Архіў нумароў:

Уладзімір Някляеў

_____________________ Армагедон. Драма на дзве дзеі. (Заканчэнне)	ДЗЕЙНЫЯ АСОБЫ Насельнікі гэтага свету: А п е н д ы ц ы т Г р ы ж а Б е з Д ы я г н а з у П с і х Насельнікі таго свету: А р м а г а д о н А м а р г а д о н М а л о д ш ы Б р а т Д а ч к а Г а н е ц Персанал шпіталю: Д о к т а р С я с т р а Падвойныя персанажы: Г а л а в а П у с т ы Я н а Рэчы: Т э л е в і з а р Т у м б а ч к а Г а н д о н Л і х т а р ы к Міты: Б э н Л а д э н К Г Б С а н т э х н і к Стан: Д у ш а З’ява: Г а н е ц Т у м б а ч к а — Дык трэба ж, каб была яна, душа. П у с т ы — Душа, душа… Гарэлка! Анаша! — Народная душа!.. А р м а г а д о н — У анашы, Канешне, кайфа больш, чым у душы. Не мучае, а толькі весяліць. Г р ы ж а — А трэба, каб балела? Як з ёй жыць, Калі яна баліць, баліць, баліць, І ўдзень баліць, і ўвечар, і ўначы!.. Д у ш а, з’яўляючыся — Ты супакойся, родны… Не крычы… Г р ы ж а — Дык ты ж баліш!.. Д у ш а — Даруй, я не хацела… Не буду больш балець… Г р ы ж а — Чаму?.. Д у ш а — Я адляцела. Г р ы ж а — Як адляцела? Я жывы… Д у ш а — Не, цела Тваё жывое. Сам ты нежывы. Г р ы ж а — Даўно? Д у ш а — Даўно. Г р ы ж а — А як я без душы Жывы? Ну, як?.. Д у ш а — А як без галавы Жывы?.. Ну, як?.. Г р ы ж а — Я зараз звар’яцею. Д о к т а р — Не, гэта немагчыма без душы. Вар’ят — душэўнахворы. Т э л е в і з а р, абдымаючы Т у м б а ч к у — Я балдзею!.. Т у м б а ч к а — Ды ціха ты!.. Так моцна не душы! Душу мне выдушыш… Б е з Д ы я г н а з у — Ды з кім я?.. Хто я?.. Дзе я?.. Душа, а ты не бачыла маёй Душы?.. Ты выпадкова з ёй Дзе-небудзь не спаткалася?.. Д у ш а — Спаткала. Б е з Д ы я г н а з у — І што?.. Д у ш а — Што значыць: што?.. Б е з Д ы я г н а з у — Ну, што яна казала? Д у ш а — Што ўся баліць. Б е з Д ы я г н а з у — І ўсё? Д у ш а — А гэта мала?.. Баліць і ўдзень, і ўвечар, і ўначы… Б е з Д ы я г н а з у — Чым-небудзь, можа, ёй дапамагчы?.. Д у ш а — Не ведаю… Яна ўжо не твая. Б е з Д ы я г н а з у — Як не мая?.. Чыя ж яна? Чыя?.. Ты што маўчыш?.. Д у ш а — Яна з душою брата Злілася, каб не быць душой тваёй. Б е з Д ы я г н а з у — І мучае яго? Д у ш а — Шыпіць у ім змяёй: “Твой брат напіўся братавай крывёй! Твой брат вар’ят — і ты ў тым вінаваты!..” Б е з Д ы я г н а з у — Армагадон… А р м а г а д о н — Вось — кара. Вось — расплата. П у с т ы — Расплата? Ха!.. А што ён заплаціў? Мільён? Ці сто мільёнаў?.. Адпусціў Душу — няхай лятае!.. Ціў-ціў-ціў… “Ты не пакаяўся!.. Грахі не замаліў!..” — Так галаву грахамі задзяўбала, Што галавы У галаве Не стала!.. Прасіў: “Маўчы!..” Я з ёй нармальна жыў, І нам абодвум усяго хапала, Пакуль не завяла сваё ціў-ціў: “Ёсць боскі суд!.. Падумай пра сумленне!..” А я ўжо стаў Святым, увесь заззяў: “Ды згінь, — кажу, — ты, чортава насенне!..” Т у м б а ч к а — І згінула?.. П у с т ы — І чорт яе не ўзяў! Дык я забіў. Т у м б а ч к а — Каго забіў? П у с т ы — Душу. Т у м б а ч к а — Сваю?.. П у с т ы — Сваю. Што мне душа чужая! Яна не ціўкае, не замінае... Ліхтарык во займеў… Як трэба — запалю, Не трэба — патушу… Д у ш а — Твая душа блукае У пустаце, пакінуўшы зямлю. П у с т ы — Блукае ў пустаце? І што такое?.. Т у м б а ч к а — З пустога перабралася ў пустое. Д у ш а — Яна адна. Ні сонцаў, ні планет Там, дзе яна. Адзін касмічны вецер. П у с т ы — Ну дык і я адзін на ўвесь сусвет! Хіба ты недзе бачыла ў сусвеце Такіх, як я?.. А р м а г а д о н — Ты вольная, Душа! П у с т ы ўслед Д у ш ы — Во, выцякла, нібы вада з каша… І што гэта было, калі не здань? Т э л е в і з а р — Забіць сваю душу... (Кідаецца да П у с т о г а) Ды я!.. Т у м б а ч к а — На месца стань! Т э л е в і з а р — Я перадам пра гэта! Напішу… П у с т ы — Куды? Каму? Хто ў нас і што чытае?.. Л і х т а р ы к — Пусты ў нас час і прэса ўся пустая. Я быў адзін, хто ў пустаце свяціў. (Ківаючы на П у с т о г а) Ды ён мяне купіў… П у с т ы да Л і х т а р ы к а — І ты “ціў-ціў?..” Глядзі мне! Л і х т а р ы к — Што глядзець?.. Я застаюся тут! Бо там, дзе ты, душы маёй капут. П у с т ы, спрабуючы біцца — І тут капут!.. Аддай мне батарэйкі! Л і х т а р ы к, б’ючы ў адказ — А во табе! На!.. Т э л е в і з а р — Узарвалі рэйкі! П у с т ы — Хто? Т э л е в і з а р — Партызаны! П у с т ы — Дзе? Т э л е в і з а р — Над пустатой З таго на гэты свет — І з гэтага на той! П у с т ы — Ды што ж яны там робяць, ёрш іх так! Т э л е в і з а р — Вайна канчаецца, дык трэба нейкі знак, Што бралі ўдзел!.. Геройства паказаць!.. І рвуць, абы ўзарваць… П у с т ы — Альбо, каб не пускаць Мяне... (Да Г р ы ж ы і Б е з Д ы я г н а з у) Героі! Рыць! Капаць! Прарвёмся! Хто са мной? Б е з Д ы я г н а з у — Я! Г р ы ж а — Я! Д о к т а р — І я… А п е н д ы ц ы т да Д о к т а р а — А вы хіба герой? Вы партызан? Д о к т а р — Дык там жа людзі! Дзеці!.. Апендыцыт!.. А п е н д ы ц ы т — Я застаюся. Трэцім Вы пойдзеце вось з гэтымі двума? Забойцам і гвалтаўніком?.. Турма Па вас, прафесар, плача… Д о к т а р — А іначай Як я магу?.. Мой абавязак быць Там, дзе баліць! Дзе просяць, моляць, плачуць… Т у м б а ч к а з усхліпам — І я прашу і плачу… Мне баліць… Д о к т а р — Ты — тумбачка! А п е н д ы ц ы т — А я — не чалавек?.. Усе ўжо мёртвыя даўно на вашым свеце, Прафесар! Д о к т а р — Хто ж там плача? Вецер?.. А п е н д ы ц ы т — Вецер! Там хворы вецер плача з веку ў век, А вецер вам не вылечыць ніколі, Як пустату не вылечыць… П у с т ы — Даволі! До балбатаць! (Да Г р ы ж ы і Б е з Д ы я г н а з у) Народ, за мной! (Да Д о к т а р а) Ты з намі? Д о к т а р — Я думаю… Т у м б а ч к а да Д о к т а р а — Ды гэта ж той, з вусамі! Хіба не бачыце? Курынай слепатой Вы захварэлі?.. Д о к т а р — Бачу. Гэта той. Ды што з таго, калі за ім народ? Т э л е в і з а р — Які народ, прафесар? Гэта зброд… Д о к т а р — Той, які ёсць! Не лепшы і не горшы За твой!.. За іншыя… П у с т ы — Глядзі… А ты харошы Габрэй. І ты карысным можаш быць… Б е з Д ы я г н а з у — Ага… Бабруйск і Магілёў бамбіць. А п е н д ы ц ы т да Д о к т а р а — Вы чуеце?.. Д о к т а р — Я чую… А п е н д ы ц ы т — Дык ідзіце!.. Бамбіце Магілёў! Бабруйск бамбіце!.. Прафесар, з вамі іх там будзе болей! Д о к т а р — А тут мне што рабіць? А п е н д ы ц ы т — А тут пра Бога Мы будзем гаварыць і пра душу, Пра вечнае, нябеснае, святое!.. Б е з Д ы я г н а з у — У пустаце далдоніць пра пустое. А п е н д ы ц ы т, ставячы Д о к т а р а паміж Г р ы ж а м і Б е з Д ы я г н а з у — Вось так — іх трое. (Ставіць Д о к т а р а паміж сабой і Т э л е в і з а р а м) А вось так — нас трое. Вы разумееце?.. Т у м б а ч к а — Прафесар, я прашу: Застаньцеся… (Становіцца побач з Т э л е в і з а р а м) І нас цяпер чацвёра… І ўсё ў нас ёсць: нябёсы, месяц, зоры… Т э л е в і з а р — І дом… Д о к т а р — Дур-дом… А п е н д ы ц ы т — Дык мы перабудуем! (Завіхаецца, перастаўляе рэчы) Вось так… вось так… вось так… Такі палац змайструем!.. (Чапляе зэдлік, на якім вешаўся, на карніз) І будзем жыць тут у саюзе братнім… А р м а г а д о н, паказваючы на зэдлік — А гэта што?.. А п е н д ы ц ы т — А гэта… галубятня!.. А р м а г а д о н да Д о к т а р а — Там, дзе вар’яты — кожны дом вар’ятня, Прафесар… Тут ва ўсіх няма галоў… А п е н д ы ц ы т — Э, не!.. Я з галавой! Без галубоў Саюзаў братніх быць не можа… Д о к т а р — Божа, Як жа мне быць?.. Усе павар’яцелі І трэба ўсіх лячыць!.. (Ідзе ў адзін бок) І там… І тут… (Ідзе ў бок другі) І тут… І там… Г р ы ж а — Вы з намі йсці хацелі! Т у м б а ч к а — Вы застаецеся? Д о к т а р — Хто Цэзар тут? Хто Брут? Г р ы ж а — Якія Цэзары! Якія тут Бруты! Тут пустата!.. Д о к т а р раптам — Пайшаў ты… на!.. (На Б е з Д ы я г н а з у і П у с т о г а) І ты пайшоў!.. І ты!.. Пайшлі вы ўсе!.. Т у м б а ч к а — Прафесар, брава! Брава!.. Д о к т а р — І ты пайшла!.. Т у м б а ч к а — Вы так… з жанчынай… Т э л е в і з а р — Права Якое ў вас нас пасылаць усіх?.. Б е з Д ы я г н а з у — Вы псіх, прафесар… Г р ы ж а — Вы, прафесар, псіх… П у с т ы — Дык хай ён лечыцца!.. Яшчэ прасіць яго! Абыйдзецца Бабруйск без аднаго Пра-фе-са-ра… За мной, адзінаверцы!.. Армагадон, а дзе тут выхад? Дзверцы Якія-небудзь… Т у м б а ч к а, рассстаўляючы ногі — А во тут яны! Дзе і былі з далёкай даўніны Для гэтакіх, як вы!.. П у с т ы — Армагадон… А р м а г а д о н — Другога Не бачу шляху. Г р ы ж а — Як прыйшлі да Бога — Так і назад… (Да Б е з Д ы я г н а з у) Ты першы… Б е з Д ы я г н а з у, выпаўзаючы — Папаўзлі… Г р ы ж а, выпаўзаючы, пагрозліва да ўсіх — Сустрэнемся яшчэ мы на зямлі! А п е н д ы ц ы т услед — Наўрад ці… Надта доўгая дарога. П у с т ы — І мне туды?.. А р м а г а д о н — Туды. П у с т ы — Дык я ж святы… Т у м б а ч к а — Паўзі, табе сказалі! П у с т ы да Т у м б а ч к і, Т э л е в і з а р а і А п е н д ы ц ы т а — Ты, ты, ты Папомніце мяне! Армагадон, а ты… А р м а г а д о н — А я… П у с т ы — А ты… А р м а г а д о н — Я слухаю... Падумай Перш, чым сказаць… П у с т ы — Ты мне саюзнік! Брат! І я туды — і да цябе назад. (Да Т у м б а ч к і) Як-небудзь стань не так, як ты для іх стаяла. Т у м б а ч к а — Для ўсіх — аднолькава! П у с т ы, выпаўзаючы — Драўляха… Т у м б а ч к а, пінаючы П у с т о м у пад азадак — Бляха!.. Мала?.. Дык на табе!.. Дык на!.. (Услед П у с т о м у) — Ух, трэці раз папала! А п е н д ы ц ы т — Ну, ты дала… Ты ўсё яму адбіла. А р м а г а д о н — Павесяліла… Т э л е в і з а р — Тумбачка, ты — сіла! А р м а г а д о н — А што гэта прафесар наш у скрусе? Д о к т а р — А што вясёлага?.. На нашых жа вачах Забойца і гвалтоўнік у хаўрусе У свет вярнуліся… І з імі ўлада… Жах… А р м а г а д о н — І з імі ўлада… Што ж, і мне пара… Ну, як гаворыцца, з гарой гара Не сходзяцца, а… Т у м б а ч к а, кульгаючы да А р м а г а д о н а — А на дарогу чаю? А р м а г а д о н, адступаючы да М а л о д ш а г а Б р а т а — Не, дзякуй… У дурдоме прызначаю Старэйшым… А п е н д ы ц ы т — Прызначаеш? Зноў дыктат? Ёсць выбары! А р м а г а д о н да М а л о д ш а г а Б р а т а — Як ты на гэта, брат? М а л о д ш ы Б р а т — Я супраць. Абяруць, каго папала. Т э л е в і з а р да Т у м б а ч к і — Каханая, ты ножку не зламала? Ты неяк дзіўна на мяне глядзіш… Т у м б а ч к а — Мяне тут зневажаюць… Ты стаіш… Т э л е в і з а р — Дык ты ж сама стаяць сказала… Т у м б а ч к а — Мала, Што я сказала! Я жанчына! Я Кажу адно, а думаю другое. Т э л е в і з а р — І што ты думаеш?.. Л і х т а р ы к — Ну да чаго ж тупое Усё на Захадзе!.. (Да Т э л е в і з а р а) Ты проста э-лек-трон. Элементарная часціца. Т э л е в і з а р — Хто я?.. А ты — не э-лек-трон? Т у м б а ч к а, уздыхнуўшы — Ліхтарык ён. Ён — рэч, як ты і я… Скажы, Армагадон, Вось у людзей — свядомасць? А што ў рэчах? Чым нашы думкі горш ад чалавечых? І чым пачуцці нашыя слабей? Чаму, калі я рэч, дык я грубей За тое, што не рэч? А што яно такое, Калі яно не рэч? Армагадон?.. А р м а г а д о н — Пустое. Т у м б а ч к а — І што ж у пустаце? А р м а г а д о н — Біенні, калыханні Касмічных хваляў. Свет увесь з адных І тых часціц... Т у м б а ч к а — З адных!.. І ўсе каханні, І ўсе нянавісці з часціц адных і тых, І ў пустаце касмічнай ловіць іх І ўсім перадае, а значыць, і кіруе Усім і ўсімі — хто? Д о к т а р, уважліва гледзячы на Т у м б а ч к у — Якая жарсць віруе У дрэве спілаваным!.. А р м а г а д о н да Т у м б а ч к і — Прэзідэнта Ты хочаш выбраць? Т у м б а ч к а — Так! А р м а г а д о н — Я прэтэндэнта Пакуль не бачу…. А п е н д ы ц ы т — Ды яна сама Сабралася!.. Ну, Тумба! Т у м б а ч к а — Не, няма Такіх амбіцый… Тэлевізар гэта. А п е н д ы ц ы т — Дык ён жа — рэч, як ты… Т у м б а ч к а — І ты!.. Усе часціцы свету — Адно і тое. Бог сказаў. Ты чуў? Т э л е в і з а р — Мяне?.. У прэзідэнты?.. Не хачу! Т у м б а ч к а — А ў што ты хочаш? Т э л е в і з а р — Я хачу дахаты! У Злучаныя Штаты! Там вар’яты Не могуць рэч за прэзідэнта мець! А п е н д ы ц ы т — І тут не могуць. Але выбіраюць! І ў нас ніхто не хоча не хацець Быць прэзідэнтам! Людзі давяраюць — І ўсё! Кіруй… Т э л е в і з а р — Бяру самаадвод! Я тэлевізар! Рэч! Л і х т а р ы к — Ты — і-ды-ёт. (Да ў с і х) Прашу маю ўлічыць кандыдатуру! А п е н д ы ц ы т — Маленькі ты. І нейкі ўвесь пануры. А ў нас вясёлых любяць. Л і х т а р ы к — Я вясёлы. Т у м б а ч к а — Што ж не відаць?.. Л і х т а р ы к — Мне весела ўнутры. Дзе батарэйкі. (Галёкае) Гарады і сёлы Паўсюль і скрозь асвецяць ліхтары! Калі я прэзідэнтам стану. Д о к т а р — Гола І пуста ў нас. Ні гарадоў, ні сёл… Што ж асвятляць?.. Т э л е в і з а р да Л і х т а р ы к а — Калега, ты — асёл. А п е н д ы ц ы т — Ён не асёл. Ён проста навасёл Дурдома. (Да Л і х т а р ы к а) Трэба сталая прапіска, Каб прэзідэнтам стаць… Л і х т а р ы к — А дзе ж яе мне ўзяць? А п е н д ы ц ы т, штурхаючы Л і х т а р ы к пад ногі Т у м б а ч к і — Во там!.. (Выпраўляючы Л і х т а р ы к шляхам П у с т о г а) Свяці там!.. Бліскай! Л і х т а р ы к, упіраючыся — Я не хачу туды!.. (Знікаючы) Апендыцыт, ты гад!.. А п е н д ы ц ы т услед Л і х т а р ы к у, атрасаючы рукі — Нам без патрэбы лішні кандыдат. А р м а г а д о н — Ну-ну… Я б не сказаў, што надта тонка Ты абышоўся з ім… А п е н д ы ц ы т — Прадвыбарная гонка. На трасе слізка… А р м а г а д о н да ўсіх — Хто ж найболей блізкі Усім вам? Так бы мовіць, ад калыскі Хто тут жыве? Даўжэй за вас усіх?.. Хто лечыць псіхаў, але сам не псіх?.. А п е н д ы ц ы т — Прафесар?.. Прэзідэнтам?.. Не! А р м а г а д о н — Чаму? А п е н д ы ц ы т —Ды як чаму?.. Ды ён… (Не ведаючы, як сказаць) Па ка-ча-ну!.. Яму Закон не дазваляе!.. А р м а г а д о н — Дзе ў законе Напісана пра гэта? А п е н д ы ц ы т — На Сіёне, Калі ты хочаш ведаць!.. Т у м б а ч к а — Быдла… Т э л е в і з а р — Хам! А п е н д ы ц ы т — Хто быдла? Хто тут хам?.. Па шнобелю як дам!.. (Да А р м а г а д о н а) Тут прынцыпы! А р м а г а д о н — Цікава. І якія?.. А п е н д ы ц ы т — Славянскія! Спрадвечныя! Святыя! Як не бываць гарэлкаю вадзе, Так не абраць ніколі і нідзе… А р м а г а д о н, перапыняючы — А калі стане? А п е н д ы ц ы т — Што? А р м а г а д о н — Вада гарэлкай. А п е н д ы ц ы т — Як гэта? А р м а г а д о н — Так!.. У бочках, бутлях, грэлках — Паўсюль гарэлка! Што тады?.. А п е н д ы ц ы т, разгубіўшыся — Тады… (Знайшоўшыся) А дзе ты возьмеш гэтулькі вады? А р м а г а д о н — Вазьму дзе-небудзь… Т э л е в і з а р да А п е н д ы ц ы т а — Ха!.. Дастойны прэзідэнта Адказ… А ты тэкілы, ці абсэнта Не піў? А п е н д ы ц ы т — Не піў… Славянскі прэзідэнт Не п’е абсэнт!.. А м а р г а д о н, уваходзячы з валізай — У вас тут файна… Міла… А я прынёс абсэнту і тэкілы… (Да А п е н д ы ц ы т а) Магу прадаць… А п е н д ы ц ы т, пазнаючы — Амаргадон… А р м а г а д о н — З’явіўся?.. А п е н д ы ц ы т — Як расфуфырыўся!.. Прыбарахліўся… А грошы дзе? А м а р г а д о н — Чые? А п е н д ы ц ы т — Мае! А м а р г а д о н — Якія? А п е н д ы ц ы т — А тыя! Сто мільёнаў! А м а р г а д о н — Во святыя Якія прынцыпы! Захапаць не сваё! А п е н д ы ц ы т — І не тваё, зладзюга! А м а р г а д о н — Ё-маё!.. Што ад каго я чую? Брат?.. Ён бога… А р м а г а д о н, перапыняючы — Ты грошы браў?.. Аддай! А м а р г а д о н — Дык не яго… (Рэагуючы на пагрозлівы жэст А р м а г а д о н а) Чужога Не трэба нам… (Аддае грошы А п е н д ы ц ы т у) Вазьмі. А п е н д ы ц ы т, пералічваючы грошы — Ды тут няма паловы… А м а р г а д о н — А колькі ты хацеў?.. (Да ўсіх) Такія цэны!.. Што вы!.. А р м а г а д о н — Ты жулік?.. А м а р г а д о н — Так. Але спачатку — брат! (Да Ма л о д ш а г а Б р а т а) Здароў, малодшы!.. (Паказваючы на А п е н д ы ц ы т а) Ты ўсяліцца можаш У гэтага?.. М а л о д ш ы Б р а т, прымяраючыся — Па росце акурат… (Дапытліва глядзіць на А р м а г а д о н а) А м а р г а д о н, згодна ківаючы — Уселішся ў яго… І дапаможаш Ва ўсім… Цяпер пра імідж… Ёе памяты, Няголены… Касцюмчык мяшкаваты… (Уважліва глядзіць на А м а р г а д о н а) А м а р г а д о н — Не, не аддам!.. За так, на ўвазе маю. (Да А п е н д ы ц ы т а) Плаці давай. А п е н д ы ц ы т — А колькі? А м а р г а д о н — Пяцьдзесят. А п е н д ы ц ы т — Ён не каштуе столькі! А м а р г а д о н — Ды я знаю, Што не каштуе! Але ж кандыдат У прэзідэнты… (Убачыўшы папяраджальны жэст А р м а г а д о н а) Проста кожны рад Займець такі касцюмчык… (Выцягваючы з валізы транты) Да яго Мадняцкую кашулю, гульштук… А р м а г а д о н — Краму Прыкрый сваю. А м а р г а д о н — Як скажаш… Я б Абаму Зрабіў з Апендыцыта… А п е н д ы ц ы т — Што? Каго?.. (Паказваючы на Т э л е в і з а р) Мурына іхняга?.. Ты мне яшчэ мурынку У пару дай!.. А м а р г а д о н — Табе — не