Архіў нумароў:

Аксана Данільчык

_____________________ Біяграфія. Вершы	Маніякальна-дэпрэсіўны сіндром Проста вясна мне ня стала сястрою, проста залішняя радасьць паўсюль: кволае вецьце, дымная мроя, руні і парасткаў цела жывое, толькі спакою няма ніадкуль. Я вымаўляю, я прамаўляю, я адчуваю заганнасьць быцьця, а да вяршыняў тугі і адчаю, тых, ад якіх я штодня паміраю, хто можа ўзьняцца, хто можа дастаць? Не па раскладзе, не пад капірку вецер стварае сонечны рай. Шчасьце, вар’ятня ці чорная дзірка? Мне цесна ў межах быційнай прабіркі і я выплёскваюся цераз край. * * * Мае дзеясловы апошнім часам пазьбягаюць катэгорыі роду. Я думаю, я пішу, я ствараю... Бо такім чынам мая сутнасьць пазьбягае дыскрымінацыі. Ці зайздрасьці?... «Камуністы ў жалобе» або яшчэ раз пра чырвонае і чорнае В. Ю. Дэконскай прысьвячаецца Нам вецер нічога ня зробіць, Завея нам будзе сястрой, – Ідуць «камуністы ў жалобе» На свой вырашальны бой. Яны прыхавалі кінжалы, Прыгладзілі валасы, Іх словы ляцяць, як джалы, І ворагам джаляць насы. Яны не баяцца хваробаў, Іх вочы блішчаць, быццам сталь, Пра іх, камуністаў, жалобу Пісаў у свой час Стэндаль, Пра іх, барацьбой нестамлёных, Я гучную песьню пяю, А шоўкавы шалік чырвоны Пагладжвае шыйку маю, А чорны жыкет і спадніца – Не падыходзьце бліжэй – Мне дапамогуць адбіцца Ад розных трацкісцкіх ідэй. Вакзал Менавіта тут і цяпер па гэтых шкляных сьценах сонечныя промні распаўзаюцца, быццам зграя тэрмітаў, а нудны голас вось-вось абрынецца зьверху, каб абвясьціць: шчасьце адмяняецца, шчасьця ня будзе. І ня будзе блакітных экспрэсаў, якія ідуць на захад, і ня будзе больш чорнай кавы перад тым, як вагон скранецца, а буду адна толькі я,– адна між шэрых калонаў, адна між ружовых прыцемкаў, адна між рэек, шпалаў і перонаў... Адна А ня дзьве, ня тры, не чатыры. Непадзельная і непадзеленая. Бо я – ня Ганна Карэніна. * * * Scorpio, Bad Spider, Die... Anne Sexton Быць мастаком і адчуваць сваю магутнасьць, свой супраціў упарты і штодзённы, замкнёны ў мірыядах дробных жэстаў магчыма, не заўсёды зразумелых, і быць паддосьледнай у клетцы простакутнай, чыёй сьвядомасьцю маніпулююць так няўмела; быць таямніцай сонечнага зьзяньня, глядзець містычнай поўні вочы ў вочы, каб выведаць аднойчы слова словаў, і адчуваць злавеснае гайданьне любімай вежы са слановай косьці, якая ўрэшце рухне ад разломаў. Быць мастаком – ня значыць ратавацца, быць мастаком – ня значыць ратаваць, але прашэпча нехта – можа стацца – Bad Scorpio, ня трэба паміраць. Савецкія жанчыны Народжаныя дзеля задавальненьня грамадскіх патрэб у рэпрадукцыі таннай працоўнай сілы, адкуль вы маглі ведаць, што змагацца можна ня толькі за сьветлае заўтра сацыялізму, што змагацца можна і за ўласнае шчасьце, а, урэшце, можна і не змагацца — пытаньне стратэгіі. Адкуль вы маглі ведаць — вы маглі толькі верыць у цнатлівасьць маладагвардзейцаў і камсамольскія запаветы. І зараз, баючыся ня толькі свайго цела, але і ўласных вачэй у люстэрку, вы запаўняеце