12/24/2013 

Архіў нумароў:















































































































Васiль Быкаў. 1924 - 22.VI.2003
Каталог TUT.BY





Антон Рудак

_____________________
Музыка ў паветры. Вершы


зорка

самалётамі неба распоратае
як іголкамі
дзіркі свецяцца
людзі іх называюць зоркамі
латку – месяцам

там мядзведзіцы белыя
умкі
лапкай нос прыкрываюць употай
вецер сыпле згары падарункі
аэрапортам

і лятуць угару фейерверкі
і грукочуць салюты
ўночы
зорка долу без парашута
раптам скочыць
а калі я яе пабачу
і жаданае ўрэшце спраўдзіцца
падзялюся з табой
дзіцячай
лепшай радасцю


верхні горад

вер – мы сустрэнемся ў горадзе
дзе ліхтары адбіваюцца ў хмарах
мы сядзем на воблаку і пагаворым
бязлюдныя вуліцы ўкрые туманам
мы будзем прыпальваць проста ад зорак
а нашыя словы падхопіць вецер
і панясе іх urbi et orbi
распавядзе ўнукам і дзецям.

зваротны адлік
тры, два, адзін
дзесьці ўгары
ўдарыць гадзіннік
забомкае
валяцца знічкі ўніз
вярніся ў дзяцінства
мяне з сабою
вазмі
і мы застанемся ўдвох
змоўкні, я сам усё добра помню
кожнае слова: аціхлы двор
музычнае школы на плошчы свабоды

старыя сябры маладыя зноўку
і зажылі пухіры на далонях
маці крык далятае з вокнаў
чуеш: воўка, пара дадому!
вецер паўторыць urbi et orbi
чэрці, анёлы ці простыя людзі
спі спакойна, мой верхні горад
веру – усе там будзем.


аўтапілот

скочыўшы без парашута праз адчыненыя дзверы
я лячу скрозь стратасферу пералічваючы страты
я ў нішто даўно не веру не люблю не спадзяюся
я ўсяго зрабіў багата акрамя таго што мусіў
толькі сам і вінаваты
хто не хоча скочыць долу са сваіх шматпавярховак
я лаўлю ўсіх вас на слове не паліце і не спіце
не вучыце новых моваў не пішыце на санскрыце
на іўрыце і трансліце пагатоў адначасова
укантакце і у твітэр

уніз наперад галавою я збягаю па спіралі
балансуючы на краі танчу вычварныя танцы
дзе б мяне вы ні шукалі я знаходжуся на зломе
лепей нават не шукайце гэты свет мяне не зловіць
зрэшты ён і не збіраўся

пад крылом палае горад бомбы крыюць наваколле
таюць словы застаюцца толькі шкло бетон і камень
гэта ўсё роўнабакова мне пляваць што будзе потым
і дрыжачымі рукамі я запісваю размову
са сваім аўтапілотам


прадчуванне

гэта можа здарыцца ў кожны момант
рана ці позна а ўсё адно
у кожнай барбары свая бона
якая напоіць яе віном
сядзім у бары і сонны горад
паволі сплывае на дно

вуліцы вымерлі сёння цёмныя
ў шчыліны вільня вылазіць вонкі
зорка палын залівае двары
водарам тонкім

прэч ад ракі дзе вядзьмаркі-дальтонікі
у фіялетавы неба колер
скокаюць з берага
але яно і само патоне

імёны мастоў безнадзейна забытыя
і заблукалыя сны з залюстроўя
ціха і стомлена перапытваюць
дзе з іх каторы

раней ці пазней усё так і адбудзецца
дарма што тэрмін пакуль невядомы
мы з табою яшчэ паваюем
за кожную вуліцу
гаморы й садому


перадкалядная

касцёл
гатычны аловак званіцы ў альковічах
цуд між палёў падарунак дасланы з космасу
ловіць сігналы з нізкага неба над вёскай
сувязь з нябёсамі лепшая тут за сотавую
меншыя кошты

