Бег па няўмольнай вадзе

 

*  *  *

Неба зрываецца долу – блакітныя коні

ў яблыках белых аблокаў

скубуць пахкі вецер…

Я прысвячаю табе маё ўсё –

маё сёння:

без-цябе-вуліцаў мыліцы,

памяці шчэцце…

Я прысвячаю табе будняў дробнае проса.

Мне ж – сотні жыццяў стаяць на зямным падаконні,

слухаючы,

як зрываюцца долу нябёсы –

ў яблыках белых аблокаў блакітныя коні…

 

 

*  *  *

лепей стаі ды растай,

бо расстанне –

it’s time…

стань

абрыкосавым снегам,

наліплым на шыбы.

дзе той адзіны,

хто счытвае нас без ліста,

хто гэту прорву цябе

ў маім целе

зашыў бы?

неба зжавала язык.

блізарукасцю рук

я разбіраю адно твае вусны і плечы.

літары ўсіх алфавітаў

звываюцца ў гук –

той,

што не мае наймення ў жыцці чалавечым.

 

 

*  *  *

там, дзе сон даланёй азёрнай

закалыхвае страказу,

дзе надкусваеш яблыкі зораў,

дольку поўні спрабуеш на зуб,

дзе паркаль блакітных крыніцаў

п’е ружовы адзінарог,

дзе няма патрэбы маліцца –

кожны кожнага там збярог;

дзе шчаслівы, без вечнага “дай мне”,

бог узрошчвае свой багун,

там, дзе не бывае расстанняў,

там, дзе я без цябе магу.

 

 

*  *  *

і пакуль я ўпівалася ў лужынаў жоўтыя вочы,

набівала жывот перасоленай снежнай кашай,

хтосьці здаў гэты люты ва ўтыль,

збракаваў мой почырк,

пераціснуў мне горла даўкім нясцерпным кашлем,

так што й выдыхнуць цяжка,

не тое што слова мовіць!

рот адкрыеш, а там адно “ка-хаю, ка-хаю…”

але ўпотай

нясу гэты боль як шчаслівую споведзь.

і так горача ў жываце…

няўжо гэта снег ува мне растаяў?

 

 

*  *  *

                              Усеваладу Сцебураку

аднойчы ты ўчуеш раптоўным прадонневым нюхам,

што жыць –

гэта проста і хутка,

як збегаць па мячык.

гэта стаяць насупраць,

маўчаць і слухаць,

глядзець ёй у вочы сваімі вачыма сабачымі…

а ноччу зрывацца ў нябёсаў блакітныя грады,

зубамі хапаць жоўтай поўні салодкую дыню

і несціся аж да ранку

малочным шляхам,

сузор’евым садам,

каб уткнуцца ў калені ёй носам і выдыхуць:

“любая!

гэта табе!

гаспадыня…”

 

 

КОРТЭЛА

                    Вадзіму

жэўжыкам божым гарэзіць,

у кветках куёўдзіцца,

сонцам п’янюткі,

анёлак –

смяшыць нашых рыб,

раніцай слухае конікаў звонкую конніцу,

вечарам стромкаму скрыпню настройвае скрып…

потым сядае, стамлёны, на ганку вавёрчыным

і ў захапленні

ўсю ноч піша небу лісты:

там

на кожнай старонцы

зямным роўным почыркам

толькі тры словы –

Кортэла. Шчасце. Ты.

 

 

ЦУД

Ані Трутневай,

у памяць аб нашай Кортэла

і нашай Вільні

I

лавіць яго вуснаў дрыготкую страказу,

балючаму целу налічваць

за ўчорам учора…

увесь Ты, Госпадзе, – праўда,

увесь Ты – цуд!

увесь Ты – сасновага раю жывое мора…

а любы мой тчэ плаўнікамі мой новы дзень,

люляе ў далонях гарачых паўночны вецер.

увесь Ты, Госпадзе, – бег

па няўмольнай вадзе,

і болей нічога,

нічога няма на свеце…

 

II

Ибо вся наша жизнь — это только погоня за счастьем,

но счастья так много, что нам его не унести.

Выйдешь за хлебом — а жизнь пронеслась: «Это лето, Настя.

Сердце мое разрывается на куски».

Д. Воденников

захавай гэты дзень,

можа быць, нам усё толькі сніцца:

быццам вырай каметамі б’ецца ў сукенках суніцаў,

быццам сосны зялёнымі пальцамі вомшаюць ранне…

я не маю ні слова –

ні слова, ні выдыху…

Аня!

як жа многа, бязлітасна многа нам дадзена шчасця:

вочы здзіўленых рыб,

смак дажджу на любімых запясцях,

сэрцы ў шнарах дарог,

камяні ў ядлаўцовых абдоймах –

безагляднае лета Гасподняе…

Аня, я помню…

і як вецер схіляўся ў малітве над кожным збаночкам,

і як белыя ночы ўкрывалі нас коўдрай малочнай,

і як роспач маю

ты люляла

на самай мяжы:

толькі плакаць і пець, толькі плакаць і пець, толькі жыць…

 

III

і што ўжо хапацца за соннае вуліцы хвост?

