Архіў нумароў:

Сяргей Законьнікаў

_____________________ Глядзець у неба. Вершы	Я хворы табоЙ... Плыве паабапал дарогі на Вільню Прастор, каб трывожыць ва ўпор і здаля... Я хворы табой, І ўрачы тут бясьсільны, Мая непрыкметная ў сьвеце Зямля. А доля між родных палёў дасталася Такая, што кругам ідзе галава. Дасюль не сабрана радня да стала ўся, Хоць Крывія кліча, Гукае Літва. Па карку дубінкай гумоваю — “Кrеsy”, А пелькаю — “Северо-Западный край”... Цябе, прыхаванай хлусьлівай завесай, Мне суджана несьці Ці ў пекла, ці ў рай... Бялеюць сьнягі і зара чырванее, Зьліваюцца ў велічны, радасны сьцяг. Акрыцца ім хочацца з вечнай надзеяй, Што будзе ў цябе Неўміручы працяг. Мая Беларусь! Непадзельнай любоўю Забі, Толькі выцісьні рабства з крыві. Адпрэч і чарнобыльскае белакроўе... Жыві! Стог Пластуе век зацята дні і ночы… Мой стог радкоў расьце, кранае хмары. Стаю на ім пад небам, што прарочыць Не цішыню, а грамавыя ўдары. Як у маленстве на духмяным сене, Мне хораша ў метафарах куляцца І проста так усім дарыць імгненьні, Якія могуць з небыцьця вяртацца… “Да навальніцы трэба стог завершыць!” — Падкажа лёс з душою селяніна, А я і сам даверлівыя вершы Гніць пад крутой залевай не пакіну… А покуль сьвет трывожыцца ў чаканьні Прад бурай, каб пасьля глынуць азону, Я мушу рытмы вольныя чаканіць Для люду, што дасюль ня выйшаў з зоны. Косы У магіле братняй, пад грудком у полі Сьняцца хлопцам косы, сьніцца хлопцам воля. Косы, што сьцякалі па плячах каханай, Косы, што ўзьняліся ў бітве апантанай. Сьніцца тая воля, што не памірае, Што народ сагнуты вечна дакарае. Вестку шлюць нашчадкам з цемры касінеры — Нельга жыць на сьвеце без надзей і веры. Іхніх сноў пазбыцца сёньня немагчыма, Зноў рыхтуюць пастку злыдні для Айчыны… Беларусаў годных я шчасьліва мрою, Што за волю выйшлі крэўнай грамадою. Сьцяг лунае горда над паходам сьмелым, Колерам найлепшы — бел-чырвона-белы. Лашчаць промні сонца з маладых нябёсаў Косы залатыя, баявыя косы… Яны Яны працавалі на Сталіна шчыра Пяром на паперы і зброяй ля ямаў… Засыпаны глінай, падзолам і жвірам Мільёны завершаных кулямі драмаў. Яны шчыравалі амаль без “праколаў”, І ўсё ж не пазьбеглі агрэхаў таксама. На выбітай гвалтам хлусьні пратаколаў Бурэюць выразна крывавыя плямы… Жыцьцё плодзіць гіцляў бязьлітасна-новых, Якія няволю вяшчуюць з апломбам, Пакуль праўда мэнчыцца ў цёмных сьпецсховах, Узятая катамі строга пад пломбу. Мне сьвет цікавы Цячэ рака, зіхцяць у росах травы — Мне гэты белы сьвет яшчэ цікавы. Я ў ім пакуль дашчэнту не зажыўся, Хоць па планеце ўволю накружыўся. У звыклых месцах і за акіянам Хапае між людзьмі дасюль падману. Але мяне не падмане ніколі Сьвятое хараство зямное волі. Душа мая бяз стомы з ёю ў змове, Каб занатоўваць тайну ў родным слове... Мне гэты белы сьвет яшчэ цікавы, Хоць ведаю, дзе левы бок, дзе — правы. Усё было… Усё было… і нудны дождж, І груганоў крыжы ў нябёсах… Глядзі, наперад лёс свой доўж, Хоць ты