Архіў нумароў:

Віктар Сьлінко

_____________________ Што такое вальфрам. Вершы	* * * Мы – рыцары імгненьняў. Служым ім… Мы – верныя. І нам ня быць сьвятымі. Паэты мы – і нам ня ўсё адно, Ці водгульлем пажарышчаў акно Люструецца, ці гэта – захад сонца, неба чырвань. Ёсьць карані, якія нам ня вырваць. Ёсьць тыя дні, адкуль нас не відно. Пакуль жа – верныя таму, што ёсьць вакол, Хоць помнім іншае, ды не пакінем хат, Дзе плача немаўля, і дзе малое асьляня, Што павязе цара, б’е мяккім, але ўпартым капытом. Пячора, зорка… Вечны Віфлеем. Знайдзіся ты, о, хто паверыць нам! Знайдзіся ты, хто не разбурыць храм, Які быў кожнаму падораны ў сабе!.. 2003 * * * Вадой іржаваю напоеныя кветкі Пажоўклым цьветам скрышацца няўзнак. Бяздушнае – бы запытаньня знак – Стаіць за сьпінай, просячыся ў сьведкі. Але – ня трэба нам. Мы проста бавім час, Бы Мадыльяні, што малюе на сурвэтках. Там чыстая вада… Ня вяне кветка… Няма чужога, так. Няма, што не для нас. 2007 * * * Словам не разгайдаць прастору, і мы не азначаем грэх у перакладзе са сьнегу. Гэта – рознае, але – два бакі аднаго медаля, які ўручаюць таму, хто адразу зьнікае з твайго (нашага) далягляду. Мы – выпуклыя вочы рыбіны, што глядзіць у туман навакольля, мы – хутчэй з-пад карэньня, чым з вышынь, ясны неадна- стайны пейзаж, трава і калянае лісьце, дзе ступалі дзявочыя ногі, што звужаліся да суквецьця, яшчэ – разбуджаны (паснулы) вулей – у залежнасьці ад тэмпе- раменту (устаўляюць навукоўцы мудрагелістае слоўка), цыкламены альбо фуганак, – проціпастаўляеш тое, што не нясе ў сабе пярэчаньня, – прыгажосьць і карысьць. Ня будзем аспрэчваць старога Фрэйда, пажадаем яму (а лепей сабе, бо ўсё ж нам патрэбней), – так, яму й сабе – немагчымага, што сталася б выратаваньнем і ад бязьвер’я ў дваццаць, і ад інкфарту ў трыццаць восем, і ад злаякаснай пухліны ў шэсьцьдзесят пяць: вярнуць пачаткі й канцы, злучыць першую й апошнюю нітку матчынай вышыванкі – адчуць сваё дзяцінства як падарунак сабе самому, а не яшчэ адну старонку ў доктарскай дысерта- цыі псіхааналітыка. …Мы зьбіраем сваё – грыбы, ягады, дні, ужо нашы кошыкі поўныя, трымціць у чаканьні лязо нажа. Але – хай сьпеліцца маладая грыбніца… Адкрываю адкрытае – востраў ці кнігу, але там няма засечак на ствалах сосен, не загнутыя ражкі старонак. Адкрываеш сваё – імкнецца ўглыб атожылак ад сьсечанага велікана, з нетраў цячэ насустрач засьмягламу патаемны ручай. І хай не адамкнецца ў цёплых далонях мідыя, і хай сплываюць дзявочыя сэрцы на белых катамаранах, – любяць прыгожае, хоць і ня вельмі шмат сэнсу ў гэтым над чорнай вадой, дзе на глыбіні ляжаць у заіржаўленай машыне шкілеты цэлай сям’і, – бо заўжды мы прыносім нешта, нават калі рукі пустыя; гэта – магчымасьць абняць. 2007 НЯМЕЦКІ ВЕРШ уздоўж аўтабанаў маленькія гарады кавярні схаваныя ў змроку вячэрніх вулак матэлі гарачая як глінтвейн чужая мова язык коўзаецца ў роце датыкаючыся да зубоў вымаўляючы ich lіebe dich вось яна – перавага адсутнай радзімы ў ветлівых паліцэйскіх так і хочацца трапіць у пастарунак цалуючы незнаёмку ў старэнькім “Паршэ” тлумачачы хто ты такі бяз слоў мілагучныя родныя словы пакінь у гнязьдзе дзяцінства мая кашуля зацыраваная на грудзях 1999 * * * на ноч восень мая дачка вострым каменем зрэжу сьцябло поўнае бярэмя каласкоў палічаць жорны зерне ў муку табой сьпечаны праснак як прычасьце разьдзялю на