12/24/2013 

Архіў нумароў:















































































































Васiль Быкаў. 1924 - 22.VI.2003
Каталог TUT.BY





Андрэй Адамовіч

_____________________
Цьвік, які заўсёды з табою.
Вершы


МАЛАКО

Усё што цікавіць майго сына цяпергэта малако.
А жонка ўвесь час кажа,
каб я напісаў пра Міхала верш.

Сёньня яна паклала яго мне на грудзі.
І вось вельмі ж дзіўны сон прысьнілі бацька і сын.

Спачатку было страшна, а пасьля Міхал аддзяліў малако ад малозіва.

І ў краме мы расплочваліся малаком за малако.
І прымушалі малако шыхтавацца.
І маліліся на малако.
І абражалі малако.
І лілі малако на зямлю.
І кідалі ў малако хлеб.
А Міхал піў малако.
А я ня піў, бо ад малака мяне цягне на ваніты.

А пасьля я раскрыў парасон, і з неба палілося малако.
А Міхал патлумачыў,
што сусьветны патоп быў не вячэраю, але сьняданкам.

І мы бачылі, як разьлілася Бабілонская вежа.
І мы бачылі, як патанула Троя.

І мы бачылі, як Зянон сам ня верыць у свае апорыі.
А Міхал сказаў, што ён верыць.

І мы ішлі па беразе акіяну.
А я трымаў далонь сына ў сваёй.

І вялікія малочныя хвалі накрывалі ўзьбярэжную перасыпку.
І нітачка далягляда была нітачкаю Міхалавай усьмешкі.

Я прачнуўся праз тое, што Міхал біў мяне кулаком у грудзі.
Бо ён лёгка адрозьнівае сапраўднае малако ад прымроенага.

Чамусьці я не хачу, каб гэты верш прачытаў мой сын.


ГАБРЫЕЛЬ ГАРСІЯ МАРКЕС

Праз усю гэтую восень я буду сьніць, што дождж падацьме
дзевяноста адзін дзень без перапынку,
а ябеспрытульнае калумбійскае дзяўчо,
якому няма дзе ад яго схавацца.

Таму начамі я буду прытуляцца да цябе і дрыжаць.

А напрыканцы верасьня, блукаючы завулкамі, я знайду
Вялікі трохпавярховы, пакінуты гаспадарамі дом.

Праз кастрычнік я буду ўздымацца прыступкамі ўсё вышэй,
Уцякаючы ад вады, што падацьме з неба.

А ў сярэдзіне лістапада ўбачу, што ў падстрэшшы ляжыць
на белым ложку Габрыель Гарсія Маркес.

Хворы на рак Габрыель Гарсія Маркес.

Ён захрыпіць, паглядзіць на мае аголеныя грудзі.

А ты расштурхаеш мяне ўначы і запытаеш:
Чаму ты так страшна хрыпіш
і дыктуеш нешта па-гішпанску?

Не хвалюйся, каханая, – адкажу табе, –
Гэта ня я. Гэта невылечна хворы на рак
Габрыель Гарсія Маркес.


ІТАЛІЙЦЫ

Італійцы набываюць кватэры на Карла Маркса.
Фарбуюць сьцены ў белы колер.
Улеткувыстаўляюць на падваконьні вазоны з кветкамі.
Узімкусадзяць на іх сваіх высачэзных каханак.

І калі якая прасядзіць усю зіму,
яны дораць ёй пярсьцёнак з дыяментам.
І калі якая прасядзіць усю зіму,
яны вязуць яе ў Італію адпачыць на моры..
І калі якая прасядзіць усю зіму,
яны вязуць яе ў Італію знаёміцца з мамаю.
І калі якая прасядзіць усю зіму, яны бяруць з ёй шлюб.

А ўлетку Італійцы сядаюць у свае машыны
і едуць дарогамі Беларусі.
Бясконцымі, як стужка Мёбіуса.
І нідзе яны ня бачаць белага колеру.
Толькі залатое жыта, толькі зялёная бульба
і толькі шэрыя помнікі Леніну.

Вось такую гісторыю распавёў мне будаўнік,
які фарбаваў сьцены ў маім пакоі.

Ён хацеў пафарбаваць іх белым.
Таму і расказаў мне пра італійцаў.

І тады я паехаў на Карла Маркса,
і сапраўды ўбачыў у вокнах вазоны і сьпіны каханак.

А некаторыя італійцы выявіліся геямі,
або ў іх разьвітае эстэтычным пачуцьцё.

У іхніх вокнах не было нічога
акрамя хваляў хвалюючае цемры.

Якія нагадвалі плынь Дора Белтэі,
ракі, што я ніколі ня бачыў.

А калі на вуліцу Карла Маркса пачалі падаць прыцемкі,
Італійцы зацягнулі свае пранізлівыя,
як Лібанскі вецер, песьні.

І толькі па рытму гэтых песьняў
Можна было здагадацца,
што італійцы часта-чатста падскокваюць ля вокнаў,
Каб пабачыць у доме насупраць супляменьніка,
закрычаць “Viva, Italia!”

