Архіў нумароў:

Віктар Ярац

_____________________ Зямныя эцюды. Вершы	* * * Далёка ад храмаў непальскіх, індыйскіх, далін афрыканскіх, дзе цёпла зімой, снег лёг на світанні на сцежку дзяцінства – яе называюць гадоў сувязной. І сонца Ван Гогам эцюды іскрыстыя стварае ў сяброўстве з бярозай, сасной. Снег лёг на світанні на сцежку дзяцінства ці ж толькі адной вышыні сівізной? * * * Праз вёрсты, што ў тумане, далятае світальнае гуканне цягніка. І звоняць у ільдзінках небакраі, якім махае цёплая рука. І галубятнік выпускае з будкі чародку ў неба, хмурае яшчэ. І точыць шлях, як вуж, ледзь чутны, гнуткі зімовай нечаканасці ручэй. * * * За ўсіх, за ўсіх, каго люблю і помню ў марозным свеце, свежым ад снягоў, малюся сёння ранішняму промню, што выплавіла сонца ў вечнай домне для блізкіх і далёкіх берагоў. У век званкоў мабільных пасылаю крылатай поштай белых галубоў. Дыханне воблакаў над заінелым гаем, дыханне дрэў жывых, якія маю напішуць музыку зялёных галасоў. * * * Жывеш на белым свеце менш ці больш – спасцігні ў радасці, спасцігні ў горы аб чым гаворыць ранні майскі дождж, маўчаць аб чым сваім, як вечнасць, горы. Раскусіш горкай мудрасці арэх – і зноў, і зноў пытаеш у прасторы: – Аб чым гаворыць самы юны снег, што снег растайны, позні, сэрцу дорыць? * * * Зацвітае бяссмертнік на кручах – так раней, так даўно зацвітаў тут, дзе вецер стагоддзяў прывучаны слухаць выдыхі плёсаў і траў. І святлеюць гады і аблокі. І святлеюць пагляды вакон. Жаўтацветам дыхне — і здалёку дух язычніцкіх чуецца дзён. * * * Анатолю Вярцінскаму Мелодыяй жыццю жаўрук прачнецца – і для жывых святло разгорне дзень. І на зямлі народжанае сэрца заб’ецца неўміручасцю ў гняздзе. Каго спытаць: ці будзе так заўсёды? Маўчаць аб тым зацята валуны. Маўчыць курган. Як летапісы, воды свой сказ вядуць аб чым у нашы дні? * * * Свет зямны збіраўся па часцінках, склейваўся, ляпіўся вышынёй – ад пылінкі ў полі, ад былінкі да скалы над безданню крутой. Нізка думкам – неба не ніжэе. Глуха слову – неба не віной, не віной, хоць з высі горыч сеяў чорны вецер квецені парой. * * * Пакуль жыццё яшчэ вісіць на валаску, малітвай ловіць кожны міг дыханне, як затрымаць няўмольны бег секунд да фінішнай мяжы — нямой, растайнай? А тонкі-тонкі, ледзьве чутны валасок, як праваднік надзей, трымціць, нацяты. І бег секунд пякучы, нібы ток. На крыжыку нацельным – Бог распяты. * * * Байкеры – маланкі на дарогах – слепяць вочы і начы, і дню. Матацыклаў самых модных рогі на дыбы ўздымаюць цішыню. Глушаць свет нервовы і стамлёны. Тонкай ніццю сон ірвецца чый? З далечы імчыцца гук сталёвы – у павязках чуйных аблачын. * * * Крамяныя, трывушчыя тут яблыкі былі – водар свежы да вясны трымалі. Высмакталі нафту – кроў зямлі, – і сады здароўем заняпалі. У якія далечы сыйшлі сілы глыбіні – вякоў багацце? – Высмакталі нафту – кроў зямлі, – і зямля хварэе, – кажа маці. * * * Прысніўся