і што ўжо цяпер на шматкі,

як смяротніцы,

рвацца?

глядзі, колькі цудаў шалёны наш Бог нам прынёс:

на ўсе мае трыццаць два

і твае ўсе дваццаць!

як быццам усё, што нам ліпень

так шчодра намыў,

спынілася тут –

у касматых вантробах Вільняле,

дзе, скінуўшы смутак, шчаслівыя вечныя мы

стаім і цяпер, як тады,

як адвеку

стаялі.

 

IV

бо анёлы тут лётаюць нізка, сядаюць на плечы,

зазіраюць у вочы, бяруць увесь боль пад крыло.

бо так хочацца жыць

і так цягнецца, цягнецца вечар –

неабдымны,

як вечнай самоты няўрымслівы слон…

бо так хочацца верыць, што мы недарэмна любілі

ў гэтым варварскім свеце

(дзе, зрэшты, усё – насланнё!),

што далёка-далёка па сцішаных вуліцах Вільні

нас дагэтуль нясе пад крылом наш шчаслівы анёл.

 

 

ВІТАЛЬ

                    Віталю Рыжкову

гэта ўсмягласць асіплае кані,

адарванай ад ніў вышыні.

дні мае – палігоны гукання,

невыкрыкнае роспачы дні.

 

я не помню нагодаў вынырваць,

памяць сплёўвае прысак і жвір.

дык навошта ты сонцам настырным

уваходзіш і кажаш “жыві”?

 

тут даўно ўжо няма чаму біцца –

ў пустасэрцы, напханым асцём.

дык навошта ты цёплай сініцаю

прыляцеў і вярнуў мне жыццё?

 

быццам ёсць яшчэ голас азімы

пад ільдом занямелых пакут,

быццам можна адным тваім імем

затрымаць мяне тут.

 

 

СПРОБА ВІНШАВАННЯ З 2017 ГОДАМ

потым выйдзеш па піва і знойдзеш сябе ў вясне,

а пакуль – лаві на язык трыццаць першы твой снег,

што – знаёмся! –

гарчэйшы і злейшы на смак за трыццаты:

гэта новыя здрады – вітай! –

гэта новыя страты,

гэта новай пустэчы халодны бліскучы смарагд.

я не помню – даруй! – хто ты мне:

сын ці муж мой? ці брат?

я не помню, навошта мы тут – носім твары чужыя…

але што гэтак цісне адчаем нашыйным,

скажы мне,

і чаму так балюча пячэ хараством снегапад?

усё адно ж

прастаю ўсё жыццё падабенствам слупа

з інвалідам-радком у зубах – рэдкі ўзор ідыёта!

не прачнуўшыся нават.

прабач,

неяк так.

з новым годам…

 

 

КАЦІ, У ТАГАНРОГ, ДА ЗАПАТРАБАВАННЯ

                              Кацярыне Гаруновай

гэты век мяне выкінуў прэч: ні пляча, ні ключа.

“я-хачу-да-цябе” захрасае кітом у горле.

час маўчаць камянём,

час люляць гэты роспачны час –

час-ніколі.

 

сіні волат самоты, палонны сваёй жа вагі –

быццам неба штурхае і душыць знутры плаўнікамі…

я стамілася ад небыцця,

ад сябе і тугі,

ад гукання!

 

там, дзе горад-алень мокрым носам уткнуўся ў Азоў,

дзе скруціўся сусвет кацянём у цябе на спадніцы,

я хачу пахаваць маю памяць,

мой боль,

мой назоў

і забыцца.

 

каб у моры пяшчоты спачыў гэты катаржны кіт,

каб задыхаць нарэшце, скаўтнуўшы адчай невыенчны,

і прачнуцца шчаслівай

на беразе цёплай рукі

чалавечай.

 

 

*  *  *

ноч таўчэ мяне дзюбай варонінай,

вёсны блазнамі шчэрацца ў шкло.

я жыву –

крыяю,

прытомнею,

ды нішто,

нішто не прайшло.

нават сценаў халодныя спіны

тут маўчаць сваё страшнае “не”.

дзесьці

з памяццю лёгкай

адзіны мой

можа жыць без мяне.

 

 

*  *  *

і што я цяпер адкажу беласлёзым садам,

пастарэлым слівам?

як мне глядзець у вочы не тое, што дрэву, –

палену і пню?

вецер ірве маю квецень, а я…

я не ведаю,

як быць шчаслівай.

усё, што я маю, – глядзі! –

агалцелай душы ідыёцкае ню.

 

а тут – закон і парадак,

ёсць зарплаты і ёсць палаты.

кожнай пачвары – па пары,

кожнаму хвораму – па ўрачу.

 

я прашу толькі выйсця.

 

дай мне выйсця –

з-за кратаў –

дахаты.

здаецца, я ўжо нічога,

зусім нічога

тут не хачу.

 

 

ПРАГА

             Максу Шчуру

1

Гэты горад

так цягнецца ў неба гатычнымі шыямі,

так займае хаду,

так глядзіць у душу мудрым рэбе…

Я прынесла яму ўсё, што мела, –

пагарду птушыную,

адзіноты бялізну,

няспраўджаных мараў зрэб’е.

