Архіў нумароў:

Алесь Емельянаў-Шыловіч

_____________________ Бурштынавыя вершы	Арменія Орущих камней государство – Армения, Армения. В. Мандэльштам 1 Караундж глядзеў на калядныя зоры вачыма галодных каменных адтулін. нібыта цыклопы ў пярэстай прасторы з дазволу суворага часу паснулі. Бадзяцца па зорным чужым лабірынце я ў мроях сваіх нечакана паехаў туды, дзе мацней арыяднінай ніці камення спрадвечнага зычнае рэха, дзе вецер салоны бядзе спачувае, зямля пад нагамі паэта спявае: “Каб музыка шчырага сэрца не ўмёрла, крычы, не шкадуючы хворае горла…” І – крыкнуў. Шалёная воўчая зграя жахлівыя іклы свае агаляе… 2 Крышыцца грыфель, трывае папера, крычма крычыць у паэта душа. Муза-пакутніца моўчкі сышла, каб нарадзіцца ў наступную эру. Чуеш, як гучна вібруе струна – гэта ад сну ачуняла яна. 3 І зноў у срэбры год знікае, нібы ў трызненні прамаўляе: “Краіна, дзе крычыць каменне, – Арменія, Арменія…” Сredo У пошуках кон паэта – адчужанасць ад сусвету, ды я не зважаў на гэта, і бліжай да апраметнай цяпер я, чым быў калісь. каб плоць, як паперу спаліць – зрабіцца адным з сусветам – не быць для таго, каб быць. * * * Содні дзяжурства прайшлі амаль незаўважна: у аддзяленні для хворых з парушэннем мазгавога кровазвароту ніхто не памёр Кагосьці кармілі праз зонд, і сястру з гэтага ледзь не зблажыла, кагось ратавалі, а хтосьці ў хваравітым трызненні ляцеў да зор. Пацыенту з чацвёртай здымалі кардыяграму, а ў суседа ягонага бралі тым часам кроў; хадзячыя бегалі па “пладова-выгоднае” ў краму, а ўвечары пад звон кілішкаў чулася: ”Будзь здаровы!” Нямоглых лекавалі кропельніцамі, пігулкамі і суцяшэннем, на што тыя злаваліся й лаяліся: “Маць тваю так!” …Содні дзяжурства прабеглі амаль без здарэнняў, ну, дзякуй Богу, вось каб заўсёды так. * * * Дні апошнія года Быка лічыць, лічыць калядны гадзіннік. Застаюцца ў мяне на руках 365 залацінак. І, хоць кожную шчыра люблю, але з ёй развітаюся строма. Не шкадуючы ўсё аддаю з завірухамі году старому. Я не маю ніякіх пазык і прымаю душой ачышчэнне, бо наступны жыццёвы цыкл я жадаю пачаць з натхнення. 17 снежня 2009 * * * Калі ў краіне, дзе бязмовяць валуны, нат чорны рыс каштуе даражэй, чым гарэлка, што ж запасаць тады на чорны дзень Люты, 2011 * * * Раніца. Возера. У калысцы хваляў белы гарлачык прачынаецца, раскрывае пялёсткі, ласкавыя промні будзяць пяшчотна кожны лісточак, быццам рукі твае кранаюць цела маё. Лёгкі ветрык твайго подыху варушыць мае валасы, прымушае забыць пра былое. І хачу я штодня, як гарлачык, прачынацца ад дотыкаў і пацалункаў. НеСанет Калі скажу – цябе кахаю, Дакладна ведай, што маню; Бо пра каханне не гавораць, Жывуць, не спадзяваючыся на Ўзаемнасць, хоць намёкі на яе; На жаль, жыву і разумею: Снег робіцца вадою Не таму, што пацяпленне, А снег кахае моцную зямлю І штогадова дотыкам нясмелым Ласкава дакранаецца – пяшчоціць, Да кроплі раствараецца ва ўлонні. Віецца пара – гэта подыхі зямлі, Якая ведае, што значыць Быць каханай… Бурштынавыя вершы Верш – імгненне, выхапленае ў вечнасці і застыглае на паперы, нібы закрышталізаваная ў бурштыне кузурка, травінка ці каменьчык. Першыя вершы пісаліся менавіта бурштынам, ён надта ўдала вычапляў вобразы і аблямоўваў іх непаўторную форму, метафарычна спалучаў немагчымае. Яго ўдасканальвалі і рэдагавалі марскія хвалі, і вершы, давершаныя імі, мы бачым цяпер, праз тысячы тысяч гадоў. І напрыканцы я не стаўлю кропку, бо я за давершанасць бурштынавых вершаў * * * Зірнеш ільвіцай агнявою, аж пот праступіць на ілбе. Я ж кіраваць хацеў табою, утаймаваць жадаў цябе. Маланкай-пугаю паветра хрышчу, трапеча ўсё ўнутры. Страх на адлегласці паўметры, і ўсё гучней звярыны рык; бліжэй, бліжэй – прымружу вочы, пад горла сэрца камяком. Ільвіцай мне на грудзі скочыш – кранеш ружовым языком. Непаэтычны трыпціх Sic transit Gloria. 1. Размова Аляксандра Вялікага з Феапомпам* А л я к с а н д р: Што застанецца пасля мяне? Ф е а п о м п: Памяць. А л я к с а н д р: Ты ў гэтым упэўнены? Ф е а п о м п: Не. А л я к с а н д р: І я таксама. Не жадаю памяці герастратавай, што пакінуў пасля сябе толькі страты, хаця, ведаеш, ён, відаць, быў паэтам, бо любіў, як дзіця, ўсё падпальваць, асабліва агульную памяць... Можа, для самарэкламы? Ф е а п о м п: Не, ён ведаў – жахлівей за ўсё – забыццё, і баяўся яго, і свядома пайшоў на злачынства. Ён быў паэтам і ведаў адно: шанаваць можна розных багоў, але гэта не замінае вылучыцца. 2. Эпітафія на магіле Аляксандра Вялікага Зазнаўшы слодыч перамог, Апошняй бітвы ты не змог – Спачыў, вялікі, вечным сном. А сонца над тваім пагоркам Гарыць і ў пракаветным змроку, Але ты іншым знішчаны агнём. 3. Паслямова Калі сплыве вада, струхлее дрэва і з’есць жалеза ненажэрная іржа, згадай пра запалкі, што ў кішэні ляжаць.