рэшту жыцьця таннымі амерыканскімі раманамі, каб ня бачыць таго, што адбываецца навокал. Каб ня бачыць вашых дачок, такімі, якімі яны ёсьць – жывымі і няўрымсьлівымі. Яны ня хочуць быць муміямі з камуністычнымі ідэаламі замест вантробаў. Дык бывайце, савецкія жанчыны, я памалюся за вашае змарнаванае жыцьцё, у якім было занадта мала любові, каб вы маглі з кім-небудзь ёю падзяліцца. Біяграфія Каменьчык з краямі шурпатымі пасьля таго, як перамагае свавольства акіянскіх плыняў — ня толькі цёплага Гальфстрыму, але і плынь Заходніх Вятроў — становіцца пяшчотна гладкім і больш ня драпае далоні. Так набываецца іншая якасьць, — першая з тых, што кідаюцца ў вочы. І мая біяграфія настолькі гладкая, што ў ёй не засталося месца для крыку. * * * місія спраўджана рэшткі труны хваля ад выбуху зрушыла краты складзена рацыя баль цішыні цягнецца ў дымным паветры зацята місія спраўджана анты-герой твар адвярнуў ад краіны няўтульнай дзе дастаткова кулі адной каб завяршыць шпіёнскія гульні місія спраўджана час заціхаць нарэшце я скуру старую скіну і буду думаць што ў выніку дасьць зіма як бясконцы мінус на мінус Імпрэсія Вечар, які раптам сканцэнтраваўся ў барвовай кропцы сонца, пакінуў прастору неба безаблічна-шэрай, і я, напоўненая нерашучасьцю, думала пра тое, што мана не бывае бясконцай, што яна абавязкова скончыцца, але пытаньне ў тым, хто ў гэтай безаблічна-шэрай прасторы скончыцца раней. Я пачынала разумець, наколькі беспадстаўнымі былі мае спадзяваньні на вонкавыя ўласьцівасьці прадметаў і зьяў – яны так хутка зьмяняюцца, нязьменнай застаецца толькі сутнасьць, але часта сутнасьць застаецца ня толькі нязьменнай, але і няўлоўнай, а магчыма – яна проста адсутнічае. Барвовая кропка сонца апускалася ў зеленаватае мроіва красавіцкіх таполяў, як незвычайны паўднёвы плод, што пераблытаў мерыдыян, паралель, а разам з імі і пару года, і мне заставалася безаблічна-шэрая прастора, у якой я павінна была адшукаць сваё месца або пакінуць яе назаўсёды. * * * Па бетонных далонях прасьпекту, ідэнтыфікацыя якога так і не адбылася, мы рухаемся насустрач сонцу. Ты і я – абаронцы нязьдзейсьненай нацыі, якая лічыць, што ня мае ў нас патрэбы. P.S. Інстытут літаратуры або яго адсутнасьць Згадваецца міжволі ў сьвятле апошніх падзей, як мы вывучалі ў школе праблему лішніх людзей. А потым – якая ўдача – зьмяніўся і сьвет, і час, і я не магла прадбачыць, што пойдзе гаворка пра нас, і я не магла прадбачыць сустрэчу з праблемай такой, што хутка складанай задачай паўстане перада мной. Так не хацелася верыць у верагоднасьць «зьліцьця», нас выштурхнулі за дзьверы краіны, навукі, жыцьця. Усе нібы анямелі і моўчкі чакаюць прысуд, як быццам не зразумелі, што скончыўся не Інстытут, што гэта канец ілюзій – так годна адсьвяткаваць, каб потым спыніцца прымусіць на лічбе семдзесят пяць* ? Хтосьці пакуль спадзяецца, што можа… нешта… яшчэ…, ды нам паказалі месца ў самым дальнім куце. * У 2006-м годзе Інстытут літаратуры адзначыў сваё 75-годдзе.