абодвух каліва бесьсьмяротнасьці разгарну старонкі старажытнай кнігі чыстыя ўнутры лістоў пад веялкай часу толькі літары старога алфавіта ператлумачваюць нас па свойму бы дрэвы ў полі аглядаюцца засяваюць прастору неаддзельнае слова “таполя” ад таго што не назавеш “прадмет” маці падобная на дзяўчынку з табой за руку ідзе па сьцяжыне бачыш: нарэшце вы разам – усё і нічога наталяешся бяз смагі атуляеш маці сабою глядзяць на абодвух зрэнкі – дажджы 2007 * * * Я падаю на дно тваёй ракі. Маўчаньне побач. Я не гаваркі. Цяпер, бы рыбіна, на глею камякі Гляджу адсюль. Празрысты цень нябёс, Шчупак і вусень, вусны і мароз. Мне збудавалі дом, ды навырост Кашулю шылі. Прамінае год, Нібы за кавай жалудовай – ноч; Пясчынкаю на жабрах карпа, ў сховах На дне, дзе глей, дзе нат ня сьняцца зоры, Дзе сьпім – ня сьпім, дзе веямі гаворым. Ды моль у куфры зьела футра, так. Гаворыш ты – так прамінае час, І гэта – вынік. Усьміхніся! Ах, Як я люблю, калі ўсьміхнецца страх Майму палёту, даху, з апранах Душы адпушчанай на дваццаці вятрах. Губляе праўда перыйкі свае, Чым красавалася, ды – годзе. Настае. І ні аб чым нікога не пытае, Бы проста – паралельная прамая. Масткі над рэчкаю, субота і чацьвер, І піць ваду прыходзіць шэры зьвер. А тут, на дне – каменьчыкі са жмені. І пустаце ня дзівіцца прамень. 2007 * * * Каб ведаў дуб аб тым, як будзе пахнуць Яго паленьне, ён бы не шумеў Сваёю кронай паміж іншых дрэў. Задумаўся б, і, можа б, захацеў Вярнуцца ў парастак, у семя, ў дзень няясны. Пазбаўлены я гэтай долі шчаснай, Што мае ён. Няведаньню пяю Цяпер хвалу кароткую маю, Аднак жа – азірнуся нецярпліва: Калі наш Час ёсьць толькі паштальён, Чым пахне ліст пасьля агню? Імён Нязбытных не прыпомніць сьнегу мліва. 2007 * * * Пакуль яшчэ сонца ня зробіць кола І поўны прыпол травы, Нічога ня значыць слова “ніколі”. З гаючае крапівы Зьвяжы мне швэдар – са сьвежай, датклівай, І з руж ускладзі вянец, Шыпы не прыбраўшы; я стану шчасьлівы, Нібыта сьвяты айцец, Які, мінуўшы чырвоныя макі, Спыніўся на той вярсьце, Раны найлепшага сябра – сабакі Жывой аддае вадзе. Сабакі, што лёг пад гэтыя макі За плугам у баразьне, І кроў на далонях праступіць – знакі? Наступнасьць, што прэч ідзе? Нашто валасоў мне тваіх карона, Грудзі, схаваныя ў ноч, Калі ты скарынку нясеш да трона І сьлёзы зялёных воч? Мне трэба ня дар, а пастка для сэрца, Куды я самохаць іду, І прага сустрэцца, а не сагрэцца, – Забыліся на зіму. …Ласку маю – недасяжныя вежы Вандроўніцы – мроіш піць З вуснаў маіх, нібы слова ў мярэжах Срэбнага верша згубіць. 2008 * * * …І можа быць, адзінае ў вярсьце Зямной юдолі трошкі расчаруе: Ніхто тваёй крыві не патрабуе Для подпісу на скрэсьленым лісьце. 2008 * * * Сьцябліна ўздымае кветку – паглядзець за агароджу. 2008 * * * Там, за вокнамі – холад імглы. Там, за вокнамі – нашы дамы. Цёпла тут – але трэба ісьці. Хтось чакае ў шумлівым трысьці. Хтось чакае за сьцежкай глухой, Дзе балота і гаць, за ракой. Мы з табою глядзім з-за акна Зоркі нашай, з азёрнага дна. З пацалункаў і кніжных радкоў. Крык птушыны – нам голас бацькоў. Нам ласкавасьць – застацца на міг І пабыць хоць стагоддзе ўдваіх. Нам пагарда – рукі не падаць І вады, што даюць, не прыняць. Нас растворыць прастора, бы соль. Ойча наш, смачна есьці! Дазволь Толькі родную хату знайсьці Пад кустом, на траве, у трысьці. 