Архіў нумароў:

Алесь Каско

_____________________ Нулявы цыкл. Вершы	Свой камень Гнёт сумненьня над табою: гэты камень – глыбу слова – проста, годна, тымчасова не падняць... Скрывіць душою. Замяніць закляты камень крушняй дробных – дараваных, — сточаных, адшліфаваных да цябе – стакроць, вякамі. Але каменю цяжкому ты заклаў свае памкненьні, сэрца рвеш і гнеш калені, на сябе кладзеш аковы. Быццам ведаеш, як плаху, гэты камень абміналі, літасьціва пакідалі для твайго зямнога шляху. Скрозь сумніў, у азарэньні, спасьцігаеш: неадольны камень слова – важкасьць долі, сутнай у незамірэньні. Верыш вераю адною: толькі гэта слова скажа, толькі гэты камень ляжа над магілаю тваёю. Нулявы цыкл Паўдомак-дойлід – час паклікаў, і клалі мы ў дрыгву глыжы паводле выкрутных разьлікаў, паводле выдумак чужых. Дом ставілі на гіблым доле (так вязьні ставілі б турму), пакуль нас одумная доля ня змусіла раскідаць мур. Нам дом ня ўзьвесьці цалкам новы, — ды разьбіраем друз і прах, — падняць да крокваў ад асновы... А дах – ён вечны: неба – дах. Зялёны конік маленства Груд. Скрыпка коніка. Глыток тугі мінулай без найменьня... І – дождж. Ня дождж, нябёс адток, патоп для траў і для карэньня дубоў. На вейцы – гаплічок зеленаватага стварэньня. Яшчэ шарготкі ён, жывы. Яго затульваю ў далонях, сам ледзь вышэйшы ад травы, трысьцінка ў струмянях шалёных. Мне страшна хваляў, што бурляць, растуць з-пад берага ў залеве. Патоп і ёсьць. Адно б схаваць мне скрыпача ў дуплістым дрэве. З ім назаўжды мы едначы, а дуб стары – каўчэгам Ноя, і я плыву, каб зьберагчы яго — стварэньне ледзь жывое... Груд. Санцапёк. Я ўсё прымроіў, на ім, расплюшчаны, сплючы. Памкненьне Яшчэ што вартага ўва мне і што жывога засталося – Зьмяшаць з віном на палыне і выплюхнуць у выскал лёсу. І кінуць выклік, прасьвятлець, адчуць, што зноўку стаў сабою... О, каб пасьля і сілу мець не адцурацца ад двубою! Сосны на разбураных могліцах Ад старадрэвін – хлуд і пні, сьляды капцоў між новых соснаў, чые галіны мкнуць высозна, чые ў прадоньні карані. Пад іх карою — час, калі чыніўся гвалт; вяршынны пошум штодня вядзе шчымлівы пошук тых душ, што неба абжылі. З руінаў, з ямінаў, з вякоў паўсталі дрэвы строма, дужа, нясьцерпна ім: тут стогнуць душы глумліўцаў і рабаўнікоў. І прэч ад іх, ад чорных сіл, страляюць кроны так высока, а карані – да чыстых сокаў, глыбей, чым дол былых магіл. Бяздомнік Нічыйны кут: тынкоўка скрозь шпалеры. Ці ўпершыню – нанова абжываць чужую выспу і ў бязьлюддзі верыць – ня доўга будзе восень дажджаваць. Аціхне дождж і зьлёгку падмарозіць – бадзяйся ад двара і да двара, няхай запечны злыдзень пазайздросьціць, што не бывае ліха без дабра. Стол з жоўтым пылам, з цэзіем вазоны памые – і на жытніх сухарах, на яблыках з неаскупелай зоны вячэру справіць па гаспадарах... Яму абрыдлі цесныя падвалы, і тлумныя пад’езды, і вакзал. Сухая столь тут і памост трывалы, і німбы цепляцца на абразах. Няўцям яму, навошта адсяленцы з сабою не забралі ўсіх сьвятых, з чаго так вецер грукаецца ў сенцы ды сыпле шротам кропляў ледзяных. Сюды вясною завітаюць госьці: ці час вяртаць гаспадароў, ці не?.. З густога цемрыва, з-пад воўчай поўсьці на іх бяздомнік вусьцішна зірне.