галодны, голы, босы. Шчасьлівы дар — цярновы шлях — Заўжды вядзе праз боль і страты. А ў тым, што душы душыць страх, Тварэц жыцьця не вінаваты. Віну ня ўтопіш у віне, Маной ад праўды не прыкрыцца. Пры мне, а потым без мяне Усё міне, каб паўтарыцца. Касьцёл сьвятых Сымона і Алены Шаноўнаму айцу Уладыславу Завальнюку У краі тым, які здаўна ня лена Ва ўсе бакі крыжуюць бальшакі, Касьцёл сьвятых Сымона і Алены Стаіць, як варта веры, на вякі. Малітва да Ўсявышняга нятленна, Тут кожны можа мець прытулак свой. Касьцёл сьвятых Сымона і Алены Плыве, як ветразь духу, над зямлёй. Айчына толькі воляй маладзее… І той, хто пакідае гэты сьвет, У вечнасьць моўчкі панясе з надзеяй Адбіты ў небе стромкі сілуэт. Якія б ні шугалі буры, зьмены, Але душа стрывае хіжы злом… Касьцёл сьвятых Сымона і Алены Любоў вяшчуе вернасьці сьвятлом. Еду з кірмашу Памяці Ул. Караткевіча Я еду з кірмашу. На ім было Завозна хмелем, Ласкай незабыўна... Памалу сэрца хакаць пачало, Як вёрстамі загнаная кабылка. Там, Дзе ўладараць продаж і гульба, Я толькі на хвілінку паказаўся. На кірмашы нічога не прыдбаў І прапаноўваць нешта не зьбіраўся. Няма ў мяне тавару. Ёсьць душа, Але яна — запас недатыкальны. І да таго ж ня варта ні граша У сьвеце, Дзе гандлююць маньякальна. Міргаюць скрозь прывабныя агні, А я адводжу вочы нелюдзіма, Хоць гаварыў: “Карчмы не праміні!” Мой неўміручы сябра Уладзімір. Як ён, Пачуцьцям давяраў найперш, Таму і зараз прадчуваньню веру, Бо пішацца ў душы астатні верш — Вагомей тых, Што леглі на паперу. Я еду з кірмашу На той парог, Дзе задаюць няпростыя пытаньні... Мацней віна мяне зьбівае з ног Касьмічны сум Апошняга расстаньня. Застацца дома Запомніўся дзень у зялёным жыцьці, Мой выклік ня ясны нікому. У школу раптоўна рашыў не пайсьці, Застаўся дома. Карцела з паперай пабыць сам на сам, І я прадчуваў падсьвядома, Што выпырхнуць з сэрца на волю радкам Найлепей дома… Пяром пракладаю да роднасьці сьлед, Дасюль невядома аскома Ад думкі, што месьціцца ўвесь белы сьвет У слове — “дома”. Жыць тут, дзе зямля і нябёсы — твае, Дзе нават салома ядома. Хоць здрада табе пельку рабскую ўе, Застацца дома. Быць тут, дзе балюе раз’ятраны гвалт, Дзе дух горды сьціснула кома, Трымацца, апошні акоп не здаваць — Застацца дома. Мой век праляцеў, як імгненьне адно, Ды вернасьць ня скруціць утома. Я рана адчуў, што такое яно, — Застацца дома. Хачу і фінал непадманлівы мець, Каб з ласкі гасподняй, вядома, Прыняць там, дзе жыў, непадкупную сьмерць — Застацца дома. Умова Памерлых дзён ірвуцца струны Пад пальцамі жывога лёсу. Ляцяць у вечнасьць вершаў руны, Дзе шмат чаго на пыл зьвялося. Але ня дзеля славы весьняй Ці ўдзячнай памяці нашчадкаў Зноў чарнавік душы я крэсьлю, Кідаю забыцьцю пальчатку. У царства сьмерці з горняй кручы Спускаюся з адной умовай — Каб мой народ быў неўміручым, Каб вольна дыхаў родным словам! Глядзець у неба У цеснай і няўтульнай дамавіне Свабодны дух ніколі не загіне. Бясконцы далягляд ад чалавека Ня