Архіў нумароў:

Алесь Пашкевіч

_____________________ Стажар. Вершы	* * * …І зноў пад невадам світання схаваўся сонных зор гарэм. Як хмельна!.. Як зачаравальна пасля раманнага блукання ісці сцяжынамі паэм! Там – прамінулае ва ўладзе, там лёс – упыр, там свет – падман, і кожны, хто не труп, – у здрадзе. А тут – як здань на даляглядзе – дзяўчат-метафар караван… Збяром світанкі, зоры й песні ды прыкладзём да вечных ран! Жыве і будзе жыць край весні – і не зважацьме, хто тыран… * * * Твайго шукаюць вечна дна і Днепр, і Прыпяць, і Дзвіна. І я – у словах, казках, снах, – табой спакушаны манах, гукаў ад ночы да відна… А ты маўчыш, а ты – адна. Прасіў, маліў: «Адкрыйся мне, пакуль нябыт не паглыне!». «Яшчэ не час, – быў твой адказ, – усё здзяйсняецца без нас. У гэтай мірнай старане усё жыве, акром мяне…». Суседка коршунам дзяўбе, сусед няўрымсціцца ў сяўбе – табе ж – як мову заняло; а лёс пляце адчай-сіло… І што казаць? Усё міне – апроч нябёсаў ды цябе, Радзіма. Маё чароўнае бязладдзе У срэбры снежнага раздолля прыйшла, нібыта каляда, – мая крыклівая нядоля, мая маўклівая бяда. Я на журбы тваёй парадзе вандроўнік вечны й першы госць, маё чароўнае бязладдзе, маё суладдзе-прыгажосць. Мне сніўся голас твой вітальны на нізкім ложку з крышталю: – Штоноч падманваючы тайна, я і кахаю, і люблю. Паэт, апошні магіканін, адчайны блазан і прарок, спатканне прызначай у храме легендаў, кветак і дарог! Каханню й ноччу нашай цесна: мы выснім раніцай яшчэ, як сакавік са снегу-цеста калюгаў дранікі пячэ… Выбар: 19.05.1995 Мераю справядлівасці не можа быць большасць галасоў. Фрыдрых Шылер Травень, травень, мой наіўны брат, раскажы прыцішанаму свету, як у твой святы пялёсткапад горла перарэзвалі паэту. Старасць рахітычная прыйшла, на штандарах сцёртых – знак паганы. Пад запевы-гімны гора-зла ноччу мацюкацьмуцца наганы?! Травень, травень, мой пракляты брат, сыты ўсе, а я адзін – галодны? Лье атруту ў кубак шчодры сват, вострыць нож сталёвы бацька родны. Позна жыць і рана паміраць. Раны лютыя баляць мінулым. Бог крывіцкі, вышлі ў поле раць даказаць, што травы – не заснулі! Травень, травень, мой адзіны брат, захлынуцца ў брудзе ліхадзеі. Вылечы й схавай, нябесны сад бел-жыццёва-белае надзеі! Лебяда Адцвілі васількі на пожні, лебяда ля хат, – у краіне, дзе кожны ці вораг, ці кат. І ні радасці, і ні хлеба, ні вады жывой. Паміраем пад сонным небам на зямлі з лебядой, дзе і пан, і прарок найпершы – збродны зяць, загадаць можа й вершы не пісаць... А яны ў нас і так без рыфмаў, нібы сэрцы без пульсу-біцця, нібы сцежкі марскія без рыфаў, быццам смерць – без жыцця. Ноч Вецер б’ецца-ліпне ў соты вокнаў шматпавярховіка. Вечар топча збітым ботам светлафора-чырвонагаловіка. Маладзік над дахаў пушчай з нас, ліслівых, крывіцца, – як арэхі, зоркі лушчыць тлуста-жоўтай сківіцай; сыпле знічкі, бы лушпінне, у прыпол да раніцы і знявечанай айчыне ў вочы пасміхаецца… Лёсы Што жывём мы ў свабодным палоне – не віноўны ні раб, ні прарок. Па-суседску даруй, дзядзька-клёне, што я піў твой даверлівы сок. Вы прабачце, стаптаныя гоні, мой няроўны пракос – як рушнік; выціраў ім стамлёныя скроні жніўны дождж, непакора й даўжнік. Браў у рукі ён хмару-сявеньку, пазычаў у азёр мех зярнят – са старэнькай маланкай-кавенькай расціраў мазалі сваіх пят… Вольны ў свеце адзін хіба вецер, ды і той натаміўся й знямог: надарваўся, змятаючы смецце, і аслепнуў – ад біблій дарог. Нацюрморт