* * *
Ю.Ч.
Па дарозе між Крэвам і Ракавам
Кавыляў на трох лапах сабака,
І дзяўчына па прозьвішчу Чорная
Патанала ў томіку Чорнага…
Не глядзелася спадарожніцы
На сады і палі парожнія,
Як шаша кінастужкай сьцелецца
У сьляпую, што крот, мяцеліцу.
Шляхам часта такое мроіцца!
Вось, здаецца, грукоча коньніца,
Гэта я з паланянкай-князёўнаю,
Мне крывёю і духам роўнаю.
А пагоня хрыпіць за сьпінамі,
Верасамі прастуе сінімі,
Крумкачамі зьлятаецца чорнымі…
Сьпіць дзяўчына
па прозьвішчы Чорная.
Па дарозе між Крэвам і Ракавам
Ёй таксама сьніцца ўсялякае…
А дарога чаруе і гушкае…
Томік Чорнага – за падушку ёй.
* * *
Плачу, плачу, плачу –
Як плачу за ўдачу,
Як лячу ўдалечыню
Да гаючага агню…
Пасьвіцца ў прасторы,
падрастае гора,
Я да сьлёз яго зьвяду –
Піць салёную нуду.
* * *
Паміж Гомелем ды Мінскам,
недзе там, мажліва блізка
каля восеньскай імжы
цень мой раптам прабяжыць…
Па сьцяжыне, праз масткі,
цераз поле, напрасткі…
не крыўдуйце, як скрозь сон,
ён кране каго крысом,
на каго абрыне сьнег,
каго ласкай ахіне,
расьцярушыцца ў тумане
і мяне зусім ня стане…
З ЦЫКЛУ «ВЯСНА Ў ДРУСКЕНІКАХ»
* * *
Друскенікі згубіліся ў лясах,
Пульс правінцыйны слухаецца вяла,
Плыве над Нёмнам кавы чорнай пах,
Салодкай неадольнаю навалай.
Бы ластаўкі, між столікаў снуюць
Афіцыянткі у славутай «Каланадзе» –
У строях чорных, хуткія што ртуць;
«Любы капрыз!» – як сэнсары ў паглядзе.
Які капрыз? Адчую ў першы раз
Разгубленасьць адсутнасьцю жаданьняў,
Сваю адсутнасьць тут, дзе згінуў час,
Жаданьне болей не жадаць дазваньня..
Друскенікі згубіліся ў лясах,
А я прапаў на Віленскай алеі…
Бясьсільны нават кавы чорнай пах,
Таму, хто амнезіяй захварэе.
БЭЗ
«Так, невыносна жыць на гэтай зямлі, калі без
цябе і крыху іранічных вершаў пра бэз…»
Тацяна Сапач
А як жа паэту без іранічнага верша пра бэз,
Які бессаромна ўглядаецца ў шэрыя шыбы,
У мікраскапічныя шчыліны шчэміцца спрэс,
Шкрабецца ў вакно, б’ецца крылцамі нібы?
І шчыра шапоча: «Пусьці асьцярожна ў свой сон.
Дазволь падзяліцца кароткай, як выдых, раскошай,
Свабодай сваёй, перашкоды адпраў пад адхон,
Раскрый згаладалае цела для радаснай ношы…
Адкуль і навошта няўцямны дурны супраціў?
Нясьпешна пяшчоту прымі, а на золку падзякуй…»
Паверыў самотны паэт ды рашуча вакно адчыніў,
І шчасны, аблашчаны водарам бэзу, заплакаў.
ДРУСКЕНІКІ
Друскенікі. Трымценьне цішыні.
Чатыры дні распростваюцца плечы.
Тут не сезон. Тут рэдкія агні.
Тут бэз прастуе проста праз парэнчы…
Халодны бэз над Нёмнам, без мяжы,
Мацуе бераг стромкі каранямі…
Між намі ток сустрэчны прабяжыць
Зламаным промнем на кардыяграме.
Магчыма, што адзіны гэты знак
З бязважкасьці ў сябе мяне вяртае:
Таемны крыж зямны сядлае шпак,
Крыж на касьцёле сонца абдымае.