мяжа
паміж светамі прывідная і даўняя
зямля абяцаная скарбы і кантрабанда
бетонныя доты слупы драты і шлагбаўмы
крыжы прыдарожныя з выцвілымі абразамі
як паказальнікі

бель
накрывае адчаем чорныя коміны
нават сабакі памоўклі ўсё спакойна
найбольшы узровень маўчання прыпаў на могілкі
супаўшы з адсоткам шчасця нібы выпадкова
замкнулася кола

К+М+Б+

каляды
мая беларусь непрыстойна заходняя
у вокнах палаюць агні без шуму і галасу
ладны вяпрук падыходзіць да скону годна
ён ведае правілы і не шкадуе ані
што ўсё гэтак склалася


хроніка падзеяў

Увечары места схавалася ў снезе па вокны,
зрэнкі ялінак зялёныя мройліва звузіла,
цёпла задыхала дымам дрыготкім праз коміны,
сцяўшы пад коўдраю доўгія пальцы вуліцаў.

Уночы сталіца поўніцца рознай набрыддзю –
нават не трэба перапісу насельніцтва.
Дзесьці у хостэле, стомленая ад радасці,
Дзева Марыя люляе малога Езуса.

Уранку усе праспяць, акрамя маршрутчыкаў
і машыністаў аўтазаводскай лініі,
і пралятуць анёлы, усцяж фарбуючы
шэрыя сцены ў колеры бела-сінія.
Удзень, спахапіўшыся, горад патоне ў апокрыфах –
кожны сцвярджацьме, як быццам стаяў пры калысцы,
што, калі веры даць тром вандроўным астролагам,
у немаўляці будзе цяжкое дзяцінства.

І толькі, толькі
Божая Маці, развёўшы далоні пад покрывам,
рукі узняўшы над дахамі, стане маліцца.


Уцёкі ў Егіпет

Колькі тае зімы – насамрэч невядома нікому
з прысутных тут,
празрысты сум недарэчных зім яшчэ не паспеў
нам усім надакучыць:
аблокі раскрыюцца над галавою раптоўна,
нібы запасны парашут
і будуць хіліць цябе ў сон хоць да скону дзён –
ці, прынамсі, да кучак.

У сне, бы ў заснежаным лесе, ты зможаш найлепей угледзець усе сляды,
нябачныя воку дагэтуль, няхай бы яны і цягнуліся за кіламетр,
і вымерлы горад ізноў адзавецца спалоханым рэхам тваёй хады –
спустошаны назаўжды, як ён жыў далей,
калі б ты не прыехаў.

А ў нашай гісторыі будзе ўсё тое самае,
што і належыць спакон,
класіка жанру: пячоры, анёлы і пастухі,
чараўнікі, немаўляты,
вежы царквы і касцёла, каханы горад,
стомлены гарнізон,
сонная варта, зорны абшар, Каляды.

Не азіраючыся на вокны, ты будзеш спакойны
і ўсё шпарчэй
пакрочыш замеценай вуліцай з крыжам, што ўрэшце зваліўся табе на плечы,
і толькі абменены на самагонку люгер
адцягне тваю кішэнь,
толькі завея і золкая вечнасць
адцягнуць вашу сустрэчу.


