Архіў нумароў:

Антаніна Хатэнка

_____________________ Я - далёка, я - з туману. Вершы	* * * Калі я сыходзіла з Неба, маліўся адчайна Анёл: там цёмна, зласьліва й ганебна, там выесьць душу груганьнё… Ні праўды, ні зоркі, ні шляху на зглохлых абсягах зямлі. А я паляцела над жахам, аж нервы прасторы гулі. А я абярнулася птахай, у мёртвую ўпала ваду. У далечы рэха ачахла — ніяк берагоў не знайду. Хістае: дзе бераг, дзе — верад, дзе чыстая крынь, а дзе — твань… Балюча відушчае веры ўпіваецца ў сэрца жарства. Ад мёртвай вады да жывое пралегла бяздонная ноч. Магільнай травой, як дратвою, пазлучаны эры ў Адно. Калі мяне прымуць нябёсы, Сьцішэе Анёл пад вакном… Нітой на касьмічныя кросны спадаю — і ўсходжу наноў… 24.02.2003, Салігорск Маленьне Божа мой, скрозь вякі відушчы, Божа мой, праз дарогі чуйны, дзе сьвячаюць сьвятарна душы, дзе сьцішэла сьвятло начуе, дзе раяцца сьвітальна росы — з малітоўнай Гары Нябёснай ратавальна пашлі ахову да маёй адзінотнай мовы. Божа мой, міласэрны Пане, любамудры мой Валадару, нагарнулася ноч прыспанна, насылаючы хмары-чары: ацяжэла на вуснах слова — ні дыхнуць-спамянуць, ні мовіць… Адслані! Барані, мой Божа, тут казаньня-насеньня ўсхожжа. Абярожны, магутны Ойча, мой далёкі й да сэрца блізкі, зорка дол пажагнала тройчы, зьнічна падае да калыскі… Божа праведны, дай нам радасьць гаварыць да спрадвечнай Рады — да зямлі, да травы, да саду — і ў журбе, і ў любові-зладзе, на чужыне й у цёплай хаце, над крыжамі, у сьне й у сьвяце, памінальна, вясельна, гімна нашай мовай радзімна-дзіўнай. З крэўным словам — высокім дарам — Уваскрэснуць дай, Гаспадару. Векавечыць дай, Валадару… * * * Едрусю Акуліну Дзе спаткала Максіма зіма, правяла крышталёваю кладкай, па Краіне Венера сама мілавічна раздорвае згадкі. Як расстайна-балюча любоў адлятала з Максімавых вуснаў, да Краіны засмучанай Бог даравальным сьвятлом павярнуўся. Зьнерухомеў у плыні Страцім, пад сьнягамі спаміны паснулі, і, пачуўшы твой голас, Максім, засьпяваў небавышне Акулін. Пераняў дарагую красу - і зьляцеў на сьвятую Дарогу, дзе Максіму ды Едрусю сум, сьветлы сум ніспасланы ад Бога… 09.12.2002 * * * Я зьявілася: цёпла ў сьвеце. Гольле голае гонкіх рук захацелася ўгору ўзьнесьці, стаць на дыбачкі пад зару. Я ўзьляцела: зялёны вецер у смарагдавай цішыні паднябесна мяне прывеціў, заплятаючы сонца ў дні. У далёкай дарозе доўгай я шукала сьлядоў сьвятло, а яно над гарой Міндоўга заясьнелася й ажыло. А яно з пракаветнай цемры помна сочыцца ў вочы мне. Прачынаюся… цёплым зернем у прыроды на дайным дне… І ўзвышаюся над сабою, па-над межамі ў далягляд, дзе спавіты Сусьвет Любоўю, скуль сьвяціцца ў вякі Зямля. 