Нам заснуць не даюць тры случанскіх півоні: неспакой прагна п’юць з крышталёвых далоняў. А за цёмным акном перад сотамі лоджый – хмару спіўшы нагбом, вецер ліпу ўлагоджваў… …Дождж салодкі – зямлі цалаваў смагна скроні. Нам заснуць не далі тры случанскіх півоні. Прызнанне Прывяжы мяне, любае неба, ланцугамі далёкіх зор. На вяршынях спакойных гор пералетаваць шчасцю трэба. Падары мне півоні карону ў дыяментах случанскіх рос і кашулю пашый навырост – абярэгам хай будзе да скону. Знай: за паркам, на храмным узвышшы, даўганогая хвойка мая на скрыжалях травы-дывана голкай-пёркам пасланне мне піша. * * * У майго ўскрайку Слуцка была незвычайная мясціна – ШТАНЫ: з боку Мінска шлях разыходзіўся на дзве дарогі-нагавіцы. І ёсць афіцыйна-тапаграфічная назва – вуліца Суворава. Ніколі не чуў яе ад сваіх вяскоўцаў, так і кажуць: «Дабяруса да Штаноў», «Вылезу на Штанах»… І я – у якой бы кашулі, пры якім бы гальштуку не ехаў у сваё Набушава – таксама ўлазіў у гэтыя прашытыя дарожнай разметкай штаны – не саромеючыся вялікіх латак асфальтавых выбоінаў. У майго ўскрайку Слуцка была незвычайная мясціна – ШТАНЫ, пакуль рэспубліканскія «Дажынкі» не скінулі іх, замяніўшы звычайным дарожным колам… Свабода …Там свабода, дзе Радзіма пупавінай закруціла, – хоць яна й калючым дротам спавівала, хоць яна й крывавым потам частавала. Там і сіла, і магіла, і праклёны… Там свабода, дзе ў зямельцы легіёны… Музарый Па-над хатай маёй – галубы, як пялёсткі аблокаў, каля ганку майго – бы кентаўры, вятры. Хоць я ў марах завейных і лётаў высока – усё роўна маліўся каленям гары. Я хадзіў па ўспамінах растрачаных вёснаў, лабірынтамі зораў таліў мазалі. Вязы два – нібы лёсавы вёслы – човен хаты маёй па нябёсах вялі. Знічкі-рыбы лавіў – плёскат голек пачулі… На далонях гары зноў збіраў галубоў, каб у верш, як калісьці ва ўзоры кашулі, мне прыносілі з ніў васількову любоў. Кніга На тваёй аксамітнай паперы я знайшоў адказы нашага сёння і прароцтвы свайго заўтра, надрукаваў натхненні, увекавечыў настроі ды напісаў дачку і сына. Твой пераплёт – гісторыя вечнай Радзімы. Вокладка – белае і чорнае моры са шмуцтытуламі васількова-лавандавых раніцаў. Закладкі ў табе – эпітэты-ўспаміны з занатоўкамі пяшчотаў. Ілюстрацыі – вочы і вусны пэндзля Да Вінчы… Не стамлюся гартаць старонкі пацалункаў і ўсмешак, расчытваць па начах таямніцы жаданняў, апантана вывучваць цябе да літары, піць, як з ліпеньскіх сотаў, метафары й сімвалы Евы... Ты – мая кніга, у якой ёсць адна адрукоўка – я. Біяграфія Маленства – час, калі хочацца плакаць, піць, гаварыць, есці і глядзець. Дзяцінства – час, калі хочацца плакаць, піць, гаварыць і есці. Маладосць – час, калі хочацца плакаць, піць і гаварыць. Паўнагоддзе – час, калі хочацца плакаць і піць. Сталасць – час, калі хочацца плакаць. Старасць – час, калі хочацца. Надзея У ста вершах забыў сказаць, пра што сёння прамовіць бяруся: для Еўропы я – сціплы зяць, горкі пасынак – Беларусі. Прадзед землі дзівіў канём, ганарыстым, як вецер зорны, шлюбаваў сталь сякеры з агнём у старэчым вясковым горне. Яго іскры – у зрэнках маіх, а вуголле – у сэрцы ірдзее. Толькі молат стаміўся й заціх, а засну – спакушае надзея: што не зрокся і ўнук зямлі, – узараўшы нябёсы болем, на чырвоным арле-кані праімчуся бялюткім полем; што не вечны ў грудзях кашчэй, што ў нябыт павядуць не першым, што чарніла святых начэй яшчэ хопіць на дзесяць вершаў. 1995, 2003-2010.