дам. Т э л е в і з а р — Карцінку Перадаю!.. Расіста аднаго У прэзідэнты сунуць!.. А р м а г а д о н да Т э л е в і з а р а — А чаго Ты сам не сунуўся?.. Т э л е в і з а р — Я дзень і ноч заняты. Перадаю... А р м а г а д о н д а Д о к т а р а — Леў Львовіч… А п е н д ы ц ы т, не даючы сказаць Д о к т а р у — Ён вар’ятаў Лякуе… Т у м б а ч к а, перапыняючы — Не! Прафесар не сказаў, Што ён не хоча… Д о к т а р — Я — хачу! А п е н д ы ц ы т — Я знаў, Што вылезеш! Д о к т а р — Для ўсіх адзін закон. А п е н д ы ц ы т — Адзін для ўсіх… (Да А р м а г а д о н а пра Д о к т а р а) На ім, Армагадон, Кроў! Смерць! Д о к т а р — Чыя? А п е н д ы ц ы т — Сястры і Псіха! Т у м б а ч к а — Божа, Няпраўда гэта!.. А п е н д ы ц ы т — Як забойца можа Пасаду найвышэйшую заняць?.. А р м а г а д о н — Ніяк не можа! Нават і казаць Няма пра што… Расклад такі, што ты Адзіны кандыдат ад пустаты, Ад вечнасці, ад нас — у прэзідэнты! Адна праблема толькі… Апаненты Твае ўсе кажуць: ты — антысеміт. А п е н д ы ц ы т — Хто? Я?.. І хто так кажа?.. Гэты жыд? А р м а г а д о н — Габрэй. А п е н д ы ц ы т — Няхай габрэй… А р м а г а д о н — Мы антысемітызму Не можам дапусціць... Калі скрозь гэту прызму Глядзець, дык ты не падыходзіш нам, Як кандыдат ад вечнасці… А п е н д ы ц ы т да ўсіх — Жыдам Не падыйшоў! Не тая, значыць, морда… А м а р г а д о н да А р м а г а д о н а — Якім жыдам? А р м а г а д о н — Ды нас яны, падобна, Прымаюць за габрэяў… А м а р г а д о н — Ха! Ну-ну… А р м а г а д о н — Апендыцыт, ты можаш рэч адну Зрабіць для нас?.. А п е н д ы ц ы т — Якую рэч? А р м а г а д о н — Пагляды Свае змяніць… І ўсе мы будзем рады Цябе абраць… А п е н д ы ц ы т — І ўсё? Няма праблемы! Жыды, я вас люблю!.. Д о к т а р — О, божа! Хто мы?.. Дзе мы?.. А м а р г а д о н — Змяніў пагляды?.. А п е н д ы ц ы т — Цалкам. А м а р г а д о н — Неяк бурна… Як у кіно… А трэба працэдурна, Па пратаколе… А п е н д ы ц ы т — Як гэта? А м а р г а д о н, дастаючы з валізы тэчку з аркушамі паперы — Вось ліст… Бярэш асадку, пішаш… (Дыктуе) Я, артыст… А п е н д ы ц ы т — Які артыст? А м а р г а д о н — Прабач: А-пен-ды-цыт… А п е н д ы ц ы т, пішучы — Апендыцыт… А м а р г а д о н — Імя… Імя па бацьку… А п е н д ы ц ы т — Ёсць. А м а р г а д о н — Не жыд… А п е н д ы ц ы т — Не жыд… А м а р г а д о н — Сваю кандыдатуру вылучаю… А п е н д ы ц ы т — Сваю кандыдатуру вылучаю… Куды, я знаю… Што?.. А м а р г а д о н — Я правяраю... Не прэ-зі-дэн-там — кан-ды-да-там. А п е н д ы ц ы т — Знаю!.. А м а р г а д о н — І заяўляю… (Паўза) А п е н д ы ц ы т — Што я заяўляю? А м а р г а д о н — Што па нацыянальнасці… А п е н д ы ц ы т — Што па нацыянальнасці… А м а р г а д о н — Габрэем… А п е н д ы ц ы т — Габрэем… А м а р г а д о н — З’яўляюся… А п е н д ы ц ы т — З’яўляюся… Т э л е в і з а р — Ну ўсё… Я тут здурэю. А п е н д ы ц ы т — Пайшоў адсюль! Дурэць каціся ў Штаты!.. Т э л е в і з а р, выходзячы — Вы ўсе тут у вар’яты кандыдаты. А п е н д ы ц ы т да А м а р г а д о н а — Што там далей? Хутчэй! Чакае справа. А р м а г а д о н — Ты так і напісаў?.. А п е н д ы ц ы т — Як ёсць. І подпіс справа. І дата... Эх! Шкада не ўзяў пячатку! А р м а г а д о н да Д о к т а р а — З дыягназам якім у вас спачатку Ляжаў ён, доктар?.. А п е н д ы ц ы т — Не… Вы недамерка З мяне не зробіце! Ну, падпісаў паперку. І што?.. Каму да ветру? (Бярэ напісаны аркуш, але адкладвае яго і скамечвае ў кулаку іншы) Ну? Каму?.. А калі ўладу я ў кулак вазьму!.. Т у м б а ч к а — Дык возьме, возьме!.. Ну, і чым ён лепшы За ўсіх вусатых?.. А м а р г а д о н, забіраючы напісаную А п е н д ы ц ы т а м паперу — Ён не піша вершы. Ці пішаш?.. А п е н д ы ц ы т — Я што хочаш, напішу! А ты чаму не ўзяў маю душу? А м а р г а д о н — Дык вось бяру. Хаця ні даць ні ўзяць — Твая душа… Разлезлася, азызла… А р м а г а д о н да Д о к т а р а, ківаючы на А п е н д ы ц ы т а — А ён раней у антысемітызме Не заўважаўся? Д о к т а р — Не. Наадварот. Заўсёды быў цярпімы. А р м а г а д о н — Што ж, народ Ператрываў такія катаклізмы, Што можна зразумець… А м а р г а д о н — А ўсё-ткі клізму Яму б я ўставіў! Во!.. І не патрэбны рот! З гэрэлкай клізму — і маўчы, народ! А п е н д ы ц ы т — Я не народ! Я прэзідэнт народны! А м а р г а д о н — Пакуль ты не абраны, я не згодны. Не маеш права… А п е н д ы ц ы т — Напісаў заяву, Дык маю права!.. А р м а г а д о н — Кандыдата права… А п е н д ы ц ы т — Хай — кандыдата! Кандыдату — слава!.. Дзе тэлевізар?.. Т у м б а ч к а — Ты ж яго прагнаў. А п е н д ы ц ы т — Ідзі вярні! Т у м б а ч к а — Ты што: мяне наняў?.. Загадваць будзе ён! А п е н д ы ц ы т — Я кан-ды-дат! Т у м б а ч к а — Ты — падла! Ты ўсіх прадаў! А п е н д ы ц ы т — Я ўсіх купіў! Т э л е в і з а р, з’яўляючыся — Ды ладна… Купіў, прадаў… Што мне перадаваць? А п е н д ы ц ы т — Ты не пакрыўдзіўся? Т э л е в і з а р — Чаго мне крыўдаваць?.. Я сродак інфармацыі. А п е н д ы ц ы т — А стаць Міністрам хочаш? Над усімі тэле І радыё… Т э л е в і з а р — Над медыакартэлем?.. Хачу. А Тумбачка?... А п е н д ы ц ы т — Мы не кідаем дам Сваіх… ну, тых, хто верна служыць нам. Мы Тумбачку тваю над тумбачкамі ўсімі Камандаваць паставім — і над тымі, Хто тумбачкамі карыстаецца!.. Вось так!.. Т э л е в і з а р — Перадаю! Увага!.. Д о к т а р — Зноў вяртаецца Ўсё на кругі свае, Армагадон? А р м а г а д о н — Я, доктар, не пры чым. Такі закон. Д о к т а р — Ды чый закон? Закон людзей? Багоў? А р м а г а д о н — Закон законаў ён — закон кругоў. А п е н д ы ц ы т, убачыўшы Г а л а в у ў Т э л е в і з а р ы — Дык гэта ж я!.. Зусім як той, з вусамі… Г а л а в а, з’яўляючыся ў Т э л е в і з а р ы разам з Г р ы ж а м і Б е з Д ы я г н а з у — Браты і сёстры! Зноў я разам з вамі! Вярнуўся з космасу, каб зратаваць народ! Рыхтуюць ворагі пераварот! На нас ідзе арда армагадонаў! Ды ім рэдутаў нашых і кардонаў, Равоў, траншэй, акопаў не прарваць! Народ са мною будзе ратаваць Міністр вайсковых спраў таварыш Грыжа! Г р ы ж а — Мы тых армагадонаў расчыкрыжым! Адкінем да Берліну! Да Парыжу! Г а л а в а — Спецслужбамі ў нас будзе кіраваць Таварыш Без Дыягназу!.. (Страчваючы ў крыку прытомнасць) І знаць Дыягназ кожнага цераз яго я буду!.. (Абсядае, Б е з Д ы я г н а з у яго падтрымлівае) Апендыцыт! А ўжо цябе, паскуду Армагадонскую, я проста ў парашок… У пыл сатру… Т у м б а ч к а — Абсеў, як той мяшок. Д о к т а р — Падучая ў яго… Нервовы шок. А п е н д ы ц ы т да А р м а г а д о н а, які ўважліва глядзіць на М а л о д ш а г а Б р а т а — А скуль яму вядома ўсё здаля?.. Дзе мы?.. Дзе ён?.. Дзе неба і зямля? А р м а г а д о н, падступаючы да М а л о д ш а г а Б р а т а — Скажы, дзе мы?.. Дзе ты?... (Ківаючы на А м а р г а д о н а) Дзе ён… Дзе я?.. Дзе бацька наш?.. І наша ўся сям’я Дзе праз цябе, скажы мне?!. М а л о д ш ы Б р а т, усхліпваючы — Брат, прабач… Апошні раз, клянуся!.. А р м а г а д о н — Ну, паплач Апошні раз… М а л о д ш ы Б р а т — Я ўсё нібы сяджу У ім — і ўсё служу, служу, служу З рання да цемнаты… А п е н д ы ц ы т — Чакай, дык гэта ты У ім вяшчаў?.. М а л о д ш ы Б р а т — Не я!.. А той, пусты… А п е н д ы ц ы т — А хто ў пустым? М а л о д ш ы Б р а т — А той, які з вусамі… А р м а г а д о н — Што ж ад людзей чакаць, калі мы самі, Армагадоны, поўныя спакус! М а л о д ш ы Б р а т — Я не армагадон… А р м а г а д о н — А хто ты? М а л о д ш ы Б р а т — Беларус! А п е н д ы ц ы т, Т у м б а ч к а і До к т а р, стаўшы ў шэраг з М а л о д ш ы м Б р а т а м, спяваюць “Мы, беларусы, з братняю Руссю Разам шукалі к шчасцю дарог. Ў бітвах за долю, бітвах за волю Мы здабылі свой сцяг перамог! Нас аб’яднала Леніна імя, Партыя к шчасцю вяла у паход! Партыі слава! Слава Радзіме! Слава табе беларускі народ!” А р м а г а д о н — Ты здрадзіў Бацьку, небу і братам! А п е н д ы ц ы т — Затое Леніну ён верны! Верны нам! А м а р г а д о н да М а л о д ш а г а Б р а т а — Ты з гэтымі?.. М а л о д ш ы Б р а т — Я іх старэйшы брат! А м а р г а д о н — Старэйшы дык старэйшы… Кожны рад Старэйшым быць… І тут ты маладзец… М а л о д ш ы Б р а т — Я рускі беларус! А м а р г а д о н — Ты — хто?.. А р м а г а д о н — Кашмар!.. Канец! А м а р г а д о н да А р м а г а д о н а — Ды пачакай!.. (Да М а л о д ш а г а Б р а