Архіў нумароў:

Славамір Адамовіч

_____________________ Сны эмігранта. Вершы	Адракаюся! Да 10-й гадавіны І зьезду беларускіх нацыяналістаў. Адракаюся ад запраданцаў, адракаюся ад паяцаў, ад свабодных радыёстанцыяў, ад лядова-магільных палацаў! Адракаюся ад нікчэмнасьці апазіцый, рухаў і партыяў, ад фальшывае бурапеннасьці і ад натаўскіх збройных гарантыяў! Адракаюся ад глабалізму, ад анархіі, ад беспарадку, ад бясплоднага аптымізму і ад слабых духам нашчадкаў! Адракаюся ад лібералаў, дэмакратаў і правых марксістаў, ад крывавых тэлеканалаў, ад царкоўнікаў і манархістаў! Адракаюся ад графаманаў, Багамазаў і Мельпамены, адракаюся ад падману, дэмагогіі і падмены! Адракаюся ад свабоды жыць сярод зьмізарнелай шаці, адракаюся зьверху і споду ад паўзучых інкарпарацый! Адракаюся, адракаюся, адракаюся ад ...каханьня! – Ад таго, што хацела паюснай і шампанскага на сьняданьне. Ад «настаўнікаў» адракаюся, што вучылі казаць «плястык»... Адракаюся і ня каюся у сьвятле сонечных свастык! * * * Не «народны», а толькі родны, не «заслужаны», а слуга, я пішу пра род мой нязводны, што вядзе адлік ад плуга. Бачу ўсё: як улазяць у скуру, як аж плішчуцца вон з яе, з польскім акцэнтам кажучы – курвы, а па-нашаму – бледаўе. Што ж вы, сукі, на целе Краю выкабельваеце кубло? У спадзеве, што вашу зграю абароняць сіла й бабло? Не, шасьцёркі пятай калоны, сыты сьмех ваш – то п’яны сон. На пахмельле ж прасіць палону цугам пойдзеце пад Закон. Вось тады вы успомніце права, Канстытуцыю, вашы «суды»... У турэмнай наглядчыцы Клавы канькаць станеце чыстай вады. Вось тады, калі вашы каркі ашчаперыць карцэра золь, і турэмшчык, сын чаркі і скваркі, адбярэ у вас нават соль, вось тады зразумееце рэзка вы, прарабы саюзных валют, што пагарда да времені местного — гэта шлях у тутэйшы грунт. * * * Вікторыі Мы новае стагоддзе пачалі ад’ездамі, уцёкамі, зьнікненьнем... Як некалі ў 13-м* дзяды, а хтосьці, як Касьцюшка, паланеньнем. Краса і сіла, сьлёзы і бяда, А трэба жыць (жыцьцё праходзіць зараз!). Старэем мы, як горная руда... Дык адкуем сабе з агню паразы У помсты меч, у лёгкі спрытны корд, аздобім тронкі прагай перамогі, і сто гадоў, пражыўшы, быццам год, ня выйдзем з каляі сваёй дарогі. Пры куфлі піва (а каму мілей шампан, няхай даруе мне плябея звычку) мы абмяркуем, як жа быць далей нам на чужыне: зырыцца ў кантычку, дзе словы страцілі свае і бляск і сілу? Ці праведна чакаць цямна магілы? Не, думаю, зьнікаць нам ня ў дугу, мы выехалі толькі на часова. Вось пакаштуем іхняга рагу, раскажам ім пра нашыя засовы, а там, а там мы набярэмся сіл, і назва бежанецкага народу умоўнай стане, і Радзімы тыл пакліча нас да роднага парогу. * * * 16-ы дзень году. Вітае тутэйшы люд вяртаньне сонца на неба – прыроды адвечны цуд. Віншуюць мяне таксама: маўляў, kommer sola i dag*, і я разумею саама, я кемлівы, нібы грак, які на ральлі вясеньняй чакае свайго чарвячка... О, момант прыходу трымценьня, нібы выпадзеньня цьвічка з гнілое бэлькі цярпеньня. Адчуйце ж: ідзе вясна у вашу душу эмігранта, у змораную душу... Не, зьехалі мы не за транты, свайго нам хапала льну (блакітна-зялёныя мантры уквецяць любую шашу), а зьехалі мы, каб ня згаснуць парою міжчасься і страт. Дык скажам выразна і ясна: Чакайце, мы kommer snart**. Сны І Сьніцца, як часта сьніцца рознае, ды пра адно:чырвоны гіль і сініца, і студні чыстае дно, і хутар, дзе ты качаўся на ячнай саломе ў таку, за бацьку раней прачынаўся і клікаў яго на раку. У снах эмігрантаў весела, у снах ёсьць работа і дом, і маці, якая песьціла, і строгі бацька з дубцом. І сьніцца, як білі, як страшылі, як часта быў сам па сабе; змагаўся з каростай і кашлямі, баяўся, як дзед, згарбець... Усё там у снах эмігранцкіх, а болей, а болей вясны; калготкі з дзірачкай, фанцікі, год посны і год мясны; Каляды – пара трывожная; Вялікдзень – жыцьцё на ўздым! І першыя асьцярожныя абдымкі і буські, як дым. ІІ Мне сьнілася: хутар бабы Параскі і сад, якога ў яе не было; белыя паскі, чырвоныя паскі, і што жыло, і што не жыло. Сьнілася: я на Радзіму вярнуўся, сваіх абдымаю, Жанчыну люблю, якая мяне чакала мусіць, men* я ня ганю яе, не хвалю, — маімі ейныя вусны лаўлю... Далей ня памятаю – прачнуўся і вершам выпаў на чысты ліст, волю даўшы сапраўдным пачуцьцям, з крыкамі болю чаргуючы сьвіст. Зэйнаб Дачушцы Ксеніі Насупраць маёй кватэркі жыве дзяўчынка Зэйнаб, частуе мяне цукеркамі і дзеліць на ўсіх кебаб. Ёй толькі што два з паловай споўнілася. Пакуль расьце яна пад аховай ад розных шалёных куль. На рукі і з рук просіцца, вялікай цацкай грыміць... — Крыніца такога настрою, што хочацца жыць і жыць! Раманс Ты сьнілася, ты зноў мне сёньня сьнілася: чужая жонка — родная душа. Нязвычна доўга сонца ў сьне садзілася, і маладзела пад дажджом шаша. Ядловец пах зьнікомым пахам тайнага, няўлоўнага імгненьня тэт-а-тэт, і цені два з пейзажу пастаральнага выходзілі, ствараючы дуэт. Сказаў адзін: «Як ціха сёньня вечарам». Сказаў другі: «Маглі мы разам быць». Заўжды ў жыцьці нам не хапае нечага, пакуль у жылах дымна кроў кіпіць. Ноч адбыла, і на сьвітаньні ўзрушана прайшоўся верхам вецер малады. І зьніклі цені разам і нязмушана, і ты шапнула: «Мілы, дай вады». 2004 год, Паўночная Нарвегія.