Кавярні пастка раптам праглыне
Мяне і вып’е волю да астачы…
Друскенікі, на памяць ад мяне
Зьбяры між соснаў рэха «Аčіu!»1
* * *
На блакітным ватмане Друскене
Акварэльным пэндзлікам стыхій
Сьветлацені хмар малюе геній
Месцаў гэтых ціхіх і глухіх.
Ажываюць пульхныя аблокі
На азёрным чыстым палатне,
Марыуша звон плыве здалёку,
А вакол – птушыны паланез.
Я бязвольны… Лёгка мне ў палоне,
Дзе і колераў, і гукаў пераліў,
Той сімфоніі, якую сам Чурлёніс
Праз гады нанова паўтарыў.
Вецер з Балтыкі, задзірлівы і шпаркі,
Абрынае ў возера тугу,
Палятуць да Беларусі хмаркі,
Я ж ляцець так хутка не магу.
ДАЛЬТОНІК
Я жыву пасярод чырвона-зялёных дрэваў
на такім жа чырвона-зялёным прасьпекце,
дзе на сьвяты гучаць ачмурэлыя сьпевы
і сьцяжкамі харчуюцца пульхныя дзеці...
Людзі ў дзіўных зялёна-чырвоных строях
піва п’юць, ці віно (калі ёсьць) па кватэрах,
ці навіны глядзяць па БТ пра тутэйшых герояў,
ці займаюцца сэксам пасьля няхітрай вячэры.
Шчасны я, бо гуляю бяз пэўнай нагоды…
Не глядзі мне ў патыліцу, дзядзька палкоўнік, –
я стаю не злачынцам на Пляцы Свабоды,
Я ня хворы, хіба што звычайны дальтонік….
* * *
Мой сон і спакой вартуюць партрэты
сьвятых, сваякоў і, вядома, паэтаў...
У багетах і без, на кніжных паліцах
Тамоў пасярод ім таксама ня сьпіцца…
Пад самаю стольлю, між «Казак народаў Бірмы» –
Мікола Капернік, вясёлы і ўжо ціхамірны.
Побач з малітваю Оптынскіх старцаў няскораных –
фота з аўтографам Алеся Бяляцкага бела-чорнае.
Зьлева ніжэй – здымак таткі, Сыса Анатоля,
які пераплыў сваю Лету і сьпіць на дняпроўскім раздольлі.
Побач – выява пляменіка па жончынай лініі,
які абаперся на томік «Населеных пунктаў Валыні».
Вялікі партрэт дачкі Станіславы, па-мастакоўску,
аздоблены паштоўкай са Станіславам Булак-Булахоўскім.
«Таму, хто знойдзе» – арыенцір для тых, хто ня петрыць,
што абразок прападобнага Сергія, там, дзе каньяк «Ай-Петры».
Днём ці ўначы, пры мёртвым сьвятле электрычным,
годна глядзіцца Міцкевіча Адама аблічча,
у Міцкевіча свой асяродак, Адамавыя берагі
атачаюць Юлій Славацкі, Кольбэ і Ян Павал Другі.
Хавае бутэльку ўкраінскай мядовай пярцоўкі
з выявай Марыі Уршулі Лядухоўскай паштоўка.
На акварэлі, памерам 40 на 40, у добрым настроі
Ірына, якая даводзіцца швагеркай мне,
а жонцы Галіне сястрою…
Вакол шмат маленькіх малюнкаў, але адзін мне вядомы –
рэпрадукцыя Канестабіле, Рафаэлевай мадонны,
асаблівы давер да строгай выявы мучаніцы Галіны
ды абразкоў сьвятой Маці Жыровіцкай і Еўфрасіньні
Полацкай, побач з якімі пыжацца статуэткі з Хіны,
распяцьце Хрыстовае з Ерусаліму,
падручнік лаціны.
І тут, нечакана, над Гаруновым «Матчыным дарам»
позірк Алеся Разанава блісьне, абдасьць грудзі варам.
У абакружжы «Жніўных песень» і «Паэзіі радзіннай» –
Сьвятая вялікамучаніца
(ці то царыца, але не швагерка) Ірына.