т а ) А беларусу можна Шпіёніць? М а л о д ш ы Б р а т — Можна… Толькі асцярожна… А р м а г а д о н — Які ты беларус! У нашых жылах кроў… А м а р г а д о н, жэстам перапыняючы А р м а г а д о н а — І здрадзіць можна? І прадаць сяброў? М а л о д ш ы Б р а т — Каго ж ім прадаваць яшчэ?.. Яны Завуць сябе сябрамі з даўніны, Дык вось саміх сябе і прадаюць На ўсход і захад… А м а р г а д о н — Нешта ж ім даюць За гэта… А табе? М а л о д ш ы Б р а т — Дальбог, нічога! Ні мне, ні ім! Спытайцеся ў любога, Хто прадаваў, ён скажа: ні шыша Не меў за гэта. А м а р г а д о н да А р м а г а д о н а — Бедная душа. Заусім заблытаўся. Даруй яму… А р м а г а д о н — Ён — прах. Касмічны пыл. (Да М а л о д ш а г а Б р а т а) Пайшлі!.. Ці хочаш на вачах Ва ўсіх… М а л о д ш ы Б р а т — Даруй мне! А р м а г а д о н — Не! М а л о д ш ы Б р а т да нябёсаў — Даруй мне, Бацька! А р м а г а д о н — Годзе! Цябе не пусціць Бацька на парог! А м а р г а д о н — Падумай, брат… Ён брат нам! І мы ўтрох Захоўваем гармонію ў прыродзе… А р м а г а д о н — Якая там гармонія!.. Мой Бог, Мы ледзьве ўжо канцы з канцамі зводзім! Свет распадаецца праз гэтакіх, як ён, Змяняецца праз іх у складзе рэчаў! Т у м б а ч к а — Армагадон, давай па-чалавечы… Каму ён здрадзіў? Ідалу якому?.. А р м а г а д о н — Ён здрадзіў Бацьку! Нам! Сабе самому! Т у м б а ч к а — Давай па-людску ўсё ж, Армагадон… А р м а г а д о н — З табой па-людску?.. Т у м б а ч к а, ператрываўшы крыўду — Ты казаў: закон Адзін для ўсіх. Ці ты казаў пустое? А р м а г а д о н — Не, так і ёсць. І што з таго? Т у м б а ч к а — А тое! У вас, Армагадонаў, свой дурдом! Тут свет увесь ідзе на скрут, на злом, А ты і брата ў пыл?.. Я думала: наладзіць Паслаў вас Бацька гэты свет! Вы ж гадзіць Тут пачалі! Ты свой экс-пе-ры-мент Прыдумаў!.. І пачаў, нібыта мент, З усімі разбірацца, дазнавацца… (Махнуўшы рукой, да А п е н д ы ц ы т а) Апендыцыт! Яшчэ не позна здацца Вусатаму… Гары яно агнём!.. А п е н д ы ц ы т — Пайду, бадай, здавацца… Там дурдом — І тут дурдом… Д о к т а р — Армагадон, скажы: Няўжо жыццё ўсё наша — міражы? І ўсе мы — пыл? Ніколі нам не быць Падобнымі на Бога?.. А р м а г а д о н — Можа быць. Д о к т а р — Што можа быць, калі няма нічога?! А м а р г а д о н — Чаму нічога? Вунь спытай любога: Усе ўсё маюць, хоць і не шыша Ім не даюць… Д о к т а р — О, як баліць душа! А р м а г а д о н — Дык ёсць, калі баліць. Д о к т а р — І гэты свет змяніць І найвышэйшым сілам не па сіле? А р м а г а д о н — А вы прасілі? Д о к т а р — Што? А р м а г а д о н — Вы свет змяніць прасілі? Вы ўсе мяне прасілі толькі даць Што-небудзь. І нічога не мяняць… Вось і жывеце ўсе вы ў вашым свеце, Які ён ёсць… А п е н д ы ц ы т — Прафесар, вы ідзеце?.. Там хворыя… Жанкі, старыя, дзеці… Д о к т а р, пераходзячы з палаты “на тым свеце” ў палату “на свеце гэтым”, пасля чаго дзея доўжыцца адначасова там і тут — Так, так… Іду, іду… (Праходзячы, да А р м а г а д о н а) Мне па рабоце… Вось і палата… Г р ы ж а насустрач Д о к т а р у — Ба, я ваша цёця!.. Б е з Д ы я г н а з у — Здароў, прафесар!.. Д о к т а р — Як не быў нідзе… Як і не жыў… Што ж будзе на Судзе На Страшным?.. Г р ы ж а, блюзнерачы — Дзе што будзе? Б е з Д ы я г н а з у, падайграючы — Будзе дзе?.. Г р ы ж а — А хто там ідзе, а хто там ідзе У агромністай такой грамадзе? Б е з Д ы я г н а з у, выстройваючы ўсіх, апроч братоў-Армагадонаў, у паходны строй — Беларусы. Г р ы ж а — А што яны нясуць на худых плячах, На руках ў крыві, на нагах у лапцях? Б е з Д ы я г н а з у — Сваю крыўду. Г р ы ж а — А куды ж нясуць гэту крыўду ўсю, А куды ж нясуць напаказ сваю? Б е з Д ы я г н а з у — На свет цэлы. Г р ы ж а — А хто гэта іх, не адзін мільён, Крыўду несць наўчыў, разбудзіў іх сон? Б е з Д ы я г н а з у — Бяда, гора. Г р ы ж а — А чаго ж, чаго захацелась ім, Пагарджаным век, ім, сляпым, глухім? Б е з Д ы я г н а з у — Людзьмі звацца. А р м а г а д о н — Завіцеся. Ну, хто вам не дае?.. Палякі? Рускія?.. Б е з Д ы я г н а з у — Ды не… А р м а г а д о н — А хто? Б е з Д ы я г н а з у — Свае. Г р ы ж а — У нас чужых няма. У нас сваіх хапае. Вунь як ва ўсёй краіне патыхае!.. Здароў, Апендыцыт! А п е н д ы ц ы т — Та-ва-рыш Грыжа!.. Міністр вайсковых спраў!.. Ну, што ты ўкраў У міністэрстве? Г р ы ж а — Во!.. Прэзент для рыжай!.. І я не ўкраў яго, а заслужыў! А п е н д ы ц ы т — Прэзерватыў?.. Дык ты здаровы быў І без яго… Г р ы ж а — Дык гэты адмысловы! Вайсковы. Унікальнай распрацоўкі: Вось так — гандон, а гэтак — парашут. Ну, калі раптам муж з камандзіроўкі, Як лось, здаровы!.. Што табе? Капут! А так ты — у вакно і паляцеў… А п е н д ы ц ы т — А самалёт не лепш? Г р ы ж а — Як ты ўгадаў? Хацеў Я ў войску мець прэзервасамалёт! Вось ты ўяві: гумовы — і жалезны! А п е н д ы ц ы т — І што? Г р ы ж а — Фіяска!.. Ні адзін пілот Не рызыкнуў ні на адзін палёт. А р м а г а д о н — Няма герояў? Г р ы ж а — Будуць! Непазбежны Прагрэс у гэткай справе! (Ківаючы на Б е з Д ы я г н а з у) КГБ Таксама зацікаўлены… Б е з Д ы я г н а з у, раздаючы прэзерватывы — Табе… табе… табе… (Да А м а р г а д о н а) — Адзін, ці болей?.. Аддаю за так. А м а р г а д о н — Не трэба… Б е з Д ы я г н а з у — Як не трэба? А м а р г а д о н — Аніяк! Б е з Д ы я г н а з у — Вазьмі, Амаргадон… А м а р г а д о н — І не прасі!.. Навошта мне? Б е з Д ы я г н а з у — А Бацьку аддасі! Каб не рабіў, такіх, як ты! (Паказваючы на А р м а г а д о н а) Як ён!.. А м а р г а д о н — Ты што сказаў?.. Ты чуў, Армагадон, Што ён сказаў?!. А р м а г а д о н — Чуў, брат мой, чуў… Ён брата Свайго прадаў… І зараз вінаватых У тым шукае… Б е з Д ы я г н а з у да А р м а г а д о н а — І ў цябе ёсць брат… А р м а г а д о н да М а л о д ш а г а Б р а т а — Пайшоў!.. Стой!.. Не!.. Ідзі!.. (Вагаючыся) Калі мільярды страт Наперадзе, дык што мне — брат? (Вяртаючы М а л о д ш а г а Б р а т а) Назад!.. М а л о д ш ы Б р а т, становячыся на калені — Даруй мне, брат… А р м а г а д о н — Па найвышэйшай волі Ад найвышэйшых сіл За здраду Бацьку ты Адлучаны!.. Т у м б а ч к а ўслед знікаючаму М а л о д ш а м у Б р а т у — Што гэта з ім?.. А п е н д ы ц ы т — Кранты Малодшаму… А р м а г а д о н д а ў с і х — Я ў вецер вас над полем Перамялю! У пыл!.. Б е з Д ы я г н а з у — Армагадон, прабач… У с е адзін за адным — Прабач… прабач… прабач… А п е н д ы ц ы т — Не плач ты, Тумба… Чуеш ты: не плач! Т у м б а ч к а — Малодшага шкада… (Да А р м а г а д о н а) Ты знішчыў здрайцу, ці Ты знішчыў брата? А р м а г а д о н, спрабуючы суцешыць Т у м б а ч к у — Ды не плач… Т у м б а ч к а — Пусці! Калі б сястра была ў мяне, ніколі Я ні па ўласнай, ні па нечай волі З ёй так не абыйшлася б… А р м а г а д о н, перапыняючы — Ад пачатку Ён нёс на лобе здрадніка пячатку! Т у м б а ч к а — А хто ж яе яму паставіць мог, Калі ягоны Бацька — Бог? А р м а г а д о н — Дык Бог Яе й паставіў! Т у м б а ч к а — Бог?.. Дык як жа тады Бога Любіць, Армагадон?.. Як Бацьку?.. А р м а г а д о н — Як нікога! Т у м б а ч к а — Што значыць: як нікога?.. Не любіць? А р м а г а д о н — Любоўю быць. Сляпой любоўю быць. Т у м б а ч к а — Чаму сляпой?.. А п е н д ы ц ы т — Чаму сляпой?.. А р м а г а д о н — Пустыя Размовы скончаны! Т у м б а ч к а — Вярні яго... А р м а г а д о н — Не тыя Я паўнамоцтвы маю, каб вяртаць. Хаця я мог бы зараз паказаць, Што ёсць любоў сляпая, і часова Вярнуць… Т у м б а ч к а — Вярні… А р м а г а д о н — Але таго, каго вы Усе вярнуць хацелі б на зямлю. Каго ўсе любіце. Д о к т а р —Усе? А р м а г а д о н — Усе. І ў Бога Вярнуць яго папросіце. Б е з Д ы я г н а з у — Нікога Не вернеш ты. А р м а г а д о н — Чаму? Б е з Д ы я г н а з у — Бо не люблю Нікога я! Г р ы ж а — І я… А п е н д ы ц ы т — І я… Т у м б а ч к а — Во гады!.. Не любяць анікога! І не рады Ніколі і нікому!.. Б е з Д ы я г н а з у — Не сябруем З любоўю мы… Д о к т а р — А, можа, паспрабуем?.. А п е н д ы ц ы т — Усе? Д о к т а р — Усе… Паціху… пакрысе… Давайце… Ну… Ну, некага ж любілі Мы некалі!.. Г р ы ж а — Ды ўжо даўно забылі, Каго любілі… А р м а г а д о н — Нешта ўсё ж пайшло… Паехала… Не ўсё так безнадзейна… Д о к т а р — Ну, тужымся! Народзім!.. Б е з Д ы я г н а з у — Іудзея Народзім зараз… Д о к т а р — Бачыце: святло! Т э л е в і