Але бачаць іх толькі птушкі,
што лятуць высока над горадам,
Нясуць у дзюбах кавалачкі душы і цела,
тых, якія замерзлі ўзімку.

Лятуць кудысьці сабе да Італіі,
дзе, кажуць, усе сьцены белыя.


ЗАЎСЁДЫ ТВОЙ, МАЛЕНЬКІ ХУАН ПАБЛА

Гэтым летам я ўвесь час сьніў,
нібыта я сын Пабла Эскабара,
і клічуць мяне Хуан Пабла.

І мы з бацькам плывем на гігантскім белым левіафане
Кудысьці праз Акіян.

Дый раптам ён хапаецца за сэрца і валіцца ў хвалі
Амерыканская куля.

І так мы плылі кожную ноч у абяцаную нам краіну.

А зранку на маіх вуснах усё яшчэ быў прысмак
Салёнай Атлантыкі.

Калі Пабла Эскабар, крывавы забойца,
мой бацька быў малады,
Дык краў на могілках камяні, зьбіваў з іх надпісы і прадаваў.

Пабла Эскабар пайшоў нашмат далей
ад стваральнікаў палімпсестаў.

Бо ён нічога не хацеў пісаць на гэтых камянях.
І меней за ўсё ён хацеў напісаць там: “Пабла Эскабар”.

Вось чаму я ня мог кожную ноч ня сьніць яго,
які забіў бы мяне толькі для таго,
каб прадаць маім сваякам пліту на магілу.

Праз усё лета я думаў пра тое, што сьніш ты.

А сёньня раптам зразумеў, што ты сьніла,
Нібы ты вялікі белы левіафан,
Які вязе на сваёй шырокай сьпіне двух хлопчыкаў.
У прымроеную краіну.

І гэта добра, што я нарэшце зразумеў,
Што ты вязеш толькі мяне, куды б я ня плыў.

Сёньня скончылася лета,
А я раптам узгадаў, што мы ўжо два гады разам.

І ты вязеш мяне на сваёй шырокай сьпіне
Праз Акіян.

І салёны прысмак на маіх вуснах
гэта прысмак восені,
ў якую мы ўплываем разам

вялікі левіяфан і маленькі Хуан Пабла.



ЦЬВІК, ЯКІ ЗАЎСЁДЫ З ТАБОЮ

Вось вам цьвік у кардыяграме
Джамалунгма, якою лякаюць любое сэрца,
тое, што Юстас у радыёграме Алексу перадаў,
перахітрыўшы немцаў.

Вось ты ўжо і думаеш, чытач,
недакладны рытм, і кудысьці рыфма
саскочыла, можа і ненадоўга,
такі сабе гераіншчык з надзеямі.

А, ведаеш, чытач, мне похрэн,
бо тут і цяпер будзе ня баю-бай,
а сапраўдны мужчынскі верлібр з яйкамі,
будзе, карацей, за што патрымацца.

Вось таму я і пачаў пра цвік. Ён быў напраўду стары,
не таму што іржавы, а таму, што каваны, даўгі, квадратны.

Я знайшоў яго на апошняй пляцоўцы, на высакосьці ў вежы
кляштара францысканцаў\бенедыктынцаў\селізіянцаў
у вёсцы Друя.

А побач з цвіком, вялікім, каваным ляжала галава анёла,
уся ў пыле. Яна была з мармуру і без вачэй у вачніцах.

А як я здагадаўся, што гэта была галава менавіта анёла?
Ну, па-першае, я быў у кляштары францысканцаў\бенедыктынцаў\селезіянцаў
на самай высакосьці вежы
хто б сюды яшчэ заляцеў.

Па-другое, цела з крыламіхаця якое ў анёлаў цела? –
ляжала побач. І вось я ўзяў цьвік у правіцу, а галаву
у левіцу.

І вырашаў, што лепш скрасьцігалаву або цвік?
І як не патрапіць з імі на вочы францысканцам\бенедыктынцам\селезіянцам?

А пасьля проста кінуў галаву назад у пыл, а цвік
засунуў за пас. І нармальна сабе даехаў дадому.
І, можа, ніколі ў жыцці больш ня бачыў францысканцаў\бенедыктынцаў\селезіянцаў.

А пасьля гэты цвік кудысьці зьнік. Можа, на ім і цяпер
вісіць адзін з партрэтаў у маім пакоі: Крапіва Кандрат, Кардынал Казімір, Кардынале Клаўдыя.

І я магу нават зладжваць сапраўдны лахатрон
хутка перавешваць гэтыя партрэты
і спрачацца на ўсе мае ганарары,
што ніводзін лох не здагадаецца,
які партрэт вісіць на цьвіку старым, каваным, скрадзеным.

Напраўду, я ня ведаю, куды гэты цьвік падзеўся.

Ня будзем паглыбляцца ў тэму рабаўніцтва,
закону, маралі, але,
скажу табе, чытач, проста:
разам з гэтым цьвіком з майго жыцьця

зьнікла жанчына, якую я кахаў.

І я ня ведаю, куды яна падзелася.

Можа, яна і прыхапіла гэты цьвік, стары, каваны.