Я прынесла яму грузных крокаў тугу без’языкую.

Горад, горад, глядзі! Гэта ж я –

твой няўрымслівы голем.

Я на ўсіх скрыжаваннях стаю і маўчанне выкрыкваю,

каб застацца ў табе,

не пачутай нікім

і ніколі.

 

2

Горыч прымi ўнутрывочна, але – палай.

Хай надрываецца, кволiцца кнот, але грэе.

Быць цi не быць – гэта толькi пытанне цяпла,

Толькi пытанне ўключанасцi батарэi

Там, у адсеках нутра, дзе балiць i пячэ, –

Зрэшты, табе аднаму зразумелае пекла.

Быць цi не быць – гэта толькi пытанне вачэй,

Здольных аднойчы ўтрымаць на зямлi чалавека.

 

 

*  *  *

баішся пакуты ўдыхаў, пакатых дахаў,

баішся караляў і швэдраў з тугой гарлавінай,

таму бяжыш ад сябе:

дзікі вецер – пад пахай,

ва ўсіх кішэнях – каштаны й верад правінаў.

бяжыш,

нібыта магчыма ўцячы ад жальбы,

схавацца ад вусцішы ў Вільні, Маскве ці Празе…

і раптам аднойчы – вочы!

нясцерпныя вочы

салодкім скальпелем

праразаюць наскрозь гэта ўсё –

да пяшчоты –

і становяцца эўтаназіяй.

 

 

*  *  *

вымарай мора, прашу, і прыйдзі марошкай,

дай заімшэць, дай аддацца зялёнай імшы!

што я магу – валацуга, дзіця, скамарошка?

толькі даросламу шоў свае кволыя швы

ў ціхай журбе накладаць, жылы ніцям аддаўшы,

верыць у вернасць ды ткаць на ўсіх вечнасці бінт…

Ты, Хто мяне пасяліў у жыцця на паддашку,

Ты ж аднаму навучаў мяне – “ ўстань і любі!”

што ж Ты трымаеш цяпер гэтай ярасцю гончай?

мне не пад сілу нішто – ні займаць, ні займець.

дай мне бясконцую восень і рыжую поўнач:

ягадны дол, ясны зрок і няісную смерць.

 

 

*  *  *

                              Вользе Злотнікавай

каб трымацца зямлі, у нас ёсць адно кеды

і кедры –

навылётнай самоты скразная грудная Сібір.

але ўкруцішся ў боль –

у дзяцінства расцягнуты швэдар –

і выстукваеш дзюбачкай вечнае наша “любі”.

больш няма чым сагрэцца ў жыцці…

тут ні ложка, ні лыжкі

я не ўмела займець –

дзікай ягадай спала ў імху.

і адзін толькі Бог

усміхаўся мне кедравай шышкай,

суцяшаючы ўсё:

і каханне,

і смерць,

і тугу.

 

 

*  *  *

але толькі лес на мой голас ідзе,

рукой абдымае зялёнай.

свяціся ж імя тваё, верасу дзень,

прыйдзі, валадарства клёнаў!

будзь воля твая, пан касматы мох!

ты сёння адзіны хлеб мой…

але ці ўбаюся, раз слухае Бог

сасновых шышак малебны,

раз дыхае небам жывое лісцё,

сарваўшы няісныя содні,

раз ёсць яшчэ шанец пражыць гэта ўсё

маўклівай чарніцай Гасподняй…

 

 

*  *  *

                    Косцю Чарухіну

будзем карміць нашых феніксаў проста з рук,

адагравацца ў зіхценні гаючых пёрак.

я абяцаю.

не бойся,

я больш не памру.

нават не ведаю, што б я рабіла мёртвай.

тут жа такія цуды па ўсёй зямлі!

клён абдымае за плечы, цалуе веццем…

мох і чаромха, ядловец і базілік –

бачыш,

няма калі нават і думаць аб смерці!

бачыш, як раніца просіцца: “на, вазьмі!”

шчасце… агромністы дзень –

мой!

жывы да адчаю!

будзе

і вечны міндаль,

і бясконцы язмін.

будзем

карміць нашых феніксаў,

я абяцаю.

 

 

*  *  *

бо такія жывуць насамрэч толькі там, дзе тонка.

ну, а ўсё, што рвецца,

я складаю рупліва ў рукаў.

і пакуль мяне ненавідзяць чужыя жонкі,

я ўсплываю між вамі штодня паплаўком радка.

я кажу, вось – вецер.

кажу, вось – хлеб, а вось – дотык.

я кажу, вось самоты пражэрлівыя смаўжы.

гэта Бог, я кажу, прайграе па нябачных нотах

нас усіх.

а яшчэ я кажу табе –

лепш бяжы!

бо такія жывуць насамрэч толькі там, дзе тонка,

каб усё, што рвецца,

струной

стала ў горле начэй.

і пакуль дзесьці спяць сном ружовым мужы і жонкі,

я кажу – цячы, рака!

і рака цячэ.