з а р — І ў ім адзін… Другі… Т у м б а ч к а — Ды не другі, другая!.. Т э л е в і з а р — Псіх і Рэгіна… Г р ы ж а — Мама дарагая… (Да А р м а г а д о н а) Мы што: усе?.. У с е адзін за адным — Усе?.. Мы ўсе?.. Усе?.. А р м а г а д о н — Усе... Вось так сляпой любоўю пакрысе Вы іх і палюбілі… А казалі: Не любіце нікога. Б е з Д ы я г н а з у — Дык не зналі, Не ведалі, што любім… А п е н д ы ц ы т — Любім… Г р ы ж а — Любім… Т у м б а ч к а, кідаючыся абдымацца — О, Божа, як жа добра! Прыгалубім Адзін аднога ўсе… Мае вы галубкі! Хрыстос васкрос!.. Г р ы ж а — А сёння дзень які? А п е н д ы ц ы т — Ды не Вялікдзень… Г р ы ж а — Хто ж тады ўваскрос? Т у м б а ч к а, Т э л е в і з а р, Д о к т а р — Хрыстос! Хрыстос! Хрыстос! Любоў! Любоў! Любоў!.. П с і х да Р э г і н ы, якая не адказвае — Сястра… Сястра… Сястра… Мы што: жывыя зноў?.. Д о к т а р — Яна не чуе… Там яшчэ начуе… Давайце пакладзем яе… (Кладуць С я с т р у на ложак, Д о к т а р сядае каля С я с т р ы) Не чуе… Г р ы ж а, падыходзячы да П с і х а — Здарова, Псіх! А п е н д ы ц ы т д а Г р ы ж ы — Якое тут здарова! Ты што нясеш? Г р ы ж а — А як глядзіць сурова… (Псіх, не падаўшы Г р ы ж ы рукі, дае яму шчаўбан) Ты што шчаўбаніш? П с і х — Дык шчаўбан за мной! Г р ы ж а — І ты за ім вярнуўся? П с і х, даючы яшчэ адзін шчаўбан — За табой! Г р ы ж а — Э, не!.. Армагадон!.. (А р м а г а д о н, нібы не чуючы Г р ы ж у на “тым свеце”, кладзецца на адзін ложак, А м а р г а д о н — на другі) Ды што ж гэта такое!.. За ім адзін шчаўбан, а ён шчаўбаніць два! П с і х, падстаўляючы галаву — На… Адшчаўбань адзін… Г р ы ж а, не патрапляючы — І тут… і тут пустое… Дзе ж галава?.. (Бярэцца за сваю галаву) Як страшна галава Баліць!.. Б е з Д ы я г н а з у — І мне… А п е д ы ц ы т — Даўно не выпівалі… Гдядзі: у Псіха пляшка! П с і х — Вы пазвалі Мяне, каб піць? А п е н д ы ц ы т — Не, каб любіць… (Вядзе П с і х а на ложак) Ідзі ты паляжы Там, дзе ляжаў… (Забраўшы і ўзняўшы бутэльку) Якія віражы За ёй у космасе!.. Б е з Д ы я г н а з у — Прэзервасамалёт… А п е н д ы ц ы т — А хто пілот? Б е з Д ы я г н а з у — Я! А п е н д ы ц ы т — Я! Г р ы ж а — І я пілот… А п е н д ы ц ы т, Б е з Д ы я г н а з у, Г р ы ж а пяюць “І таму, і таму, што мы пілоты, Неба наш, неба наш радзімы дом, Дык спачатку прапіваем самалёты, А пасля мы ўсё астатняе прап’ём!” А п е н д ы ц ы т — Героі, у палёт!.. Прафесар з намі! Д о к т а р — Не, без мяне… А п е н д ы ц ы т, круцячы перад Д о к т а р а м бутэльку — Нябеснымі шляхамі Скрозь вецер космасу прыйшла яна, а вы… (Падымаючы Д о к т а р а) Прафесар, не дурыце галавы! Кампанія!.. Б е з Д ы я г н а з у — Чароўная? А п е н д ы ц ы т — Яна! Якой ніколі не дапіць да дна! Б е з Д ы я г н а з у — Дык налівай! А п е н д ы ц ы т — Дай чаркі, Тумба! Т у м б а ч к а — На! Б е з Д ы я г н а з у да Т у м б а ч к і — Ты, як вайна… А п е н д ы ц ы т — Усё было… Вайна, Любоў і здрада… (Наліваючы Д о к т а р у) І прафесар… Д о к т а р — Не, Вы без мяне… А п е н д ы ц ы т — Вы, доктар, на вайне! Ну, за вайну!.. Ці за любоў? Д о к т а р — Мінае Усё… А п е н д ы ц ы т — Тады за ўсё!.. Ух, смаката якая!.. Да дна, прафесар… Калі піць, дык піць!.. Д о к т а р — Цішэй! Рэгіна спіць… Б е з Д ы я г н а з у — Пара ўжо нам будзіць Рыжулю… А п е н д ы ц ы т — Зараз вып’ем — і пабудзім… (Налівае) Ну, будзем… (Выпіваюць, Апендыцыт зноў налівае) Будзем!.. (Выпіваюць, Апендыцыт налівае). Г р ы ж а, адстаўляючы чарку — Што мы: будзем, будзем!.. Як алкашы. Сказаць бы нейкі тост. Б е з Д ы я г н а з у — І закусіць… (Да Т у м б а ч к і) Ты б нечым закусіла, Калі б піла?.. Т у м б а ч к а, уздыхнуўшы, падае на стол — Закусвайце… Не пост. А п е н д ы ц ы т — Глядзіце, што ў яе… Ну, Тумбачка, ты сіла! Цыбулька… агуркі… каўбаска… сала… Ты дзе знайшла? Т у м б а ч к а — А там жа, дзе схавала. Б е з Д ы я г н а з у — Што?.. На тым свеце сала падмяла? Т у м б а ч к а — Ага, на тым… Б е з Д ы я г н а з у — Тады мы да стала Павінны запрасіць Армагадонаў. Г р ы ж а — Да д’ябла іх! А п е н д ы ц ы т — Ты што: супроць законаў Гасціннасці? Г р ы ж а — Я супраць іх саміх! Б е з Д ы я г н а з у — Ды ціха! (У бок А р м а г а д о н а ў) Слухаюць!.. Г р ы ж а — Няхай!.. Вось ты хацеў, каб Псіх Вярнуўся?.. Ну, скажы?.. (Да А п е н д ы ц ы т а) А ты?.. А п е н д ы ц ы т — Ты завяжы Язык! Г р ы ж а — Пляваць! Тут наш дурдом! А п е н д ы ц ы т — Табе мазгі адбіла шчаўбаном? Г р ы ж а — Ніхто з нас не хацеў!.. Т у м б а ч к а — Хацела! Я хацела! Г р ы ж а — Адна!.. А каб Рэгіна прыляцела, Хацела?.. Што маўчыш?.. Не тое з’ела? А п е н д ы ц ы т — А ты што з’еў? Г р ы ж а — Не ем з чужых сталоў! Нас надурылі — вось і ўся любоў! (У бок А р м а г а д о н а ў) Браты ўсё экс-пе-ры-мен-туюць, гады!.. А п е н д ы ц ы т — Дык і няхай сабе… Што кепскага?... Я рады, Што Псіх да нас вярнуўся… І сястра… Г р ы ж а — Сястру і я люблю… (Ідзе да ложка, на якім ляжыць С я с т р а) Бадай, прыйшла пара Прэзервасамалётам скарыстацца… Т у м б а ч к а — Дык мёртвая ж яна… Д о к т а р да Г р ы ж ы — Куды ты?.. Стой! Г р ы ж а, скіроўваючыся да ложка Псіха, які спрабуе ўстаць — Падняцца Яму дапамагчы… (Да П с і х а, падводзячы яго да ўсіх) Я рады, што ты з намі. (Да Д о к т а р а) За вамі тост, прафесар… Д о к т а р — Мы вякамі… Мы — гэта ўсе, хто жыў тут, на зямлі, Да нейкай мэты прывіднай ішлі, Якую называлі то прагрэсам, То рэвалюцыяй… Б е з Д ы я г н а з у — Ды карацей, прафесар!.. Д о к т а р — Магу і карацей… А мэта ўся — у нас. Вось тут яна… (Кладзе руку на грудзі). Я — за любоў!.. У с е адзін за адным — За вас!.. За вас, прафесар!.. За жыццё!.. За нас!.. А п е н д ы ц ы т да Д о к т а р а — Да дна, да дна!.. Д о к т а р — Я выпіў бы вады… Б е з Д ы я г н а з у — Няма вады, бо выпілі жыды… Ха!.. Моцная!.. Так паліць, што бяда… Д о к т а р, прыгубіўшы са свайго кілішка — А тут — вада… Б е з Д ы я г н а з у, смакуючы напой Д о к т а р а — Вада… Г р ы ж а, смакуючы — Ну так… Вада… (Да А п е н д ы ц ы т а) Ты што наліў?.. А п е н д ы ц ы т — Дык з посуду аднога… Як гэта, Псіх?.. П с і х — Усё — з крыніцы Бога, І хто што хоча — тое кожны мае. А п е н д ы ц ы т — Што выбірае?.. П с і х — Так, што выбірае. Добро і зло у посудзе адным Гасподзь нам падае… Г р ы ж а ў бок Д о к т а р а — І выпіў з Ім З усіх — адзін. І ён — богаабраны? А п е н д ы ц ы т, аддаючы бутэльку Г р ы ж ы — Канчай ты, Грыжа! Б е з Д ы я г н а з у — Як усё ж старанна Нас апрацоўваюць… (У бок А р м а г а д о н а ў) А во!.. Не выйдзе нічарта! (Пачынае скакаць, спяваць, Грыжа, наліваючы, падпявае) “Тра-та-та, тра-та-та, Мы вязем з сабой ката, Чыжыка, сабаку, Тумбу-забіяку, Тэлевізар, папугая, Вось кампанія якая!..” Кампанія!.. А ну яшчэ адну, Каб прапаліла аж да сэрцавіны! І на вайну, як продкі ў даўніну!.. Г р ы ж а, гледзячы ў бок С я с т р ы — Па бабах лепш!.. Б е з Д ы я г н а з у — Што?.. Сумна без Рэгіны? Г р ы ж а — Нявесела! Кампанія не тая!.. Б е з Д ы я г н а з у — Бутэлька не пустая? Г р ы ж а, падаючы бутэльку — Не пустая! Б е з Д ы я г н а з у — Хоць нешта не пустое!.. (П’е, вяртае бутэльку Г р ы ж ы) Ты ў кусты, Ці ты са мной? Г р ы ж а, узяўшы бутэльку і выпіўшы — З табой!.. Ды першы — ты! Б е з Д ы я г н а з у, рушыўшы да С я с т р ы — Так, першы я… Т у м б а ч к а — Вы што? Павар’яцелі? Яна нябожчыца! Б е з Д ы я г н а з у — Ты дзе такіх… у целе Нябожчыц бачыла?.. (Прыстройваецца да С я с т р ы, не можа яе абняць, С я с т р а слізгае між рук) Ніяк яе не ўзяць… (Да Г р ы ж ы) Твая чарга… Г р ы ж а да А п е н д ы ц ы т а — Ты быў другі… А п е н д ы ц ы т — Ааддаць Магу чаргу… Ды ўсё адно прапала Душа!.. (Да Г р ы ж ы) Давай прэзервасамалёт! Б е з Д ы я г н а з у — Дык я ж табе даваў… А п е н д ы ц ы т, пашукаўшы — А, во… (Ладзіцца да сястры) Ты дзе і з кім лятала Без нас, сястра?... На ёй халодны пот… І пах, нібы з магілы… Ты мне: “Мілы…” — Шаптала некалі… А як ты цалаваць Умела... (Вые) Не ма-гу!.. (Скідваецца з ложка і коціцца па падлозе. Пераступіўшы цераз А п е н д ы ц ы т а, да ложка ідзе Г р ы ж а) Т у м б а ч к а да Г р ы ж ы — Сядзь, Грыжа… (Грыжа не спыняецца, ідзе да С я с т р ы, Т у м б а ч к а б’е яму між ног) Грыжа, сядзь! Г р ы ж а, скурчыўшыся ад удару — У, бл...