2008 * * * Адзіночная камера. Сьнег Цераз краты заносіцца ветрам. А разьбітая шкліна – на дне Студні той, што атручана сьветам. Там, на вуліцы – сьпяць па чарзе Дзьве таполі, вартуючы шчасьце. Не зьдзіўляйся, ня сьмейся. Грызеш Свой уласны ашыйнік дачасна. Як цагляныя сьцены абжыць І злучыць прад сабою далоні? Ты адчуй: з непадсудных вяршынь Блізка праўда, бліжэй – беззаконьне. Чуеш – недзе мячом скураным Правяраюць хлапечую веру. Хлопчык мой, ты пенальці вазьмі! – І сваю чалавечую меру Там, дзе рэха маўчаньня вяршынь – Ёсьць яно! – ты адчуй, незламаны. Тут няма дзе прыткнуцца душы, – З гэтым ты не згадзіся, падманам Палічы. Моцна б’юць па мячы. Кожны крок да сябе – пралічы. Нехта скажа – дзе Боскі агмень? Адкажу – уздыміся з кален. …Ну а той, хто напіўся вады Самай чыстай – казаць пазьбягае. Слова згубіш – на дне нематы. Уваскрэсьне? Памрэ? Я ня знаю. 2008 * * * Чорны конь пасецца ў дзьмухаўцах, У траве высокай – і бяскрайняй. Дзікі стэп – далей; і дзень ачах. Прыцемак, і змрок лажыцца тайнай. Звыклых рэчаў – абарона; мур Цішыні, якая не пустэча. Чорны конь пасецца; я – скажу, Што такое радасьць і сустрэча. 2006 * * * Дрыжыць вады люстэрка. Я люблю Знайсьці крыніцу, што ідзе ў зямлю І потым выйдзе зноў, цурчыць між дрэў, І я на слых шукаю ейны сьпеў. Хто п’е з далоняў матчыных, чужых, Хто п’е з лістоў таполяў дарагіх, Таму ёсьць падарунак – немата Міжзорных падарожжаў для крата. Я ключ не падбіраю – ад дзьвярэй, Ад змроку ацяпляльных батарэй, Ад рэха ў збане з кветкаю – пустым, Ад той спагады, чый спаборнік – дым. Ёсьць тумблер унутры – пераключы, І ты ня будзеш плакаць уначы. Так ува сьне я націскаў педаль, Калі я спаў з табой, цеплацэнтраль. 2008 * * * Не закладзена столькі ўва мне, Колькі просіш аддаць. Быццам ты мне другая маці, І цябе мне любіць і кахаць. Не закладзена столькі ўва мне, Колькі просіш аддаць. Хіба толькі – жартам абняць? Хіба толькі – з табою прыспаць Навальнічныя грукат, маланку, Дождж у садзе, над хатай – і ранкам Абламанае вецьце – прыбраць І за хатай спаліць. Так, прыспаць. Тут, наяве – жывыя галіны. І такімі застацца павінны. 2008 * * * Я губляю ключы на дарозе, я сьнег уначы. Пратакольная скупасьць падзей, чый адбітак на твары. Я прысутнічаў там, дзе над целам маўчаць урачы. Бесстароньні ліхтар, што сьвяціў на забойцу й ахвяру. У бязрукіх заўсёды нам хочацца нешта забраць. Падарыць, што мы лепшае маем, затопленым лодкам. Здольны той дараваць, хто на арфе жадае іграць? Хай зьнясе гэты бруд, што між нас, веснавая паводка. Ёсьць шырокія вокны, высокая сьветлая столь І чаканьне гасьцей, і пірог, што сьпякла гаспадыня. І ў сяброўскай бяседзе прысвойвае ролю, ня боль, – Хтось, нібы гаспадар, шчодра дзеліць пасьпелую дыню. Гэта шчасьце размовы, імгненьняў раскута-жывых, Дзе анёл сьветла-русы пагляд не хавае насустрач. Гэта чырвань віна – і мелодыі сонечны ўздых. Гэта вочы – і грудзі маленькія, грудзі і вусны. Я губляю ключы на дарозе, я сьнег уначы. Я на косах цяжкіх заміраю маўклівай каронай. Прывітаньне ад тых, хто з сабою забраў далячынь, Хто ніколі ня быў памагатым і служкай Харона. Я губляю ключы на дарозе, я сьнег уначы… 2008 * * * існую нібыта ад геліятропу аддзелены пах сьвітаю і зьмяркаюся за вокнамі зьдзімаю з хлопчыкаў-клёнаў і сталых жоўтыя парыкі – рана старэць (але гэтая ўсьмешка з прысмакам жоўці) узьлятаю на гелікоптэрах скрозь цясьніну дзе сьвецяцца