22.04.03 * * * Вып’ю з белага келіха ЧАС, а з чырвонага келіха — шЧАСьце. Цішынёй да пляча крывіча цёпла-цёпла з дарогі прыпасьці. Вып’ю з белага келіха СОН, а з чырвонага келіха — СОНца. У пяшчотным віры валасоў сьветла-сьветла зьляцець у бясконцасьць. Вып’ю з белага келіха БОль, а з чырвонага келіха — БОжасьць. Мы спаткаемся ў небе з табой лёгка-лёгка, як цемра зьняможа… …Вольна-вольна тут, яснавяльможны, шчыра-шчыра, мой дружа-дарожа. * * * “Быць можа, пуціна жыцьця Лягла пярсьцёнкам, друг” М. Багдановіч Быць можа, пуціна зьбяжыць да долу з Вашых зор — і ў Вышу ўздымуцца крыжы, як птахі гордыя, кружыць над венамі разор. Быць можа, я сустрэну Вас сярод нябёс і зор. Віецца час, як слуцкі пас, — у непарыўнасьць лучыць нас …і падае сьлязой. Быць можа, век ляцець, сьвяціць Вам сьнежань зваражыў… Дзе Вы журбуеце, Страцім, адзін, паранена-адзін? Як мне да Вас дажыць? 09.12.2001 * * * “У родным краі ёсьць крыніца Жывой вады”. М. Багдановіч Твой шлях ад Менску да Гародні — сувой-спакой. У сьнезе сонным і халодным — вагонь вякоў. Твой шлях ні блізкі, ні далёкі — узмах крыла. Якою прывіднай і крохкай зіма была. Твой шлях ад сьнежня — да бязьмежжа, ад Краю ў рай. У сьцюжы спала незалежнасьць, Літвы пара. Твой шлях пад зоркаю Венерай — каханьня сьпеў, пад болем, страхам і бязьвер’ем уздым сасьпеў. Твой шлях да помнае крыніцы жывой вады. Тут прыпыняюцца маліцца сны-халады. Твой шлях дамоў, да Веранікі — сьцямнеўся сад.. А ў шатах восені паніклай трымціць краса. Твой шлях ад Вільні да Пагоні, з прадоньня ўвыш. Ад вострабрамскага бяссоньня да зор ляціш… 09.12.2001 * * * Тут адзінока, у маіх аблоках — безразорна, бязьмежна, зорна й сьнежна… А вам — сьмешна? Мо, вам завысока да тых аблокаў? Стае вам кроплі, затое ж — цёплай. Няма палёгкі… Між нас — аблокі. Адна ў пустэчы жыткуе вечнасьць. Як тут празрыста, трымцьліва й чыста ў маіх аблоках… Усплёск вытоку як чую тонка… Мне сьветла й родна. А вам — халодна. Мне ясна й сумна. Як вы — бяз тлуму? Акіну вокам — шляхі ў аблоках… Сьцюдзёнай цішай гартуе Вышнасьць. Растаў далёка гул вашых крокаў… 02.09.2001 * * * Мой шлях ляжаў. А я над шляхам — ніцма. Мой шлях збуцьвеў, урос у караньнё. Гулі званы, згасалі зараніцы, бяскрыла падаў да зямлі анёл. Мой шлях ляцеў, ня знаючы прыстанку, сасьлепла бег няведама куды, не прыкмячаў ні вечароў, ні ранкаў і забываўся ўгледзецца ў сьляды. Мой шлях блудзіў, туліўся да чужынцаў, і варажыў, і здраджваў сам сабе. Не навучыўся праведна маліцца — шукаў дабра ў сяўбе й у барацьбе. Адчайна біўся шлях — і зьнерухомеў: згубіўся сэнс і ў цемры, і ў сьвятле. Заснуў пачатак у цяпле й бяздом’і: усё зьнікае на счужэлым тле. Спыніўся шлях уноч на скрыжаваньні. Пранікліва ўзіраўся ў сэрца Бог. Я папрасіла ў шляху дараваньня — зь віны да ўсходу выправіліся ўдвох… 27.12.2003 * * * За туманам віднелася ноч і купальны вянок — на расьпяцьці. Два анёлы над нашай віной, над агменем у княжай палаце. За туманам мільгала сьвятло з незваротнасьці Вострае Брамы… Што блудзіла, хмурнела, пякло, праляцела пяшчотай над намі. За туманам — палацавы баль, векавое ўздыханьне аргану. Спамінай мяне ці