дзь! Па яйцах!.. С я с т р а — Ты яму папала?.. Т у м б а ч к а — А то!.. Г р ы ж а да С я с т р ы — Мая рыжуля… Ты паспала?.. (Падпаўзае да ложка) Я да цябе… (Спрабуе з падлогі памацаць С я с т р у) Ты дзе?.. (Да А п е н д ы ц ы т а) Што гэта з рыжай?.. Рэгіна, што з табой?.. С я с т р а, падымаючыся — А што з табою, Грыжа? З табой, Апендыцыт?.. Хоць штосьці ў вас Змянілася? Ці вас мінае час?.. П с і х — Хадзі сюды, сястра… Час не мінае Нікога. Ён ляціць — і ці ўздымае, Ці апускае… Гэтых — апусціў. Б е з Д ы я г н а з у — Мы ажывілі вас! А ты сваё “ціў-ціў” Зноў запусціў!.. Ты можаш памаўчаць? С я с т р а — Ім давялося на краі стаяць І столькі перажыць… І ўсё дарма? П с і х — Усё дарма, калі ў душы няма Нічога, бо няма самой душы. Г р ы ж а — Ты, Псіх, трактат пра гэта напішы І т а м чытай яго нябожчыкам! Не нам. С я с т р а — Паслухайце… П с і х — Без толку ўсё… Ні там, Ні тут яны не хочуць чуць нічога. Г р ы ж а — Нас Бог стварыў такімі! Што ж: на Бога Нам крыўдаваць?.. Дык хай перарабляе! А п е н д ы ц ы т — А што там, Псіх? П с і х — Дарога. А п е н д ы ц ы т — А якая? П с і х — Бясконцая. А п е н д ы ц ы т — Да самага канца Бясконцая дарога? Г р ы ж а — Гоп-ца-ца! Паехалі мазгі! Дзе без канца канец Ты бачыў? А п е н д ы ц ы т — Там. І скача ўжо Ганец Адтуль, каб нам сказаць, што кожны з нас — пусты… Г р ы ж а — Скакаць не даскакаць Яму да нас… (Да П с і х а) А ты Чаго ажыў? П с і х, даючы Г р ы ж ы шчаўбан — Каб даць табе шчаўбан! Г р ы ж а — Ну, зашчаўбаніў, бляха! Як туман У галаве… Б е з Д ы я г н а з у — У нас ва ўсіх — туман. Туманнасць Андрамеды… Д о к т а р — Вось дыягназ! Туманнасць Андрамеды!.. Г р ы ж а — Доктар, як вас Падкінула!.. Д о к т а р — Я гэта ведаў! Ведаў! Г р ы ж а — Ну, добра… Сядзьце… Псіх, а ты абедаў? А п е н д ы ц ы т — Ты што?.. Ён мёртвы. П с і х — Я б што-небудзь з’еў. Г р ы ж а, падсоўваючы яду — Сілкуйцеся!.. А што гэта за спеў? Вы чуеце?.. Б е з Д ы я г н а з у — Ціў-ціў? А п е н д ы ц ы т — Ды не… Не птушка… Я чуў такое, калі Кацю гушкаў… Не, падалося… (Да П с і х а, падстаўляючы галаву) Шчаўбані і мне. Б е з Д ы я г н а з у — Тады і мне… Д о к т а р — І мне… Г р ы ж а, узяўшы пляшку — І стала ясна: ісціна ў віне. Прафесар?.. Псіх?.. Не хочаце — не трэба. Без ісціны памрэце. (Г р ы ж а, А п е н д ы ц ы т і Б е з Д ы я г н а з у выпіваюць) Тумба, хлеба Не засталося? Т у м б а ч к а — Зжэрлі вы ўвесь хлеб. Без хлеба памірайце. А п е н д ы ц ы т — Тумба, мне б Скарыначку… Т у м б а ч к а — Чым ты за Грыжу лепшы? Б е з Д ы я г н а з у — Ён вершы піша… Пачытайце вершы, Прафесар! Мы адной нібыта веры Цяпер. “Шчаўбанчыкі…” Ці гэта секта ў нас? А п е н д ы ц ы т — Ды не чапай яго ты, підарас! Б е з Д ы я г н а з у — Я підарас? А ты?.. Т у м б а ч к а — Ды ціха! Некрафілы!.. Т э л е в і з а р — Во абсадзіла… Тумбачка, ты сіла! С я с т р а да П с і х а — Як час мінае! Як мінае час!.. Ім трэба ўсё сказаць, як яно ёсць. П с і х — Нам нельга… Госці мы… Г р ы ж а да П с і х а — Скажы, нябесны госць… Д о к т а р, перапыняючы — Ды ўсё ўжо ён сказаў вам! Вы не чулі? Армагадоны іх да нас вярнулі, Каб мы адчулі… А п е н д ы ц ы т — Што?.. Б е з Д ы я г н а з у — Каб што адчулі?.. Д о к т а р “Калі ўздыхне апошні дзень прыроды, Склад рэчываў парушыцца зямных, Сусветныя зямлю акрыюць воды — І Божы воблік выявіцца ў іх”. Г р ы ж а — Хто гэта так сказаў? Бог пра сябе? Ці Псіх Сказаў пра Бога?.. Д о к т а р — Гэта не пра Бога. Б е з Д ы я г н а з у — А пра каго?.. А п е н д ы ц ы т — Пра нас! Пра ўсіх! Пра ўсіх!.. Як ненавіджу я сябе самога!.. Б е з Д ы я г н а з у — Ты што, Апендыцыт?.. Панапісалі Абы-чаго!.. Г р ы ж а, наліваючы — Даўно не выпівалі, Апендыцыт… Ну што ты, як дзіця! Хаця… У нечым… Можа быць… Хаця Не можа быць таго, чаго не можа! А п е н д ы ц ы т — Чаго не можа быць? Г р ы ж а — Таго! А п е н д ы ц ы т — Чаго? Г р ы ж а — Ды ўсе прыгожа Умеюць гаварыць! А жыць? Як набяжыць, Так і жывуць! І вінавацяць Бога, Што не такімі іх стварыў!.. Няма нічога Ні для каго святога!.. П с і х — Дык і Бога Няма, рабяты. Г р ы ж а — Як гэта няма? Т у м б а ч к а да Т э л е в і з а р а — Перадавай!.. Т э л е в і з а р — Перадавай сама! Як я скажу: няма?.. Т у м б а ч к а — Паўсюль цэнзура! Б е з Д ы я г н а з у — А хто ж тады на самай верхатуры? П с і х — Дзе? Б е з Д ы я г н а з у, паказваючы ўверх — Недзе там… Дзе мы былі… П с і х — І вы Там бачылі Яго? Б е з Д ы я г н а з у — Ты галавы Нам не дуры! Нам і раней казалі: Яго няма! Пасля сказалі: ёсць! Папоў нерастраляных апраўдалі, Набудавалі столькі храмаў — хоць З іх не выходзь! Т у м б а ч к а — Бо могуць расстраляць… Г р ы ж а — Калі Яго няма, хто ж сустракаць Нас будзе там? А п е н д ы ц ы т — Хто-небудзь… Б е з Д ы я г н а з у — Хто? А п е н д ы ц ыт — Анёлы… Б е з Д ы я г н а з у — І зноў раздзенуць?.. Я ўжо быў там голы! Бардак Там, дзе няма гаспадара: На небе — Бога, на зямлі — цара. Г р ы ж а — Цароў хапае… А п е н д ы ц ы т — Нехта нешта чуе? Яна спявае… Д а ч к а – г о л а с — Тата, не хачу я Вяртацца зноў… А п е н д ы ц ы т — Кацюша, Бог — Любоў? Д а ч к а – г о л а с — Так, тата, Бог — Любоў. А п е н д ы ц ы т — Астатняе ўсё прах? Д а ч к а – г о л а с — Астатняе ўсё прах… Світаюць у Бога ў вачах, Агні ў пазалочаных рамах. Няма Яго ў душ вашых храмах І ў сэрцах, дзе попел і прах. Вы богазабойцы! І ў вас Кроў жарсці і злосці галоднай. А ля дамавіны гасподняй Вы прагніце ласкі ў адказ. Пустыя, як храм без Хрыста, Нясеце крыжы залатыя, І вашы абдымкі пустыя Пусцей, чым сама пустата. Б е з Д ы я г н а з у — Пусцей, чым пустата… Як гэта зразумець? А п е н д ы ц ы т — Ніяк не зразумець… Б е з Д ы яг н а з у — Чаму?.. А п е н д ы ц ыт — Бо гэта — смерць. Апошні міг праб’е… Зямлю затопяць воды… Г р ы ж а — Ды што ж гэта такое? Век свабоды Не бачыць мне! (Да П с і х а) Ты што тут замуціў? Бог ёсць! І ты канчай сваё ціў-ціў! Сваё круць-верць! Дуры каго другога! П с і х — Бог — гэта смерць. Няма другога Бога. Б е з Д ы я г н а з у, рынуўшыся на “край зямлі” — Тады да д’ябла ўсё! На край!.. Г р ы ж а — На край!.. А п е н д ы ц ы т — На край!.. Г р ы ж а да Б е з Д ы я г н а з у — Давай! Ты першы! А п е н д ы ц ы т — Я другі! Давай! Б е з Д ы я г н а з у — Налі для смеласці!.. А як Рэгіна вальсам Між рук слізнула!.. Г р ы ж а — Тут жыццё між пальцаў Пяском, а ты — Рэгіна!.. Б е з Д ы я г н а з у — Што ж: краіна, бывай!.. Г р ы ж а — Бывай, дурдом! А п е н д ы ц ы т — Давай спяём Перад канцом! Б е з Д ы я г н а з у — Чакай! Яшчэ нальём! А п е н д ы ц ы т — Каторы раз крычым: бывай, дурдом! — І ўсё жывём у ім! Б е з Д ы я г н а з у — Жывём! Г р ы ж а — Апошні раз жывём! А п е н д ы ц ы т — А я б яшчэ пажыў, калі б Ён быў! Б е з Д ы я г н а з у — Калі б Ён быў, я брата б не забіў!.. Г р ы ж а — А я б не піў, калі Ён быў!.. А п е н д ы ц ы т — Не піў?.. Б е з Д ы я г н а з у — Як гэта: ты б не піў? А як бы жыў?.. С я с т р а да П с і х а — Нашто ты ім пра Бога наманіў, Нібы яго няма? П с і х — А каб шукалі! А то прывыклі: ёсць! І што шукаць?.. С я с т р а — Дык скокнуць зараз… На краі пасталі… П с і х — Пабачым… Скокнуць — пойдзем сустракаць. Д а ч к а, з’яўляючыся — Ніхто не скокне… Вера ў іх не тая… П с і х — Вось і Кацюша з намі іх спаткае. Д а ч к а — Не, хай іх Бог спаткае, як усіх. А р м а г а д о н да А м а р г а д о н а — Глядзі: вунь тыя ўтрох — і гэтыя ўтраіх… Жанчына і мужчына… І дзіця… Як мудра ўсё і проста! Сэнс жыцця Не па-за імі, ён у іх, хаця Яны яго шукаюць дзе заўгодна, Каб толькі не ў сабе знайсці… А м а р г а д о н — Прырода Ва ўсіх адна. Але вось якасць, якасць… (Да А п е н д ы ц ы т а, Г р ы ж ы і Б е з Д ы я г н а з у) Здарова, п’яніцы! Б е з Д ы я г н а з у — Здарова, жулік… А м а р г а д о н — Як вам Адпачываецца? Г р ы ж а — Ты жартаўнік, Амар… А м а р г а д о н — Хіба праблемы ёсць? Ні ветру тут, ні хмар, Надвор’е роўнае… А р м а г а д о н да А м а р г а д о н а — Ды пачакай ты!.. Каця Спытаць пра нешта хоча. Д а ч к а — Запытаць я Хачу… А р м а г а д о н — Пытайся. Тут мы ўсе свае. Д а ч к а — Дзе бацька мой? А м а р г а д о н — Ды вунь гарэлку п’е… Сюды збіраецца. Табе ён трэба? Д а ч к а — Не, Сапраўдны дзе?.. Які і мой, і ваш. А м а р г а д о н — І твой, і наш? Цікавенькі пасаж… Прабач, дзяўчынка, ты