ВЕРШ ПРА БЕЛЫ НАЛІЎ
белыя яблыкі, першыя яблыкі лета,
са скурай пяшчотнаю, бы ў немаўляці,
хрусткія, як белы зімовы сьнег.
ваш водар мне не дае спакою,
так па начах мерцьвякі
мучаць сваіх забойцаў,
белыя яблыкі,
так кожны ліпень зямля
цяжэе пад вашай вагою.
а тут толькі сьмецьце пахне, як сьмецьце…
а тут толькі сьлёзы смакуюць, як соль…
як мы зьбіралі вас,
нібы ракушкі зялёных садоў-акіянаў,
адарваўшыся ад матчыных грудзей,
вучыліся
ва ўсім шукаць сарцавіньне зубамі.
што ж нашыя зубы тут сталі як вата…
белыя яблыкі,
у чорнай вадзе рыбакі,
выкармленыя вамі, тонуць.
З ПЛЯЖАЎ ФЛАРЫДЫ
быццам ты апынуўся на чужым фотаздымку.
сонца скача па галінах аблокаў, як жоўтая малпа.
у вадзе – дзеці – будучыя манархі,
сьмеючыся, пазначаюць сваю тэрыторыю.
пляж цячэ, як разьліты мёд, і хвалі
пускаюць сьліну і аблізваюць бераг,
на вадзе – хлопчыкі – будучыя магі,
пэндзлікамі між ног малююць сонцы.
толькі захлынуўшыся, ты разумееш,
што ўся соль зямлі – у акіянскай вадзе,
што рыбы
ў прыроднай валюце – дробная манета,
якую няцяжка здабыць, ня тое што птушкі –
папяровыя грошы, якім усё дазволена.
яны нават вецер паставілі ракам
і па яго сьпіне спускаюцца да вады,
і там пакідаюць вадзяныя знакі.
ты зьлізваеш з вуснаў салёны мёд,
і паветра прыліпае да насьліняўленай скуры
і курчыцца на ёй, як у павуціньні муха.
у вадзе – дзеці – нашчадкі малпаў
бессаромна мочацца на люстэрка Бога.
АЛКАГОЛЬ
машыны ляцяць як пляўкі
ноч завялася бы лялька
мамку мамку просіць
і ўся чарнее ў чаканьні
і чарка за чаркай
і чарка за чаркай
як самалётаў узьлёты пасадкі
на тратуарах – люкаў пячаткі
«на перагляд»
«брак»
«недапушчальна»
ноч апускаецца як столь
час перабірае пацеркі
за пацеркай пацерка
за пацеркай пацерка
і зранку чорная кава
кава жалобная
горка плача мне ў горла
ФАБРЫКА АНАНІМНЫХ СЬЛЁЗАГОЛІКАЎ
і зноў па выніках году
самых высокіх паказьнікаў
дасягнула фабрыка сьлёз.
пакуль міністэрства транспарту таптала абцасы,
пакуль міністэрства сардэчных справаў
білася ў істэрыцы,
фабрыка сьлёз працавала па начах,
нават па сьвятах ставіла рэкорды вытворчасьці.
у час, калі станцыя па апрацоўцы ежы
перажоўвала чарговую катастрофу,
фабрыка сьлёз перайшла на эканамічна рэнтабэльную
пераапрацоўку адыходаў мінулага –
галоўным чынам, асабістых успамінаў.
фотаздымкі работнікаў году
ўрачыста разьмясьцілі на сьцяне плачу.
я – інвалід працы фабрыкі-героя сьлёз,
у мяне на вачах мазалі,
у мяне пералом шчок.
мне плацяць заробак прадукцыяй, якую я вырабляю.
і я шчасьлівая тым, што маю.
* * *
Бабулі
Ты бачыш сваё жыцьцё, як рэч, пазычанаю на нейкі час у суседзяў. Ты кажаш – асьцярожна з ім, гэта чужое. Яго трэба будзе аддаць такім, якім яго нам прынесьлі. Ты бачыш сваё жыцьцё, як рэч, пазычаную ня толькі табе, але ўсім нам. Вакол твайго жыцьця, як вакол першага чорна-белага тэлевізару, мы сядзім усе разам у захапленьні.
