і вайну,
так даўно,
нібы тройчы пасівелі,
калі не было ў нас вайны
і каханне здавалася неўміручым,
а боль – хіба што перыферыйным.
Не, раны былі
не толькі ў шакаладавым сэрцы,
але такія, што іх удавалася загаіць
і жыць далей.
Гэта ж не была імітацыя
ці нейкая там знарочыстая гульня.
На палімпсестах старых афішаў,
на сценах счарнелых будынкаў,
на дне філіжанкі кавы
мы яе расчытвалі.
Што змянілася, сястра?
Куля паветраная
налілася волавам.
Метафара – смерцю.
* * *
Госпадзе, я падаю.
Ты казаў, што будзеш трымаць.
Ты казаў, што будзеш поруч
у астатнюю хвілю.
Але мы адышлі.
І туманы такія, што не відаць
нават кулі ва ўласным сэрцы.
Бачыў я ноч і агонь.
Неверагодна прыгожа.
Макі расцвітаюць у небе.
Але ў мяне скончыліся набоі,
а да тваёй далоні
яшчэ цэлае поле,
якое не пераляцець, як птушцы Дняпра,
не перапаўзці, не перажыць.
Забяры мяне адсюль нарэшце.
Налі мне малака,
у той кубак, сіні, у гарошак.
Гэта мама мне купіла.
* * *
каханая, даруй, я не ваяр
кожнага разу калі ты зазіраеш мне ў вочы
я кажу табе
я маю нож каб сцінаць лазу
я спляту табе кошык
а хочаш спляту табе птаха
пасею ў ягоных вачах фіялкі
я не ваяр, каханая
я маю нож падразаць
маладыя дрэўцы
ты так даўно не выходзіла ў сад
падрастаюць марэлі
каханая, чаму ты сівая?
* * *
простая арыфметыка любові
дадаеш усмешкі і пацалункі
памнажаеш пяшчоту на шаленства
дзеліш дом на прысутнасць
дадаеш сумневаў
адымаеш разуменне
дадаеш слёз і маўкліні
дадаеш ценяў і адымаеш дотыкі
дадаеш трывогі
памнажаеш бяссонныя ночы
адымаеш і дадаеш
непатрэбныя пытанні
дзеліш сэрца як памаранчык
на долькі і долі
памнажаеш павуцінкі вакол вуснаў
адымаеш чужыя пагляды
жорстка дзеліш свой час
на турботы і страты
і зноў памнажаеш
пяшчоту на спакой
срэбра ў косах на святло ў вачах
бласлаўляючы
плюс бясконцасць
* * *
мае жанчыны нанізаныя на мяне
як пярсцёнкі на пальцы
як кольцы на дрэва
аніводнай не магу зняважыць
аніводнай не магу забыць
адна нараджала
другая калыхала
трэцяя спасцерагала з нябёсаў
ці хопіць мне малака
так і ўраслі ў мяне
карэннем галінкамі
выслалі кубельца
для майго птушаняці
і я стаю абдымаю сваіх жанчын
расту з імі
угору і ўніз
нанізваючы сябе
на пальцы маіх будучых
* * *
А.М.
Дзеванька вырасла. Божа, як дзеванька вырасла.
Сталі круглявымі плечы і жорсткімі – выразы.
Сталі глыбокімі прыцемкі й зімнымі досвіткі.
Вусны – пяшчотнымі і траўматычнымі – досведы.
Дзеванька вырасла. За той драўлянаю партаю
Вомірг юнацтва прайшло, што і ўвагі нявартае.
Мроі ўсе здраджаныя. Не пераздала іспытаў.
Свет яе ловіць і ловіць, а час – наўскапыта.
Ўсё давядзецца самой, без ніякай падмогі.
Дзеці, каханы, каханкі і праца да змогі.
Тыя сябры, што – у невараць, тыя любові, што паляць,
Звыклая жытка. І цела, працятае палямі.
Неба ўгары. І анёлы ў паветраных ямах.
Дзеванька вырасла. Вершы прыходзяць у ямбах
Проста у скроні. У скроні. У скроні.
Дзеванька курыць і попел страсае ў далоні.
* * *
у кожнай жанчыны мусіць быць
свой мужчына
які робіць ёй балюча
засечкі на сэрцы
парэзы на прыцэўках
дзіркі ў звілінах мозга
кожны дослед цікавы
кожны досвед бясцэнны
мужчыны яны ж
калі не патолагаанатамы
то інтэрны-хірургі
ты думаеш некалі ён навучыцца
і будзе табе добры мужчына
гора што яны любяць вучыцца
болей чым жыць
а навуку
болей за жанчыну
* * *
Вячэрня мая, ты хвалюеш, як з неба раса.
Хоць спалены Рым, але жыцьме давеку краса.
Вершы ўжо складзены ў вежу. Чужы Вавілон,
Як вулей гудзе і зацягвае нас у палон.
Я ведаю: ты мне прамовіш заўсёды не так,
Як рэшта астатніх. Ты мой абярэг, задыяк.
Ты перапрашыта ўва мне залацістым шытвом.
І кожны твой рух застаецца нязгоеным швом.
Так, я адчуваю, жыццё жываточыць, цячэ.
Вячэрня мая, не заплюшчвай, малю я, вачэй.
Я падаю ў іх. Я лячу. Я растану. А ты ж
Пусці мае рукі. Ты ўгору цяпер паляціш.
* * *
Бог у табе, Бог ува мне,
І таму ён плача, калі мы на дне
І таму злуецца, калі мы ў пастцы
І кажа: не ўздумай, як хочацца ўпасці.
А я яму – Божа, трымай, не ўпусці.
Стамляюся бегчы,
Спрабую ісці,
А сілы не хопіць – то буду паўзці.
І што, папаўзеш мо за мною і ты?
Бог анічога не кажа, нібыта заснуў.
Можа, трымае нястомна якуюсь сцяну
Там, у глыбінях маіх, дзень пры дні.
І мы спаткаемся з ім на Вялікадні.
Пераклад з украінскай Уладзімер Арлова.