нам не сястра. Г р ы ж а, наліваючы А п е н д ы ц ы т у і Б е з Д ы я г н а з у — Пара ляцець, саколікі! А п е н д ы ц ы т, выпіваючы — Пара! Б е з Д ы я г н а з у, зазіраючы “за край” — Як чорна там!... Дзіра… Г р ы ж а, зазіраючы — Дзіра… А п е н д ы ц ы т, зазіраючы — Дзіра… Д а ч к а да А м а р г а д о н а — Хіба мы не адно і тое? А м а р г а д о н — Мы?.. З кім?.. (Паказваючы на А п е н д ы ц ы т а, Грыжу і Б е з Д ы я г н а з у) З гэтымі?.. Ды лета да зімы Бліжэй, чым мы да іх!.. С я с т р а — І я вам не сястра? А р м а г а д о н — Паслухайце… Вось з аднаго кастра Агонь і дым… Так? С я с т р а — Так. А р м а г а д о н — Але хіба яны Адно і тое?.. Д а ч к а — Не… Вы не Яго сыны… Вы надта хітрыя, каб быць Яго сынамі. А м а р г а д о н — А Ён прастак? Стварыў людзей з багамі, Сусвет — і Ён прастак?.. Калі казаць між намі, Дык ён хітрэй за ўсіх: паслаў сюды Ганца, Каб абвясціць КАНЕЦ, а хто ён, той Ганец, Нікому не сказаў… Вось і няма КАНЦА. І ўсе жывуць: жанкі, мужчыны, дзеці… П с і х — Скажы, а мы нашто Яму ў Сусвеце? А м а р г а д о н — Ды неяк невясёла на планеце Было без вас! Адна вада ды цвердзь. Завёў ад суму… Дзе ж цяпер падзець? Вунь: п’юць і п’юць… Жывуць… Г р ы ж а — Пара ляцець! А п е н д ы ц ы т — Ляцець пара! Мяне дачка чакае! Д о к т а р — Чакайце! Чуеце? Гэта яна спявае… Д а ч к а “Ці з неба град з каменнямі, Ці бліскавіца б’е — Прад небам на каленях мы З малітвай за сябе. Бруснічкаю пракоціцца Крывінка па губе. Па кім жа нам маркоціцца, Калі не па сабе? Зайграе на світанку нам Анёлак на трубе, Па кім бы мы ні плакалі — Мы плачам па сабе”. А п е н д ы ц ы т — Я слоў не разабраў… Які ў дачкі маёй Нябесны голас! Быццам над зямлёй Зайграў анёл у першы дзень вясновы… Д о к т а р — Я запісаў… А п е н д ы ц ы т — Што запісалі?.. Д о к т а р — Словы Дачкі тваёй… (Чытае па паперцы) “Мой тата, родны мой…” А п е н д ы ц ы т, вырваўшы ў Д о к т а р а паперку, чытае — Мой тата… родны мой… я так цябе люблю… Даруй, што я… пакінула зямлю… Пакінула цябе… і маму… Не! Я не магу!.. (Дае паперку Грыжы) Чытай. Г р ы ж а — Тут пра мяне! “Я Грыжы даравала…” (Апускаючы руку з паперкай) Даравала… Д о к т а р, беручы паперку — Хоць знала Без Дыягназу я мала, Ён вельмі мілы… Б е з Д ы я г н а з у — Так і напісала?.. Ён вельмі мілы?.. Д о к т а р — Так і напісала. Б е з Д ы я г н а з у, забіраючы паперку — Дай мне!.. “І я прашу вас шкадаваць, Любіць адзін аднога… дараваць Адзін адному ўсё… няхай вам Бог даруе… І зразумець…” (Замаўкае, гледзячы ў паперку) А п е н д ы ц ы т — Што зразумець?... Б е з Д ы я г н а з у — І зразумець, што смерць Вас не палюбіць і не пашкадуе… (Праз паўзу паўтарае) І зразумець, што смерць Вас не палюбіць і не пашкадуе… (Праз паўзу) Як напісала… Мы ж любіць маглі… І шкадаваць… І знаць спагады радасць… Д а ч к а да П с і х а і С я с т р ы — Як доктар добра ўсё прыдумаў, праўда? Я б не змагла, як ён… Д о к т а р да Б е з Д ы я г н а з у — Любоў, спагаду Спазнаць не позна… А п е н д ы ц ы т — Позна! Край зямлі. (Да Г р ы ж ы і Б е з Д ы я г н а з у) Ну, дапілі? Даелі?.. Па-ля-це-лі!.. Т у м б а ч к а — Трымайце іх! Яны павар’яцелі!.. Т э л е в і з а р — Самазабойства веку! Групавое! Тры чалавекі! Здуру! З перапою! Г р ы ж а, не даючы скочыць А п е н д ы ц ы т у, штурхаючы Б е з Д ы я г н а з у — Ты першы! Б е з Д ы я г н а з у — Я быў першы не сюды! Пусці, казёл! Г р ы ж а — Стой, падла! Ты куды? Б е з Д ы я г н а з у — Ты што?.. Забыўся нешта на тым свеце?!. Г р ы ж а, раптам адпускаючы Б е з Д ы я г н а з у — І праўда што... Апендыцыт?.. А п е н д ы ц ы т — Ты трэці! Г р ы ж а — Я трэці, так, але… мне Каця даравала… Дык для чаго тады? А п е н д ы ц ы т — Да-мо-ві-лі-ся!.. Б е з Д ы я г н а з у — Мала Пра што мы дамаўляліся і з кім! А п е н д ы ц ы т — Дамовіліся ўсе, што паляцім! Б е з Д ы я г н а з у — Ляці сабе! А п е н д ы ц ы т — А вы ў кусты? Б е з Д ы я г н а з у — А ты Чаго хацеў?.. Каб мы з кустоў — у пекла? Мяне й без пекла так жыццё пасекла, Што жыць не міла… А Кацюша мілым Мяне назвала… Дык нашто ў магілу, Калі я мілы?.. А п е н д ы ц ы т — Ты мяне на вілы Не падымай! Яна цябе для смеху Назвала мілым!.. А м а р г а д о н — Так яны пацеху Са смерці зробяць… (Да А р м а г а д о н а) Ім дапамагчы? Пайсці і падштурхнуць?.. А р м а г а д о н — Ды стой ты! Не скачы. Хай сам сабе паможа гэты свет Над прорваю… У нас — нейтралітэт. А м а р г а д о н — Дык я і падштурхну нейтралітэтна: Адразу ўсіх… Ці некага канкрэтна, Як скажаш… А р м а г а д о н — Пачакай. Паназірай. Д а ч к а — Мне тату так шкада… Самазабойцу ў рай Не пусцяць… (Да А р м а г а д о н а ў) Вы хоць тату падштурхніце. А р м а г а д о н — Нам нельга. А м а р г а д о н, разводзячы рукамі — Нельга нам… А п е н д ы ц ы т да Г р ы ж ы і Б е з Д ы я г н а з у — Дык не ляціце?.. (Б е з Д ы я г н а з у і Г р ы ж а, гледзячы спачатку адзін на аднаго, а пасля на А п е н д ы ц ы т а, адмоўна ківаюць галовамі) Малодшыя браты… Ну, што ж… Тады я сам… Д о к т а р, становячыся побач з А п е н д ы ц ы т а м — І я з табой… Каб хоць на пару… Б е з Д ы я г н а з у — Вам, Прафесар, не зрабіць з сябе ахвяру! Ён — да дачкі, а вас Рэгіна там Чакае… Д о к т а р да Б е з Д ы я г н а з у — А ў цябе там — анікога? А п е н д ы ц ы т да Д о к т а р а — Ахвяр не трэба, доктар… Анічога Не трэба мне… Чацвёртая палата — Усё, што заслужыў… Д а ч к а — Мой слаўны, мілы тата… Ён плача, бачыце?.. Д о к т а р — І я тут заслужыў Не болей за цябе… Хоць я ўсіх вас лячыў… А п е н д ы ц ы т — Не далячыў. Вакцыны не хапіла. Чацвёртая палата — гэта сіла! Б е з Д ы я г н а з у — Ты сам пабудаваў яе. А п е н д ы ц ы т — Мы разам Пабудавалі. З газам, унітазам. Цы-ві-лі-за-цы-я. І век тут ёй стаяць. Г р ы ж а — Ламаць — не будаваць. Б е з Д ы я г н а з у — Што ты сказаў? Зламаць? Г р ы ж а — Ды знесці к чорту ўсё! А п е н д ы ц ы т, пачынаючы ламаць усё ў палаце — Давай ламай! Крушы! Вось гэта, блін, работа для душы! Крушы! Сячы! Людзей! Любую рэч! Нікому не ўцячы! Д о к т а р, спрабуючы спыніць А п е н д ы ц ы т а — Ды што ж ты робіш! А п е н д ы ц ы т, да якога далучаюцца Г р ы ж а і Б е з Д ы я г н а з у — Прэч, Прафесар! Засяку! Заб’ю! А м а р г а д о н да П с і х а — Любуйцеся! А вы: люблю, люблю… А вы пра Бога ім… П с і х — Яны не вінаваты. Павар’яцелі ўсе… Не плач, Кацюша… Д а ч к а — Тата… А р м а г а д о н — Мне нешта сумна, брат. А м а р г а д о н — І мне. Але цікава. А р м а г а д о н — Што ж тут цікавага?.. А п е н д ы ц ы т — Я ў цэнтры! Грыжы справа! Ты злева, Без Дыягназу! Б е з Д ы я г н а з у — Ламалі І не такое мы!.. С я с т р а да П с і х а — Вы ім дарма сказалі, Што Бога не знайшлі… А р м а г а д о н — Ды што ім Бог, калі Яны паганцы! Храмы руйнавалі, Не разумеючы, што храм не на зямлі, Што ў сэрцы ён ці ўзведзены, ці не!.. (Да А м а р г а д о н а) Мне сумна, брат… А м а р г а д о н — І мне… С я с т р а — І мне… П с і х — І мне… А п е н д ы ц ы т — І раз! І два! І тры! Агнём усё гары! Ламай! Грамі! Буры! (Б’е Т у м б а ч к у) І раз! І два! І тры! Т э л е в і з а р, кідаючыся да Т у м б а ч к і — Ды гэта ж Тумбачка, Апендыцыт!.. Бандыт! Забойца! А п е н д ы ц ы т — Гэта Бог — бандыт! Забіў дачку! Т э л е в і з а р — Ты Тумбачку забіў! (Да Т у м б а ч к і) Не памірай! Я так цябе любіў! Я стаў з табой такім, якім не быў Ні з кім ніколі… Т у м б а ч к а — Паміраю… Дзіўна… Я ж Тумбачка… Ты паглядзі: ўва мне Тут… нешта ёсць… што зараз адлятае… Т э л е в і з а р — Душа? Т у м б а ч к а — Душа… Т э л е в і з а р — Няма. Ты ўся пустая. Т у м б а ч к а — Пустая я… Т э л е в і з а р — Ты ўсё ім аддала... Не памірай!.. Т у м б а ч к а — Шчасліва была З табою я… бо я цябе любіла… Бывай, мой любы… С я с т р а — Тумбачка, ты — сіла! Т э л е в і з а р да А п е н д ы ц ы т а, Г р ы ж ы, Б е з Д ы я г н а з у — Вы… Свалата!.. Г р ы ж а — Хто тут у нас бунтуе? Б е з Д ы я г н а з у — Канчай яго! І паглядзі, што ў ім! (А п е н д ы ц ы т пачынае спяваць, усе падхопліваюць) “Мы наш, мы новы свет збудуем! Хто быў нікім, той стане усім!” Г р ы ж а — Нічога ў ім! Экран ды электроды! Б е з Д ы я г н а з у — Пусты? Г р ы ж а — Пусты! Б е з Д ы я г н а з у — А нам тут пра свабоду Вяшчаў! Пра дэмакратыю! (Дапамагаючы Г р