сьнежныя шапкі гор спускаюся ў даліны пятля ракі абдымае дамок абкружае атара таго хто спусьціўся з неба Ахіл у бронзавым абутку нацягвае лук часу гарлавіна збана ўстаўленая ў струмень пяе горны ручай у голасе птушкі зьнікае сухасьць калі не надаеш свае рысы сьцяжыне якая абсыпаецца пад нагамі прыціскаючыся да сьцяны не называеш дрэўца што над абрывам мужным і сьмелым ты – толькі аддзелены пах сачы за выпадковым сабакам крыху сп’янелым што вылізвае разьлітае віно асьцярожна між аскепкаў разьбітай бутэлькі баючыся параніць язык 2008 * * * Парупся аб небасхіле, аб вячэрніх статках, якія ідуць Піць ваду. Аб тых, каму ня трэба шмат месца, Каб упасьці, і не на шмат меней, каб устаць. За купаламі клёнаў Заходзіць сонца, і гэта – прыгожая паштоўка, І табе ня хочацца ведаць, што напісана На адваротным баку. Ты – нешырокая, Нават вузкая, але ад таго й глыбокая Рэчка. Дзёран зялёны – і пачарнелыя Берагі. Твае мары – рыбкі, што сядзяць У норах, і хлапчукі ловяць іх рукамі Асьцярожна і сьмела. Багацейшы за ўсіх Адпускае здабычу – ён шчасьлівы знаходкай. Акуляры ў чарапахавай аправе калісьці надзене старасьць. …Нарэшце ж – зламай Сургучную пячатку, не пашкодзіўшы вензель. Чыймі крыптонімамі падпісаны ліст, што чытаеш? Чаканьне – сьвята найбольшае, а момант, які надышоў, Падобны спатоленай смазе. Смагу – любі, Бо яна адчыняе дзьверы, За якімі няма пылу і чалавечых касьцей. Ёсьць вузлы, што распадаюцца ад жаданьня расьсекчы. 2008 * * * Я любіла глядзець на сястру, калі яна змывае пылок матыльковы з далоняў. Ранкам чакаецца вечар, вечарам – ранак. Безьліч каштоўных рэчаў ёсьць у мяне: веер стары кітайскі (о, яму шмат гадоў), бутэлечкі з пахам лаванды, ірысу ды рамонкаў, сколы горных парод (прывёз іх з вандровак адзін чалавек); рамачкі для фотаздымкаў колераў розных (саміх фотаздымкаў няма на стале – я іх прыбрала ў шуфляду й замкнула: вобразы лепей трымаць унутры). Ранкам чакаецца вечар, вечарам – ранак. Каго ты чакаеш, сястра, і нашто матылёк? 2008 НАШЫЯ СЛОВЫ ЗАНАДТА ВІЛЬГОТНЫЯ нашыя словы занадта вільготныя нібыта рыбіны што лятуць пакідаючы пырскі на ветразях ранішні кукурузьнік скідвае на дах гаража мяшэчак чырвоны у якім пясок і цыдулка там пазначаны квадраты месца пажару бацька вяртаецца з паўдарогі назад хутчэй да лясьніцтва так і не паказаўшы месца дзе быў падмурак хутара тваё нараджэньне помню маці наразала яблыкі й грушы тонкімі скрылёчкамі і на бліскучых лістах паперы клала ўсё гэта на шыферны дах пляскаты веранды няхай прасохнуць – і гэтак было смачней марская соль і тая якая на кухні уражвалі падабенствам вячэра пазбаўленая лішніх рухаў нібыта малітва перад нечым што будзе пасьля самыя блізкія людзі ня менш за астатніх часу належаць прагна ўсмоктваюць нашыя словы вільготныя ад любові я выношу сябе пад сонца багатае на цеплыню прыгладжвае валасы мае вецер – і разбэрсвае але ці ён гаспадар? навакольле твая пяшчота не пранікае ўглыб дакранаешся да маёй смуглай скуры маленькай вузкай далонькай лашчыш мяне над магілай старых майстроў прасыхаюць словы хлопчыка які зьберагае дзяцінства на потым калі застанецца сам 2008 * * * Што такое вальфрам? Падыдзі да паліцы, слоўнік Адкрый. Прачытай вызначэньне. Але – калі ты ня лямпа І не ўнутры цябе Трывае напругу І зьзяе Тонкая ніць, – Чытаньне Будзе дарэмным, І ад разуменьня далёкім Ты застанешся, Што Такое вальфрам. 2008