Архіў нумароў:

Віктар Ярац

_____________________ Сняжынка на вуснах. Вершы	На дваіх Захлынацца ад губ тваіх, сокам налітых, не пад веццем вячэрнім акацый і верб – у кабіне абдзёртай скрыпучага ліфта, што ўздымае на сёмага неба паверх. Узлятаючы ў высі не анёлам бязгрэшным, слухаць пульс тваіх пальцаў у пальцах сваіх і ў пялёсткавым маі і ў студзені снежным, дзе імгненне і вечнасць – на дваіх, на дваіх. Музыка Плывуць, плывуць аднекуль гукі музыкі ў пачатку восені лагодным, ясным днём так ціха-ціха, быццай кладкай вузенькай хтось асцярожна йдзе над ручаём. Пра што яны і з дрэвамі, і з вокнамі імкнуцца падзяліцца вышынёй – і блізкай галубінай, і далёкаю, якой у шторм гудзе марскі прыбой? Аб чым яны пад ціўкат вераб’ёў ваколіцы, праз рык матацыклетных трас крутых плывуць акорды плаўна, нібы моляцца за нечы век людскі, за чыйсці міг? * * * На беразе тваім квітнеюць ружы ў росах, п’янеюць салаўі – захмельваюць сады. На беразе маім – у шрамах-ранах сосны: маланкі тут свае пакінулі сляды. * * * Адгукацца на рэха даўно спілаваных дуброў, адгукацца на вецер, што носіць забытыя словы – папялінкі пагаслых начлежных кастроў, – далучацца да свету, да яго векавечнай асновы. Адгукацца на выдых глыбокі зямны і на зорную споведзь, і заснежаны след на світанні, і на гук, ледзьве чутны, далёкай струны – далучыцца да нечае тайны. * * * Да губ тваіх праз вокны юны месяц данесці хоча пацалунак свой – яго прызнанні ловяць Сож і Бесядзь, прычалы з водарам жывіцы баравой. Пакуль ты спіш – чый успамін салодкі данінаю і цішы, і вятрам? …Далёкую вясну гайдаюць лодкі на хвалях Прыпяці, на быстрыні Дняпра. * * * У прасторы абуджанай, чуйнай і снежнай, адгукаюцца рэхам якой даўніны рэактыўнаму гуку ў марозным бязмежжы палазы ці з бярозы, ці з пявучай сасны? Мама Небу ці жаляцца маміны вочы тут, дзе гады адцвілі, адляцелі, тут, дзе з гнязда, што на грушыне, сочыць позірк цікаўны на будні, нядзелі? Рукі баляць – гэта доля такая. Ногі баляць, а ці дол спагадае тут, дзе буяла вясна маладая, тут, дзе і вецер стаміўся з гадамі? Кожнай сцяжыне жадаеш і зёлцы добрага дня і спакойнае ночы. Небу ці жаляцца маміны вочы тут, дзе шпакі спавядаюцца ў сонцы? * * * Сняжынка на вуснах асмяглых растане ці кропля залётнай вады дажджавой – твой подых далёкі, твой подых растайны цалуецца небам высокім са мной. І сеецца ветрам насенне імгненняў мелодыі юнай – а ёй не старэць. І ў свеце зімовым, і ў свеце вясеннім ёй сэрца не толькі ад холаду грэць. * * * Верш напісаць на досвітку зімовым – пакінуць на паперы ланцужкі, – сляды абветранай вякамі мовы, дзе кожны знак жывучы, трапяткі. Пайсці спакойна ў шэры дзень адліжны, нібы ты незалежны больш ад іх – тых слоў, якія толькі час прапіша ці не прапіша на жылплошчы кніг. Прыйсці пад вечар у цяпло кватэры, дзе на лістку звычайнае паперы чакае верш. І перш, чым піць і есці, шматкроп’е, што ў фінале, перакрэсліць. Палеская ніць Зоркі дораць прызнанні Нью-Йорку, Маскве і пасёлку эвенкаў. На Палессі шукае вытокі свае паэт Еўтушэнка. Тут, дзе жытам і бульбаю пахне зямля да завеі, да снежня, не шыпіць, не пытае на ўзлеску змяя: – Хто святы, а хто грэшны? Тут дзяды самасадам сагравалі гады, першаком-самагонкай запівалі маўчанне пякучай бяды і балючай гамонкі. А былі ж і вясёлыя ў свеце дзянькі, а былі ж – іх не сцерці. Цёпла сеяла неба любві васількі і рамонкі бяссмерця. Што ж падкажа тут сэрцу ігліца старых хвой і елак, помняць, пэўна ж, якія і выдых, і ўздых сваякоў-Еўтушэнак? Чым так блізка і ў змроку адгукнецца ўначы след у полі падводы, над якім адкрычалі сваё крумкачы ў час ліхой непагоды? Хто да ранку згадае хоць слоўца адтуль, дзе твае ўсе чарніцы, дзе твае ўсе суніцы, кукаванне зязюль, ільняныя клубочкаў ніці? Як жа хмеліць тут водар баравы, лугавы! Хмары – мроямі багны. Ліпень – лета вянец. Драч у сховах травы дакрычацца да некага прагне. Ніць прадзецца адсюль і ў далёкай Маскве ці ж парвецца ў свінцовых засценках?.. На Палессі гукае вытокі свае паляшук Еўтушэнка. 7.11.2009 * * * Парк, бязлюдны ў сцюжу і маўклівы, кронамі старых дубоў высокіх зорныя выслухвае навіны, цішыню марозную аблокаў. Сам – як сум , заземлены карэннем, што зімовай вышыні даверыў? Слых ствалоў – і чуйны, і нядрэмны. Толькі гукі прытаілі дрэвы. Блізкая далеч Леаніду Дайнеку Чые ішлі з мінуўшчыны агні хоць вугальком з жывымі падзяліцца? І прарасталі духам глыбіні знаёмыя травінак таямніцы. Вялі сцяжыны ў свет да курганоў, зарослых, як забытыя паданні, і выплываў аднекуль гул званоў малітваю нябёсаў старадаўніх. А вецер, як жарынкі, раздзімаў сугуччы слоў – пад хмарай адсырэлі. І галасы дняпроўскіх перапраў пра што пыталі ў свеце звечарэлым? Чуйная плынь Віктару Казько Плынь падразае берагі рачныя – і глыбы жвіру з глінай, ноч ці дзень, трывожаць плёсы і віры крутыя, — зямля шле водгукі вякоў вадзе. І ў глыбіні відушчай і нядрэмнай, дзе з’іржавелі стрэлы навальніц, каго выглядваюць тапельцы-дрэвы з дубровы-пушчы, больш якой не быць? Каго на дне і каскі, і асколкі выслухваюць, калі абвал ідзе цяжкіх пластоў, што голас помняць звонкі і боль, які не загаіць нідзе? Сваёю неўміручай прагне мовай аб чым вада няспынна гаманіць са светам даўніх ран і светам новым, дзе смагу берагам як наталіць? 3.10.2009