ы ж ы) Кідай яго! За край! Г р ы ж а, штурхаючы Т э л е в і з а р — Ляці! Армагадонам перадай Што мы на іх наклалі! Б е з Д ы я г н а з у — На ўсіх трох! Г р ы ж а — На Бацьку іхняга!.. А р м а г а д о н — Не, гэтага ўжо Бог Трываць не можа… А м а р г а д о н — Брат, нейтралітэт! А р м а г а д о н — Нейтралітэту — не! Я гэты свет У парашок! У пыл! Каб ні слядоў, ні знакаў Не засталося! Каб ніхто не плакаў Тут ні па кім!.. А п е н д ы ц ы т, Г р ы ж а, Б е з Д ы я г н а з у адзін за адным, знікаючы — Ляцім… Ляцім!.. Ляцім!.. А р м а г а д о н — Каб толькі цемра і касмічны вецер На свеце ўсім! На тым і гэтым свеце!.. А м а р г а д о н — Ну ты й махнуў… А р м а г а д о н — Зноў чыстая зямля. З Пачатку ўсё. З Нічога ўсё. З Нуля. А м а р г а д о н — Ты перавысіў паўнамоцтвы, брат. А р м а г а д о н — І ты мяне здасі? А м а р г а д о н — Я не малодшы… С я с т р а да А р м а г а д о н а — Гад, Ты што зрабіў?.. Дзе доктар?.. Д а ч к а — Дзе мой тата?.. А р м а г а д о н — Даруйце… Захапіўся… Вінаваты… С я с т р а — Ён вінаваты! Што нам з той віны, Калі яны… А р м а г а д о н — Ды хто для вас яны! (Да Д а ч к і) Адзін цябе выкопвае з магілы! (Да С я с т р ы) Другі з цябе прабірку робіць!.. С я с т р а гукае “за край” — Мілы!.. (Да А р м а г а д о н а) — Ён мілы быў! І ён мяне кахаў! Д а ч к а — Дзе тата мой?.. А р м а г а д о н да ўздыхнуўшага А м а р г а д о н а — Чаго ты заўздыхаў? А м а р г а д о н — Ды нешта сумна, брат... Што тут цяпер рабіць? Пустэча… Пыл… А р м а г а д о н — Няма каго дурыць? А м а р г а д о н, узіраючыся “за край”, дзе з’яўляецца Д о к т а р — Не, ёсць каго… (Да С я с т р ы) Па-мойму, твой жывы… С я с т р а — Паклікала — пачуў!.. А м а р г а д о н — Ні дрэўца, ні травы, А ён — жывы… С я с т р а — Мой мілы! Тут мы! Гэй! А м а р г а д о н — Глядзі ты: дзе пустэча — там габрэй. (Да А р м а г а д о н а) Куды яго? А р м а г а д о н — Не ведаю. Заўжды Праблема з імі. Думай сам. А м а р г а д о н — Тады Раскрыжаваць. П с і х — Ты жартаўнік, Амар… А м а р г а д о н — Ці хай блукае тут? Ні ветру тут, ні хмар Надвор’е роўнае… Д а ч к а — А мы куды цяпер? А м а р г а д о н — Ды некуды ў раён нябесных сфер. Да Бацькі, калі Ён прышле Ганца. А р м а г а д о н — Тут нехта быць павінен да канца Да самага, каб наступіў канец. Д а ч к а — Не разумею… С я с т р а — Ну ўяві: Ганец Прыпрэцца — і няма каго канчаць. Дык Бацька ім пакажа!... Д а ч к а — Калі ўзяць Нам нельга доктара, дык трэба ажыўляць Усіх астатніх! А р м а г а д о н — Не! Яны пустэча. Пыл. С я с т р а — Пыл без магіл? А крыж?.. Ці зорка дзе над імі?.. А р м а г а д о н — Над імі неба з зоркамі сваімі, Якіх у небе болей, чым магіл На ўсёй зямлі. На кожнага — мільярд. А м а р г а д о н — Ты перавысіў паўнамоцтвы, брат. Д а ч к а — Ён перавысіў сам сябе… А р м а г а д о н — Як так?.. Д а ч к а — Забіць — ты Бог, а ажывіць — слабак. А р м а г а д о н — Хто?.. Я?.. Слабак?... Ты чуў, Амаргадон?.. С я с т р а да А м а р г а д о н а, не даючы таму сказаць — Ды ты мацнейшы за яго ў мільён Разоў! Хоць і сярэдні… А м а р г а д о н — Не! Вось тут закон: Старэйшы, хто мацнейшы! Д а ч к а, паказваючы на А р м а г а д о н а — Дык не ён! А р м а г а д о н да А м а р г а д о н а — Ты што сказаў? А м а р г а д о н — Чакай… Наадварот: Мацнейшы, хто старэйшы. А р м а г а д о н — Ідыёт! Яны ж на пару проста дураць нас! П с і х — Як час мінае… Як мінае час… Д а ч к а да А р м а г а д о н а — Вярніце ўсё назад! А р м а г а д о н — Ды нельга, я сказаў! Д а ч к а — Тады наперад! А р м а г а д о н — Як?.. Д а ч к а — А так! Каб людзі ўсе без зла, Каб без нянавісці маглі на свеце жыць! А р м а г а д о н — Зло ў складзе рэчываў! І гэтага змяніць Ніхто не можа! С я с т р а — Ды не можа быць! А р м а г а д о н — Чаго не можа быць? С я с т р а — Таго! А р м а г а д о н — Чаго? С я с т р а — Каб мог ты ажывіць, Дык ажывіў бы! Д а ч к а — Ха! Ды ён не можа Быць а-жыў-ляль-шчы-кам! А р м а г а д о н — Я не магу?!. П с і х — О, Божа!.. Паўсюль грызня: на небе, на зямлі… А р м а г а д о н, ступіўшы “да краю” — Гэй, вырадкі! Вы дзе там?.. А м а р г а д о н насустрач А п е н д ы ц ы т у, Г р ы ж ы, Б е з Д ы я г н а з у — Папаўзлі, Жукі і жабы! Змеі і вужакі! Шакалы і шалёныя сабакі!.. А р м а г а д о н да С я с т р ы і Д а ч к і — Вы іх хацелі бачыць? Вось яны! Я вымываю рукі. А м а р г а д о н — Як паны Па смерці пачуваюцца? Б е з Д ы я г н а з у — Па смерці?.. А п е н д ы ц ы т — Амаль што так, як мёртвыя… С я с т р а — Не верце! Вы проста спалі. Г р ы ж а да А п е н д ы ц ы т а — Глянь: Рэгіна!.. (Да С я с т р ы) Ты Прыйшла нам даць? А р м а г а д о н да С я с т р ы — Ну, што? Яшчэ не позна… С я с т р а — Не! Хай жывуць!.. А м а р г а д о н — Ты, брат мой, надта грозны. Любое запаўненне пустаты Любым матэрыялам матэзгодна… А р м а г а д о н — І нават смеццем? Б е з Д ы я г н а з у да А р м а г а д о н а, гледзячы ў залу — Просім прынародна Не зневажаць! А м а р г а д о н, гледзячы ў залу — Той самы ўсё народ… Тут тыя ж пацыенты вашы, доктар. Г р ы ж а — Ты як, Апендыцыт? А п е н д ы ц ы т — Ды не сказаць, каб добра. Як перапіў… Труха паўсюль ды пыл… Дзе гэта мы былі?.. Б е з Д ы я г н а з у — І я, як перапіў… Прыснілася, што я без галавы… А п е н д ы ц ы т — І мне прыснілася… П с і х да А р м а г а д о н а ў — Калі вярнулі вы Забойцу і гвалтоўніка з нябыту, Што ж брата не вяртаеце, нібыта Ён горшы, чым яны?.. Вярніце брата. А р м а г а д о н — Ён здрайца! А за здраду скрозь расплата Адна і тая. Волю Бацькі я Парушыць не магу. С я с т р а да А м а р г а д о н а — Ну і сям’я У вас… А м а р г а д о н — Паслухай, брат… А р м а г а д о н — Не будзе даравання! І скончана! Г р ы ж а да Д о к т а р а — Прафесар, прывітанне! Вы дзе былі? Хіба не з намі?.. Д о к т а р — Гола Наўкола як!.. І голас… (Да А п е н д ы ц ы т а) Чуеш голас? А п е н д ы ц ы т, прыслухоўваючыся да першых акордаў фінальнай музыкі — Так… як з нябёс… Д о к т а р — Што ж адбылося тут, Скажы ты мне?.. Няўжо быў Страшны Суд? А п е н д ы ц ы т, гледзячы ў нябёсы — Не мне пра тое ведаць… А р м а г а д о н — Не яму. Г р ы ж а да А р м а г а д о н а — Калі быў Страшны Суд, тады вада чаму Не ўкрыла свет?.. А р м а г а д о н — Бо быў яшчэ не ён. Не Суд. Б е з Д ы я г н а з у — А што ж было, Армагадон? А р м а г а д о н — Прагон быў! Рэпетыцыя Суда!.. А хочаце вады, дык будзе вам вада!.. У с е адзін за адным — Дождж!.. Снег!.. Не мёртвыя!.. Жывыя ты і я!.. І я!.. І ты!.. І Неба!.. І Зямля!.. І Сонца!.. Сонца!.. Вунь яно ўстае!.. Д а ч к а пачынае спяваць — О, Божа, дзеі дзіўныя твае! Душа, як ноч — ёй чарнаты стае. Душа, як дзень — у ёй святло пяе. У с е адзін за адным О, Божа! Дзеі дзіўныя твае! Нам лёс сабе не выпісаць, як чэк. Сам для сябе свабода чалавек. Сам для сябе і пекла ён, і рай. О, Божа! Толькі звар’яцець не дай! Світае думкай смутнае чало. Жыве ў падступным цемра і святло. Любоў руку адчаю падае. О, Божа! Дзеі дзіўныя твае! Нянавісць і гаючую любоў Ты зноў даеш і адбіраеш зноў. Наш доўг табе расце і растае. О, Божа! Дзеі дзіўныя твае! Лёс знік і ўзнік, каб дзверы год замкнуць. І арханёлы з трубамі лятуць. Жыццё ўспамінам крозы раздае. О, Божа! Дзеі дзіўныя твае! Д а ч к а — Глядзіце, хто ляціць!.. А р м а г а д о н — Ганец!.. А м а р г а д о н — Ганец!.. М а л о д ш ы б р а т – г о л а с — Ганец!.. Г а н е ц — Канец у рэшце рэшт — У рэшце рэшт Канец! (Трубяць арханёлы). Б е з Д ы я г н а з у — Канец!.. — Г р ы ж а Канец!.. А п е н д ы ц ы т — Канец!... Г а н е ц — Дзень судны настае!.. Д о к т а р, знікаючы разам з усімі — О, Божа! Дзеі дзіўныя твае!.. А р м а г а д о н — Нікога… Толькі я… А м а р г а д о н — І я… М а л о д ш ы б р а т – г о л а с — І я… С а н т э х н і к, з’яўляючыся ў пыле на руінах з рыдлёўкай і галавой у руках — І я… Во… Галаву знайшоў… Мая?.. Ці не мая?.. А р м а г а д о н — Жывы... А м а р г а д о н — Жывы… М а л о д ш ы б р а т – г о л а с — Жывы... А р м а г а д о н да Г а н ц а — А што нам з ім рабіць?.. Г а н е ц, пацепнуўшы плячыма — Гасподзь сказаў, што ён павінен быць. А м а р г а д о н — Нашто?.. С а н т э х н і к — Каб не з Адама пачынаць!.. (Прыладзіўшы галаву і абапёршыся на рыдлёўку) — Быць ці не быць?.. Капаць ці не капаць? Канец.