парк, дзе дрэвы без карэнняў, прысніўся бор, дзе сосны без галін. Стаяць ствалы – бязроднасць сутарэнняў. Прыйшлі яны адкуль, чаму, калі? Стаяць слупы. Дзе музыка? Дзе ж гнёзды? Крок металічны, падкавны крок вартуе тэрыторыю. Пагрозны, як свіст дубінкі, янычарскі зрок. * * * Нілу Гілевічу Там, за барамі-лясамі, квецень сплыла маладая. Кліча не даль галасамі – яблыня ў леце з пладамі. Верыш: ёсць вернасць на свеце. Ціха люляе-гайдае вецце – калыскі бяссмерця – яблыня ў леце з пладамі. * * * Хацеў бы дзень, што разбудзіў святлом, здзіўленнем прывітаць, нібыта сёння я ў свет прыйшоў, як навасёл у дом, дзе свежай фарбай пахнуць нават промні. Хацеў бы гэты дзень лічыць сваім пачаткам-нараджэннем. Дзе ж мне толькі пакінуць дні, дзе плыў падману дым, дзе смех Іуды колкі, як асколкі. * * * З фальшывых вырываюся абдымкаў – І свет шырэе, на вачах расце, І сыпле ранак шчэбет, свіст і ціўкат – а мне не цесна між бяроз і сцен. У жніўны дзень, праменнямі спавіты, іду пачуць спрадвечны сказ вякоў: там каласы – праўдзівым шэптам жыта, там шчырасцю – сінеча васількоў. * * * Рыгору Барадуліну Завейныя снягі і пыл спякоты – кругазваротам на шляхах зямных. Шукае вецер мёд у цёплых сотах. Жывіцай гоіць бор самлелы слых. Не ведаю, якое ў гор дыханне, а ведаю – ёсць розны лік вакон. Начны цягнік спяшае бегма ў ранне. І будзіць сон чыёй вясны вагон? * * * Генадзю Бураўкіну След самалёта – бінтамі над захада ранай чырвонай. След палазоў сінявою прабіўся праз поле, якім Хтосьці спяшае дадому, дзе ў шыбы заглядваюць клёны, З коміна тчэцца ў вышыні сцежкаў прыветлівы дым. Зорка азябла ўздыхне – і танометрам мерае месяц ціск заінелай бярозы над лёдам прыціхлай ракі. Чуецца ў свеце сумётаў голас адчыненых весніц. Грэецца ранняя зорка выдыхам цёплым людскім. * * * Да раніцы высокія гірлянды высвечваюць глыбокі сон снягоў. І ў вокны цішыня маўчаннем панды заглядвае з далёкіх берагоў. Знайсці б на свеце гук выратавальны – бальзамны, жыватворны ў свеце гук, – і песнямі зноў адгукнуцца тайны тваіх вясновых губ, вясновых рук… * * * Начная ластаўка ў пакой мой заляцела пад водбліскі абложных бліскавіц І б’ецца, кружыцца пад столлю, і трымціць крывінкай кожнай трапяткое цела. Між сцен, угрэтых зацяжной спякотай, аб чым хацела расказаць яна душы, якой не спіцца да відна, агорнутай задымленай гаркотай. 10 жніўня 2010 г. * * * Ёсць імя кітайскае Цінцін – так сініцы цінькаюць ля вокан досвіткам марозным, ледзьве сінь недзе прачынаецца высока. Ты смяешся – весялее дзень у чаканні першае завеі. Юнае Цінцін, няветлы цень, абміні раскрыленыя веі. 28 кастрычніка 2010 г. * * * У родным свеце і снягі, і травы не будзяць даўніх дзён спакой і сны. Там – у вяках – героі і варавы, і здраднікі, і вернасці сыны. Пра час, які адвёў мне Бог ласкавы, скажу без падсалоджанай маны: часцей свае душылі ваўкадавы, чым людзі з нетутэйшай стараны. 13 верасня 2010 г.