Архіў нумароў:

Леанід Дранько-Майсюк

_____________________ Жыцень. Паэма	«З надыходам восені галоўным міфічным уяўленьнем, і пры тым выключна беларускім, зьяўляецца Жыцень». «Живописная Россия», т. 3, с. 268, 1882 г. Бог восені Жыцень У лапленай сьвіце, Рабы, крываносы І проставалосы; У поршнях дзіравых, Анучах каравых, З кійком сукаватым, Маленькі, гарбаты, Худы і стары Абыходзіць двары, Палі, агароды, Хаціны, гасподы І шчыра спрыяе, Каб зёлка любая Расла, палавела І ўрэшце пасьпела... У роднай прасторы Ня ведае зморы, Спакою ня знае, Да ўсіх падступае; Гаворыць, гамоніць, Гугніць, балабоніць І хваліць, і просіць, І ганіць, і грозіць... Рухавы, гарачы, Ўсё чуе, а бачыць, Ня круцячы голаў, Адразу наўкола! Патыліца з вокам (Маланкавым скокам!) – У гэтага бога, Сівога і злога. Пад лобам, пад самым, Па воку таксама, А разам іх трое – Бывае й такое! Тры вокі, тры зрокі, Тры быстрыя воўкі: Два шэрых спараду І шэры адзаду... Патрэбны тры вокі, Бо клопат вялікі Глядзець, каб старанна Было ўсё прыбрана: І жыта з пшаніцай, І лён, і кастрыца, І боб, і фасоля – Да бубкі на доле! І рэдзька, і рэпа – Ня хочаш, а трэба! І грэчка, і проса, І рэшта ж укосаў; Ячмень за гарою, Гарох за ракою, Авёс ля балота, Каноплі ля плота, Капуста на градах І сад, і за садам, Дзе шнур з буракамі І шнур з кіяхамі, І бульба з цыбуляй – Адсюль і датуля!.. Калі ж засталося У полі калосьсе – У сноп яго зьвяжа І голасна скажа: «Агата, Агата, Дабро недажата, Загон занядбала, Нядбала пажала. Шчэ сонца ня села – Пайшла на паселю Кахацца з Ігнатам, Агата, Агата... Плён гэты забыты, Табой не спавіты Аддам беражліва За дбайнае жніва Маруце руплівай, І ейная ніва Багата ж уродзе У будучым годзе... Твая ж, як балота, Заглухне чаротам, І з тога чароту Ня будзе ўмалоту. Табе ж, мая жнейка, Прыбытку капейка, З бліжэйшага году Чакай недароду! Каб ведала-знала, Ігнату сказала: За кепскае жаньне Табе пакараньне!» З прысуду такога Заплача нябога. Што плачаш, Агата? Сама вінавата! Ня кідай ніколі Калосьсе у полі; Пад самы пад корань Зжынай дзе каторы... Ня плач, супакойся, Прысуду ня бойся, Рабі ўсё ад сэрца І хлеб не зьвядзецца... Паслухай, Агася, Сяўба пачалася, Твой строгі крыўдзіцель Бог восені Жыцень Ідзе (асьцярожны!) За сейбітам кожным І сеяньня хібы Хавае пад скібы, Каб збожжа зімою Было пад зямлёю; Ідзе за Ігнатам, Што сее заўзята, Што зоры-насеньне Умеючы сее! Ігнатава поле Мінае паволі, Хаду не спыняе І за небакраем... Ідзе, маларослы, Ад вёскі да вёскі, Ад места да места: Ад Гомля да Брэста, Ад Шклова да Снова І да Шарашова, І ад Шарашова І да Магілёва; Ад Пінска да Мінска І да Верхнядзьвінска, І ад Верхнядзьвінска І зноў жа да Мінска. Ад Слуцка да Вільні – Раз’яраны вельмі, І ўсім пагражае Пустым ураджаем, Пра голад гаворыць, Што ўсіх ён заморыць, Што добрае счэзьне І дрэннае счэзьне І ўжо не ўваскрэсьне, А хоць сабе трэсьні! А каб жа ня счэзла, А каб уваскрэсла, То рупіцца трэба Аб хлебе да неба. 6 чэрвеня 2006 г