сон мілаша

па-над горадам зачараваным, нібыта у сне
прамінаюць князі, імператары ды базілеўсы
пад нагамі няўрымсліва вілія ў невараць мкне
я стаю на руінах няспраўджанага каралеўства

у спрадвечных мурах ні царква,
ні касьцёл, ні турма
ні патоп, ні вайна, ні рэпрэсіі, ні рэвалюцыя
і нарэшце ніякага сцягу на вежы няма
толькі конікі на паплавах каля рэчкі пасуцца

вастрабрамская маці не хіліць чала у журбе
прыціскаючы соннае места да сэрца далоньмі
ўсе дарогі на свеце нязменна вядуць да цябе
над табою кружляе пчала і грукоча пагоня

спі, маленькая,
болей не прыйдзе жалезны ваўчок
калыханку табе я спяю, засынай у спакоі
я шапчу і міжволі прыслухваюся: па начох
хтосьці зноўку айчыну сваю называе літвою


музыка ў паветры

з вечаровых сеансаў паддатыя кінамеханікі
прыходзяць дахаты адначасова з каровамі
трамваі ўначы звіняць на аціхлых ускраінах
дзе глебу раз-пораз
разорваюць шматпавярховікі

час забірае голас змывае колеры
на чорна-белую стужку няўмольна шчоўкае
сябры і ворагі звыкла мяняюцца ролямі
і бамбасховішчы робяцца танцпляцоўкамі

пара надыходзіць збіраць камяні спатыкання
і наўзамен руінаў пакінутых бомбамі
каб не пазбыцца набытых нядаўна навыкаў
героі падполля гурмою супольна з палоннымі

адпаведна з усімі правіламі маскіроўкі
будуюць кардонны горад блытаюць карты
каб вайна калі нават і вернецца ўжо не здолела
пазнаць тыя самыя вуліцы і заблукала

Альберт Эйнштэйн

Альберт Эйнштэйн, прафесар Белдзяржуніверсітэта,
выходзячы з лабараторыі на падворак каля фантана,
запальвае цыгарэту і заляцаецца да студэнтак.
Дзяўчаты з яго смяюцца: вось чорт кудлаты,
як апантаны.

Альберт ужо размаўляе амаль без акцэнту,
хоць піша канспекты лацінкай.
Нядаўна, між іншым, прасіў прэзідэнта пра пенсію.
Здавалася, што дамовіліся. Аказалася – не зусім:
празь некалькі дзён па тым прэзідэнт застрэліўся.
Вось непрыемнасць.

А ў Мінску тым часам канец неспакойных трыццатых,
у кінатэатрах аншлаг:
Альберт са студэнтамі збег замест лекцый на новую стужку Чапліна,
і кожны смяецца, як быццам не ведае, што адбываецца
па начах,
як быццам гэта сакрэт за сямю пячаткамі.

І толькі Эйнштэйну насамрэч усё абыякава, ён
усвядоміў даўно:
ці тут, ці ў Берліне загінуць – хоць шанец адзіны на сто – а ніколі не позна.
А хтосьці абавязкова ўспомніць, а як і не ўспомніць –
усё адно.
Сур’ёзна, якая розніца. Усё адно.
Бо ўсё адносна.


жнівень

гэты дом існуе пакуль я яго бачу наяве
а калі засынаю насамрэч знікае ў цемры
за вакном расплываецца горад і ўжо іначай
па кватэры становіцца мэбля

дываны абляцелі са сценаў
пасля шпалеры
апошняй тынкоўка
касякі а за імі дзверы
катастрофа
цяпер я не помню які я быў ростам
год скажам у восем

забыццё
нязведанасць
смерць
верасень
восень

але ненадоўга

неўзабаве і я супакоюся змоўкну
дажджамі халоднымі змокну
чуеш голас з маленства
мамін ці толькі здаецца
казка пра белага зайчыка
без капусты і пэўнага месца
дзе б прыстаць на зімоўку
а ў лесе цяпер небясьпечна
раней ці пазней сустрэнешся з воўкам

цьху ты глупства
выкінь дурное
на гэтай пустцы
год дзесяць таму збудавалі дом
зайчыку цёпла
бо ён даўно ўжо мёртвы
а мы жывём

было толькі тое
што ў выніку снамі зрабілася
пасткамі па завуголлях заўчаснай памяці
глянь у вакно
мы з табою зусім не выраслі
дрэвы ўсё тыя ж
не помню як называюцца