Не жыцьцё вучыць цябе – ты вучыш сваё жыцьцё. Быць самім сабою. Аддаваць сябе да канца. Быццам ты падабрала сваё жыцьцё з жалю на вуліцы, такое ўжо яно было голае і галоднае. І гэты смак голаду ў тваім роце, такі моцны, што перабіваў смак і пах усяго, што ты потым ела. Гэты смак голаду, як ён сьпяваў для мяне, як загаворваў! Гэты дотык галоты, такі незьнішчальны, што сьцюжа прабірала цябе да касьцей, што б ты потым ні апранала. Гэты дотык галоты, як ён мяне абдымаў, як укалыхваў!
Я бачу тваё жыцьцё, як біблію для Бога. Як тое, па чым бог павінен даведацца пра чалавека і паверыць у яго на слова, як і мы ў яго. Я бачу, як Бог стаіць перад тваім жыцьцём на каленях.
«Дарагая вальжыніна бабуля, зьвяртаецца да цябе Бог. Мы асабіста незнаёмыя, але, можа, ты пра мяне і чула – пра мяне пісалі ў некаторых кніжках. Я не магу доўга размаўляць, і гэтыя сьлёзы зьяўляюцца на маім твары нечакана, як захопніцкае войска, як высадка сьпецназу на твар. Гэтыя сьлёзы ва ўніформе ахоўнага колеру – празрыстыя ў паветры, яны набываюць колер шчок і ўсяго, на што падаюць. Бабуля! Я такі стары, што шмат хто ўжо ўголас пацьвярджае маю сьмерць! Яшчэ крыху і я сам паверу ў яе. Пасадзі мяне да сябе на калені, распавядзі мне, як зямля трымаецца на чарапахах. Твае рукі на дотык – як чарапашы панцыр. Дай мне схаваць пад імі сваю галаву».
СОН ПРА БАБУЛЮ
прысьнілася, што ты і я
разам едзем у эфіопію.
ты – на самалёце,
а я – на аўтобусе.
табе 79.
мне 24.
ты прыедзеш першай
і будзеш чакаць,
пакуль і мой аўтобус дацягнецца
да нашай з табою
эфіопіі.
НЬЮ-ЁРК
нью-ёрк –
гэта помнік гарадам
гэта –
ТА-ДАМ
гіганцкая рыба
у якой луска ад зьдзіўленьня
паўстала дыбам
і ўсё што дагэтуль было дымам
знайшло агонь які яго нарадзіў
пена шампанскага
пераплаўленая ў метал
шкляныя рэкі
запушчаныя ўгару
і тое пра што ня скажаш ксяндзу
тут выкладаеш таксісту
і нават час ідзе з аншлагам
калі пад агульны ох і ах
з чорнага капелюша
хвастаты маг
вымае нью-ёрк
за вушы хмарачосаў
* * *
памяць пра цябе – як іголка ў сене
якую адшукаць немагчыма
але куляючыся з іншым мужчынам
на тым сенавале
кожны раз баюся яе ўколу
* * *
Для А.Б.
нават цяжка паверыць, што мы былі яшчэ маладзейшыя
чым цяпер
што нашая скура была такая тонкая
што вены блакітнелі праз яе
як лінеечка ў школьных сшытках
што сусьвет быў простым дваровым сабакам
і кожны раз сустракаў нас ля дому пасьля ўрокаў
і мы ўсё хацелі забраць яго да сябе
а потым яго забраў нехта іншы –
даў імя і вучыў камандзе «чужы»
на нас
і таму мы прачынаемся па начах
і запальваем сьвечкі тэлевізараў
і ў іх цёплым полымі пазнаем
твары і гарады
і сьмелыя зранку зьвяргаем яечню з патэльні…
а наш сабака вырас на чужым павадку
а нашыя маці раптам перасталі спаць з мужчынамі
і гледзячы на іх сёньня
усё лягчэй паверыць у нявіннае зачацьце
а зараз уяві сабе:
дзесьці ёсьць гарады
з каменнымі белымі дамамі
раскіданымі ўздоўж берагу акіяну
як яйкі гіганцкіх марскіх птушак
і ў кожным доме – легенда пра капітана
і кожная пачынаецца так:
«Малады і прыгожы…»
