Архіў нумароў:

Віктар Шніп

_____________________ Гэта наша зямля. Вершы	БАЛАДА СЬЦЕН Што ж будзе, як дрогне, як рухне яна? Каго пад сабой пахавае? Максім Багдановіч Можа заўтра, а можа праз год Трэснуць сьцены між нас, нібы лёд, І сьвятло, як вясною вада, Нас абмые і зьнікне жуда З нашых душ, нібы з дрэў груганы Па-над полем, дзе болей вайны Нам ніколі ўжо не распаліць, Бо над полем наш дым праляціць… А пакуль што між намі сьцяна І далёка, як неба, вясна, Дзе вада, як вясною сьвятло, Змые ўсё, што між намі было. Прыйдзеш ты, і табе раскажу, Што я жыў, як трава без дажджу, Як сьцяга, што вядзе на клады, Як у траўні бяз кветак сады… Ды ня заўтра і нат не праз год Трэснуць сьцены між нас, нібы лёд… * * * Яшчэ адзін павесіўся паэт, Нібы пятлёй на ім сыйшоўся сьвет, Дзе ён крычаў пра боль, які адчуў. Павесіўся, бы ў пекла зазірнуў Па горла, і цяпер наш сумны сьвет Шкадуе, што павесіўся паэт, Нібы сказаў, што думае пра час І ў гэтым часе пра разумных нас. Ня ўсе пачулі, што паэт сказаў. Сказаў, як нас усіх з пятлі дастаў, А сам застаўся ў чорнае пятлі, Каб мы яго жыцьцём перажылі, Ня вершамі, перажылі жыцьцём. Нібы сасуд, напоўнены віном, Разьбіўся дзень, калі сыйшоў паэт З сабой забраўшы, як усьмешку, сьвет… ПАСЬЛЯ ЗІМОВАГА ДАЖДЖУ… Ізноў на вуліцы мароз і вецер, І нам яшчэ далёка да вясны. Прад мною шэры дом, дзе вокны сьвецяць, Як чорны лёд, прымерзлы да сьцяны Пасьля дажджу, з якога ўсе ўцякалі, Хаваліся самотна хто куды. А дрэвы пад дажджом наўкол стаялі, Нібы сасуды поўныя вады… Ізноў мароз і дождж даўно далёка, І ён, як лёд, халодзіць мне душу. Надыдзе ноч, і ў небе ўзыдзе зорка, Ёй пра сваю самоту раскажу, Нібы табе далёкай і адзінай, І невядомай, як прад мной сусьвет Са сьцежкай, дзе і я з табой пакінуў Умерзлы ў лёд, нібыта ў неба, сьлед… * * * Голуб прылятае да вакна, Нібы падае заклятая сьцяна, І сьвятло зьяўляецца ў вакне, Як агонь у маладым віне. І мне зноўку хочацца пажыць, Як згубіцца ў залатым дажджы Летам, што сягоньня за вакном, Як за небам, дзе мы праплывём Анікім нябачныя з табой, Як сьляза матулі за сьлязой Ад самоты, што цяпер адна. Голуб прылятае да вакна Мамы, нібы падае сьцяна, І сьвятло зьяўляецца ў вакне, Быццам бы ўспаміны аб вясьне, Што блукае ў восеньскім дажджы, Нібы голуб у маёй душы... * * * Нам у грахах, нібы ў сьнягах, губляцца І падаць, нібы цень, і падымацца, Нібы траве з дарожнага балота. І пройдзе ўсё, і гэтае стагоддзе Таксама, як агонь па травах, пройдзе І паплыве далей бяз нас самота. І не паўторыцца нічога ў сьвеце, І попел наш разьвее ў полі вецер, А шлях агню зноў зарасьце травою. Таму чаго мы сёньня як чужыя?.. А за вакном ваўком завея вые, І сьнег, як Вій, лятае над зямлёю. БАЛАДА МІКОЛЫ КУПРЭЕВА ...Імчыць цягнік праз вецер і туман, З асеньніх дрэў зрываючы лісьцё, Нібы агонь, якога больш няма У сэрцы, што апалена жыцьцём Ня менш, чым ты самотаю віна У цягніку, з якога не сысьці Жывым, бо ноч наперадзе—сьцяна, І неба ў зорках, быццам бы ў лісьці Апалым поле, дзе прайшоў цягнік, А сьледам твой праз вецер і туман Імчыць і верш з душы, нібыта крык, Ірвецца, а ў адказ плыве зіма На хмарах, быццам сена на вазах Там у дзяцінстве, дзе агонь з вадой, Дзе сонца нараджалася ў сьлязах І падала сьлязою залатой У травы, у якіх было жыцьцё Самотнае, як на стале віно, Як па-над цягніком тваім лісьцё, Дзе сёньня ты, і дзе няма даўно Цябе... * * * Сумнае сонца плыве над зямлёю, Быццам бы ў рай адлятае душа Сьветлай жанчыны, якая чужою Стала і будзе пад крыльлем крыжа, Нам да якога ісьці праз цямрэчу, Нібы за сонцам, за сьветлай душой. Вецер — у твар, а камень —у плечы, Неба, як воран, па-над галавой. Гэтак заўсёды і гэтак ніколі Болей ня будзе, калі ты памрэш. Дрэва да неба зноў цягнецца гольлем, З сэрца зноў цягнецца рыфмамі верш, Бо па-над намі ўжо сонца зьнікае, Быццам бы ў пекла — чыясьці душа Сумная-сумная і залатая, Быццам бы цьвік, што зваліўся з крыжа, Нам да якога ісьці праз нястачу, Нібы за ценем, адзін за адным. Ты паміраеш, а я і ня бачу, Бо прада мною жыцьцё, нібы дым... * * * Гэта наша з табою зямля! Гэта наша, Таму што нам з таго, што нам нехта тут кажа, Што дарэмна мы мову сваю беражом, Калі заўтра ў нябыт нас тут змые дажджом, Што пральецца з нябёс і затопіць наш сьвет. Ды няўжо хто гаворыць так – перажыве Той патоп, што чакае наперадзе ўсіх? І гляджу я ў ваду, як у вочы чужых Незнаёмых людзей, што, нібыта арда, Побач з намі жывуць, як у рэчцы вада, Што па нашай зямлі працякае да мора, І ніхто ёй пра гібель яе не гавора, І ніхто ёй ніколі, ніколі ня скажа: «Гэта наша спрадвеку зямля! Гэта наша!» Хоць і трэба сказаць, як кулак паказаць, Бо тут жыць нам і тут нам з табою канаць, Бо ў нас іншай зямлі не было і ня будзе, Бо мы людзі з табой, бо мы гэткія ж людзі, Як усюды на гэтай зямлі, як усе, Якіх некалі ў мора вадою зьнясе, Што пральецца з нябёс і затопіць наш сьвет, І ніхто анікому ніколі ўжо ўсьлед, Як малітву прад Богам адзіным, ня скажа: «Ойча наш, гэта наша зямля... Гэта наша...»