Архіў нумароў:

Рыгор Сітніца

_____________________ Трысьвечнік. Вершы	Першасьнежжа А калі ўжо здаецца, што выйсьця — ніякага, І што шэраю фарбай запэцканы лёс, — Раптам бачыш, як белае, чыстае, мяккае, Першасьнежнае дзіва сыходзіць з нябёс. Палахліва-нясьмелае, — белае, белае... Урачыстае, — чыстае, чыстае, чыстае... Суцяшэньнем-спагадаю падае, радуе... Закалыхвае — ціхае, ціхае, ціхае... А я вышняю цішаю верш гэты вышыю, Першасьнежжам журбу сваю зацерушу, І стэрыльна-нябеснаю белаю цішаю Забінтую параненую душу. Згадка Здаецца, — ну што ў ёй? — амаль драбяза, І памяць, нібыта, — ні супраць, ні за, Адносна тае выпадковае згадкі: Там цьмяныя жарсьці, пытаньні, загадкі, І сумныя вочы, і ў кожным — сьляза... Спачылых пачуцьцяў, лятункаў, мярэжаў Раптоўнае рэха. Нібы й не належаў, Здаецца, ніколі мне гэтакі скарб, (ці хлуд?) і прычыны, маркоціца каб, Здаецца, няма, ці, прынамсі, замала... А вось жа паклікала нешта, пазвала... І згадка выразьней, ярчэй, балючэй... І вецер у вочы. І сьлёзы з вачэй. Nostalqie А болей ні слова, — маўчы, Касету пастаў, уключы — Хай сум у сутоньні паўсонным Паўстане з журбой на мяжы; Хай з музыкаю «nostalqie» Пра Шэрбургскія парасоны Смуткуе душа унісонна Над шнарамі колішніх ран... Здымаю, маэстра Легран, Я свой капялюш перад вамі, Здымаю, хаця й не нашу, Ды дзякуй, бо часам душу Ратуе ў жыцьцёвым бедламе Ваш сентыментальны матыў; Хай некаму ён — прымітыў, Іроніі варты, — ня болей, Ды рэхам рэальнага болю Камусьці пазначыцца сьлед, Пакінуты сьціплым матывам, — Наіў на мяжы з прымітывам — Ды можа вось гэткім наівам Адно і ўратуецца сьвет. Ружанстоцкае Перуны, уздыхнуўшы глыбока, Млявай цішы парушаць мяжу... — Ля касьцёла ў Ружанымстоку Я схаваюся ад дажджу. І за тыя раптоўныя ноты, Што найграюць мне дождж і арган, Паспрабуе схавацца самота, І захоча схавацца туга. І ў дажджова-арганнай санаце, Што з душы маёй вымые хлуд, Ружанстоцкая Божая Маці Мне ласкава падорыць свой Цуд. Гэткай ласкай усьцешаны дужа, Я пабачу ва ўсёй пекнаце, Як даўно ўжо засохлая ружа Каля ног Яе зноў расьцьвiце. Сьвіцязянскае На Сьвіцязі вечар і ціша такая, што лепей забыць, Якое стагоддзе цяпер кватарантам у календары, І самае слушнае будзе – тут проста гадзіну пабыць, І, чуеш, душа мая, лепей нічога тут не гавары. Бо што – нашы словы адносна вялікае гэтай вады? Што – нашыя клопаты ўсё і праблемы? – адна недарэчнасьць. Бо ў нас на зямлі – усяго мітусьлівыя дні і гады, А ў Сьвіцязі – Вечнасьць. І гэта няпроста вада, падуладная вудам, чаўнам, невадам. І гэта ня так сабе дрэвы, што рэхам твой крок паўтарылі, Бо кожнае дрэва, і бераг, і камень тут маюць імя маладое Адам. Тут кожная кветка, і сьцежка, і хваля завуцца Марыляй. Пасьля І жарсьці астудзіш, і згадваць ня будзеш, І, быццам, забудзеш; і ў напаўзаснулым Жыцьці тваім стану я цьмяна-мінулым. Так лес у вяршалінах пошумам-гулам Нагадвае леташні сьлед навальніцы Адно выпадкова; ці як на паліцы – Аскепкі калісьці каштоўнага гляка – Выкідваць шкада і патрэбы ніякай. Ня думаць. Ня ведаць. Ня помніць. Ня сьніцца... Ні жорава ў небе, ні ў клетцы сініцы. Забыцца. Забіць заблуканую згадку, – Ні сполыхам зыркім, ні цьмянай загадкай Сябе не ашукваць. Ня помніць. Забыцца. Як зьнесены хутар ня сьніцца сталіцы, Ці попелу, струшанаму ў папяльніцу, Заўчорашні дым не прысьніцца ніколі... Ну, хопіць. Даволі. Няўжо гэта так, і няўжо гэта мы? – Загаслых агнёў два сьляпыя дымы. Прысьвячэньне А за тое, што ўсё ня проста, ня так сабе, За злачынную радасьць – тапіцца ў тваёй журбе, І за тое, што як ні цугляй і як ні стрынож, А душа і ў ярме пачувацца жадае першай, – Як найлепшы самы з маіх закаханых вершаў, Я табе прысьвячаю чэрвеньскі гэты дождж. Я табе ахвярую рупнасьць ягоных рук, – Хай пяшчотаю ціхай кранае твой кожны рух; Хай ягоныя вусны на целе тваім сваволяць; Хай сабою ён высьцеліць кожны твой крохкі крок, Каб я трохі паверыў, што я недарэмна змок, Бо сабе я, на жаль, не магу ўсё гэта дазволіць. * * * Зімы недарэчная рэшта — Сьнег падае і растае. Ды ўсё ж ён нагадвае нешта, Пра штосьці забыць не дае. І ў памяці цёмным закутку Адшукваю словы твае, А сьнег, як метафара смутку, Зноў падае і растае. Трысьвечнік А лёс – то пад горку, то з горкі, А шлях падпільноўвае страх... Ды сьвецяць пяшчотаю горкай Мне тры спавядальныя зоркі: Мама. Тата. Сястра. Трызорна, трыясна, трысьвечна. І сёньня. І прысна. І вечна.