забывай — я — далёкая, я — з туману. За туманам — узьнесены крыж. Дзьве душы ў вышыні, два анёлы. Як самотна гарыць на гары з нашых крылаў купальскае кола. О5.09.2002 * * * Ясны пане! Сумуе восень па зялёных арэлях вёснаў, па сьвітальных узьлётах босых з апраметнае — да нябёсаў. Ясны пане! Стамлёна восень сны снуе на дарогі-кросны і бурштынавы сум узносіць над маім ачужэлым лёсам. Ясны пане! Журбуе радасьць над сьцішэлым у мроях садам. Можа, трэба вышэць і падаць, як лістоце, каб зьведаць ладу. Ясны пане! І звады й здрады адвяду, адсланю паглядам. Палымнее між нас прынадай восень-любасьць — няма ёй рады. Ясны пане! Усё мінецца. Захліпнецца тугою сэрца. Зажальбуецца восень-ростань, нажыўляючы сонцам соты. Ясны пане! І над самотай, і над слотаю — баль пяшчоты. Горка пахне спамінам вецер загасаюць сьлядоў суквецьці. Ясны пане! А вы ня верце ў страх зьяўленьня й свабоду сьмерці. Гэта восень у смутным сьвеце — з пазалоты смугі ня сьцерці… 13-17 верасьня 2002 * * * Ня жыць, ня марыць, не любіць, ня плакаць, не змагацца. Людзей нібыта град прыбіў і ў хатах, і ў палацах. Зямля — іржа, вада цьвіце. Насланая маркота. Над цэлым сьветам чорны цень — і сны, і думкі ўпотай. Сьмяецца цень, клянецца цень. І просіцца ў даверы. Туман, як чад, гусьцей, гусьцей — падман бяз краю й меры… Ні зор, ні ўсьмешак, ні вачэй. Халодная пустэльня. Што цень падорыць нам яшчэ? І што мы з ім падзелім? 08.10.04 * * * Куды ні глянеш – людзі, людзі. Куды ні глянеш – шэльмы, шэльмы... Янка Купала Людзі. І нелюдзі. Постаці… Здані… Скурчаны ў верадзе мроі й паданьні. Птушкі. І яшчары. Вышнасьці… Нетры… Чужнае падчар’е – крушні й паветра. Сонцы. І цемрыва. Выраі… Пеклы… Золь абшчаперыла ўсё, што ня ўцекла. Княжасьць. І бездам’е. Мы, я… Ня-мы-я… Байкамі сьнедаем, грозьбай абедаем. Хто мы – ня ведаем: доля адмые… * * * А ці ведаеш, сьвеце, у якой старане Бог блуканца прывеціў, што пакінуў мяне? Ці пакажаш мне, Божа, дзе, на дрэве якім запульсуе атожыл – памяць з цёплай рукі? Дзе прыстанак твой, птаху, – скразьнякі ж, халады? Коціць з небнага даху Бог эпох жалуды… * * * І з-пад каменя, і з-над аблокаў гавары да мяне. У нябесным бары галёкні – шэпт пачую ў вакне. Уздыхні з дзірваноў панямотных і замшэлых крыжоў. Нагаворвай люботы-пяшчоты з неабсяжнага ЎЖО. Між сьпякотнай самотаю й слотай час прагал прасячэ… Ці сягнуў векаўзвышнага ПОТЫМ, ці ў дарозе ЯШЧЭ? Я расчытваю ўзоры канвалій і пісьмёны дажджоў — мост калінавы наканаваньня ад ЯШЧЭ — і да ЎЖО. * * * “Ой, жаль, жаль мне будзе – возьмуць яе людзі” (з улюбёнай Твае песьні) А мне нічога не шкада, што прамінула. Дарозе ўдзячна перадам спакой – над гулам. А я з палёгкай правяду, што адышлося. Як у вядунскую ваду, дзіўлюся ў восень. Між нас нязбытная віна – між неба й долу. Адна запозьненасьць відна ў пуціне голай. О, як трымціць гаркотна жаль на вейцы лёсу: хто нашы леты так пажаў – у дол калосьсем?