засьціць і труны халоднай века. Над шэрай глебай, над нудой і горам Ляціць душа да вольных, сьветлых зорак. І мне, і ўсім несупакойным людзям Ратункам толькі спадзяваньне будзе... Любоўю да зямлі сваёй прыкутым Заўсёды жыць мілосна і пакутна. Ды ёсьць яшчэ астатняя патрэба... Мы паміраем, каб глядзець у неба. Першы пацалунак Ляжаў вялікі белы камень тут — Каля бруі прыветнае крыніцы. Як брат з сястрою, у любімы кут Мы беглі, каб красою наталіцца. Але ў той дзень загадкавы віхор Нас выхапіў з зямнога летуценьня, Дзе конікаў ня моўк бязладны хор, Мільгалі сьлюдзяных стракозаў цені. Паўстала тое, што лунала ў снах, Сатканых з позіркаў і шэптаў кветак. Маланкавай вясны зялёны шлях Імкнуўся сьпешна да раскошы лета. Раптоўна сьвет асьлеп, Аглух І сьціх, Зачараваны сьмеласьцю спакуснай. Забыўшыся няўзнак на ўсё і ўсіх, Раскрыліся, нібы пупышкі, вусны. Дайсьці ў трымценьні не змаглі яны Да таямніц сьпякотнага каханьня. Хоць мы былі прад вечнасьцю адны, Ды толькі сутыкнуліся дыханьні. Такога пачуцьця ня меў пасьля, Хоць зьвязана жыцьцё ў апошні клунак. З-пад ног сплыла і зьнікла дзесь Зямля… А гэта быў мой першы пацалунак. Мацней даражу Нікому жыцьцё паўтарыць немагчыма, Даецца ашчадна і шчодра — адно. І як бы зязюлька яго ні лічыла, А фініш бязьлітасны мае яно. То з выраю, то за далёкае мора Ганцамі свабоды ляцяць жураўлі. Дні радасьці, дні непазбыўнага гора Стагуюцца так, як прыйшлі, адышлі. Ня выкінеш і не закрэсьліш ніводны, Надзеяй узяты ў спакусны палон… І сам непрыкметна на ўсё станеш згодным, Прымаючы вечнай прыроды закон. Ды ўсё-ткі насуперак долі зласьлівай Аблічча тваё прасьвятляе імжу… Наколькі мой час карацее імкліва — Настолькі каханьнем мацней даражу. Пальчык Прыклала свой пальчык да вуснаў: “Маўчы…”, Вяла па прыступках мілосьці ў нябёсы… Мне помніцца млосная сьпеўнасьць начы, Якая сьпяліла сьвітальныя росы. Люляў нашы душы акрылены сплаў Бунтоўнай свабоды і радаснай зморы У ложку з густых, долам высланых траў, З адбітых у кропельках сьвежасьці зорах. Плыве цуд са мной праз жыцьцё і цяпер, Яго не замгліла расхлістанасьць долі, Бо пальчык — да шчасьця ўказальны той перст — На вуснах ляжыць і ня зьнікне ніколі. Дол Зямля крывічоў гадавала мяне Ня толькі акрайцам зайчыным. Вякоў чую пот і на ўласнай сьпіне, Сьлязою на вейках — Айчына. Жыцьцёвы цалік — не азартлівы куш, Яго не ўзарэш без пакоры. Узяўся за гуж, не кажы, што ня дуж, Вядзі баразну аж да зорак. Хоць цела няўмольна карэніцца ў дол, Ёсьць неба над стомленым краем. Гляджу ў лік касьмічны, а потым наўкол — Набожна душа замірае. Красу не ўтрамбуюць ні сквапны хатуль, Ні звадных рахункаў забойнасьць. Углыб працякаю, зьнікаю адсюль З адзіным набыткам — любоўю. Сюды і туды для маўклівых надзей Спрадвечна расчынены дзьверы. Хто веру цярпліва сьпяліў між людзей, Упрочкі ідзе з той жа верай. Душа не загіне… На гэтым стаім, Каб смутак нязводны адолець… Таму не балючая вестка аб тым, Што хутка я сам стану долам.