Час знешняй адсутнасці
* * *
Памяці таты
Баюся страціць цёплае дыханне
зямлі ў пасляпаўдзённы час
калі я болей не пачую гукаў
жывых істот схаваных у лістоце
і сонца ў лёгкай радаснай дрымоце
стамлёнага ад нечаканай працы
слядоў не ўбачу на сваіх далонях
і рухі ценяў на ваконнай раме
і дом напоўнены святлом і летам
здадуцца раптам чымсьці недасяжным
І я ў абмежаванасці прасторы
адчую раптам як надвычай важным
вось гэты дзень што нада мной схіліўся
засыпаў яблыкамі і над полем
распырскаў пахі выспелага жыта
Так нізка бусел праляцеў над хатай
крылом крануўся коміна і ў далеч
памкнуўся па-за шэрагі таполяў
* * *
Прастора пасечаная на кавалкі
шматпавярховікамі
не спыняе толькі драпежных птушак
якія б’юцца за кожную скарынку
таму я і прачынаюся спалохана
ад іх крыкаў
гляжу за вакно а там пустая шпакоўня
кажуць восень гэта суцяшэнне
але не гэта проста замкнёнае кола
дакладней кола якое замкнулася
зрабіўшы яшчэ адзін абарот
і восень вярнулася
каб забраць свае рэчы
ці каб папрасіць прабачэння
ці каб цвілі дзьмухаўцы
між апалымі яблыкамі
каб скрыжаваліся сезоны
ў верасні
каб спытацца
ці ўсе набыткі тваёй памяці
маюць хоць якое-небудзь
самастойнае значэнне
хаджу па горадзе
спатыкаюся аб людзей
расцярушваю думкі
па гарадскіх ўскраінах
забываюся што я і дзе
стан адзіноты і занядбанасці
аднолькавы праз усё жыццё
такая вось справа
каланковым пэндзлем
паветра праводзіць па твары
ласкава ласкава.
* * *
Іду.
Усміхаюся.
Бачу сонечны дождж.
Бачу спелыя яблыкі пад маімі нагамі.
Гэты горад не мой і не мне –
ну і што ж –
пралятаць над апалымі снамі.
Іду.
Усміхаюся.
Завяршыўся сезон.
Перакрэслены часавы пояс адноснасцю вызначэння.
Хто прасіў даравання,
хто проста крычаў наўздагон –
у цяперашнім часе не мае значэння.
Іду.
Усміхаюся.
Бачу ў вокнах святло.
Разумею – ніякага даравання не будзе.
Так дакладна і ясна.
І празрысты як бітае шкло,
смутак вечнага невяртання
і горыч аб страчаным цудзе.
* * *
Дваістасць вераснёўскага паветра
што рухалася і змяняла далеч
асветленыя сонцам бы праз плёнку
пагоркаў вінаградныя ўсмешкі
і вобразаў трохмерныя выявы
зляталі на шурпатую паперу
калі ўглядаючыся ў сінь нябёсаў
я бачыла на крылах самалётаў
анёлаў ціхамірныя абрысы.
Штурхаліся настойліва аблокі
ад паступовай дэфармацыі прасторы
І ўсё што я магла намаляваць
здавалася такой духмянай праўдай
такой неверагодна далікатнай
у бездакорнасці сваіх памкненняў
і ўсё што я магла пераказаць
на зразумелай чалавеку мове
здавалася выдатным першатворам
маіх узнёслых і надзейных думак.
А хісткасць навакольнага свету
яшчэ зусім не кідалася ў вочы
І толькі лёгкія бы пёркі напаміны
ўздымаліся пад ветрам і знікалі,
а ўпалыя анёлы спасцігалі
мастацтва жыць у іншым вымярэнні.
* * *
Промні сонца прабіваюць скуру яблыкаў
але ламаюцца аб сцяну
і асыпаюцца нам пад ногі
Калі не паспееш сабраць іх да вечара
то потым іх забярэ цёмны бог
што жыве пад цаглінаю ля парога
Цёмны свавольны бог
які забаўляецца тым
што складае з іх пірамідкі
А мы думаем што там свеціцца пад парогам
калі бачым уночы на тварах
святла залатыя адбіткі
Іншае
А восень
расплывецца жоўтай плямай
па хвалях лесу
па зямной прасторы
па ціхіх вуліцах
па брукаванцы
маіх заходнебеларускіх вёсак
і прымаразкам схопленыя пальцы
і бляск вады ў пазарасталых ямах
і шлях на могілкі
да тых каму прыйшлося
пакінуць свет
у восеньскіх праменнях
вяртаюцца
а даўнія найменні
забытую вяртаюць
першароднасць.
Аскомістым жывым вясёлым пахам
зямля паведамляе наваколлю
аб заканчэнні дзён і аб пачатку
дзе іншае агучвае значэнні
да пэўных досведаў
незразумелых.
І можна бачыць
з гэтага памежжа
як канцавое
робіцца безмежным.
* * *
Акварэльная рэчаіснасць
запаўняе ранішні золак.
Колеры праступаюць з тумана
як кроплі на прамакатках
і змешваюцца.
Час знешняй адсутнасці –
калі ўсё, здаецца, нармальна,
але нікуды не хочацца
бегчы спрачацца прысутнічаць,
толькі б глядзець, як падае
лісце гайдаецца лісце
круціцца…
А можа для іншых рэчаў
дзень непрыдатны такі
і непрыдатны час
для іншага існавання,
толькі б глядзець, як лісце
на хвалі халоднай ракі
праз парадзелы туман
і рэдкія промні змяркання,
быццам дэсант залаты
на белы пясок
апусціцца.
* * *
Прайсці па ўласных слядах
супакоенымі крокамі
дзеля таго, каб знойдзены час
матэрыялізаваўся,
пазвоньваючы крышталямі лёду.
Час – гэта снег на галінах,
снег на камяні,
белы ядловец.
І да яго можна дакрануцца.
І я дакранаюся,
сціскаючы снег,
пакуль з яго не пацячэ вада.
* * *
Паслухай, як гучыць лёд,
прыкладзі вуха да яго скуры,
адчуй, як рухаецца яго крыштальная матэрыя,
як уздрыгвае і раскідае гукавыя хвалі,
як прагінаецца пад табою рака
ў час, калі ярка-ружовы дым
здаецца аплікацыяй на тле надвячоркавага неба.
Што за містэрыя стогнаў, стрэлаў, скрыгатаў,
што за наканавасць –
жыць у сузалежнасці з наваколлем,
адгукаючыся на кожнае ваганне цяпла і холаду
глухім грукатам унутранай незадаволенасці.
Так б’юць пад дых глухімі ўдарамі.
Паслухай, як гучыць лёд,
паглядзі на яго знітаваныя расколіны,
быццам швы на параненых тканках
яны разбягаюцца ў крыштальнай глыбіні,
як галіны дрэваў
разбягаюцца ў сшарэлым паветры.
Можа быць ты і здолееш запісаць
гэтую нязвыклую музыку,
можа ты і здолееш расшыфраваць
гэтыя небяспечныя шэпты.
А калі не – захавай іх,
як голас вады,
што прамаўляе,
не зважаючы на свае кайданы.