Крыху ніжэй – рэпрадукцыі Менскае Божае Маці,
Тройцы Сьвятой і грошы, якія патрэбна аддаці…
А ля вакна, з выглядам на траецкія Маабіты,
Сьціснутая багетам – Вінчава «Мадонна Літта»...
Рэпрадукцыі, акварэлі і фотапартрэты –
частка майго начнога сусьвету...
* * *
Дзяўчына, якая так шчыра з табою гуляе
Зрэдку ў размовы
і значна часьцей у маўчанку,
І ежу гатуе, і чэша грабеньчыкам косы якая,
А болей за сэкс марыць выспацца ранкам.
Сьляпую якую вядуць у кавярню, каб потым
Абавязкова абрынуць на дол,
ці на стол, ці на ложак,
Якая так шчодра за гэта падзеліцца потам
І фантастычнамі ўздрыгамі вуснаў,
а можа і ножак.
Якую ты да і пазьней, а яшчэ на сьвітаньні
Так ненавідзіш, што чуеш, як крышацца зубы,
За тое, што дорыць яна
бессаромна каханьне,
Дарэчы, якое таксама звычайная згуба.
Якая аднойчы зарэжа цябе нечакана
Банальным іржавым нажом,
без ніякай нагоды,
Якая сама – не жыцьцё, а крывавая рана,
Глыбокая плынь, дзе сядаюць на мель параходы.
Што больш чым ваякі, загады твае паважае,
Без аніякай надзеі ім павінавацца,
Якая жыве недзе там, паміж пеклам і раем,
Ці болей дакладна,
паміж не тваіх мастурбацый.
Якой невядомы экстаз ад фатэльнай самоты
І розніца ў слове распуста
і ў слове нявіннасьць,
Якая і брэндзі, і півам напоўніць употай
Венаў аб’ём, захаваны для марачных вінаў.
Зацята якая шукае ў мужчынскіх кішэнях
Сьведкаў твайго верагоднага кроку налева,
Якая на вершы плявала і на летуценьні
І непрытомнела ўраз ад няхітрых напеваў.
Якой аніколі ніхто не даўмеўся тлумачыць,
Што ціхая здрада
ня можа быць зьявай прыстойнай
І асабліва тады, калі ты не мужчына, а мачо,
Здатны на самыя кравапралітныя войны.
Дзяўчына, якая народзіць
дзіцятка, падобнае богу,
І ён будзе ты, а сама…
а сама застанецца дзяўчынай…
Ня ведай ніколі, што кажа паэта нябогі:
Цябе не кахаць і ня жыць –
як і жыць, і кахаць – немагчыма.
* * *
З выпадковых імклівых маланак-паглядаў,
ды кавалачкаў слоў, што гуляюць на волі,
нават часам з пякельнага болю падманаў,
і палётаў, якія зрэдчас дорыць сон,
а яшчэ са сьвяточных сталічных парадаў,
а яшчэ з мараў тых, якім збыцца – ніколі,
а яшчэ… а яшчэ… а яшчэ…
беззаганна
выкладае жыцьцё пазлы дзён...
* * *
Скончыцца праца і ногі прыўзьнімуць
самлелае цела,
І калідорам у ліфт,
а з яго ў прамакутнік дзьвярэй,
Дзьверы знаёмым абцасам усьлед
узравуць ашалела,
Што ў перакладзе з дзьвярынага:
«Да пабачэньня, Сяргей!»
Рукі дастануць з кішэняў
скамечаны пачак «Апалу»,
Вочы зірнуць насьцярожана –
хопіць ці не цыгарэт?
Ногі прыпыняцца –
што, брат, застаўся ізноў без запалак?
Выручыць моўчкі агнём
на прыпынку бліжэйшы сусед.
Чмыхне сьмярдзючы «ікарус»,
набіўшы вальляк шумным людам
І праз сем вуліц
аддасьць мяне лесу ліхтарняў сьляпых.
Недзе між іх
цьмяна высіцца шэрабетонная груда,
Недзе між іх я, здаецца, жыву,
калі толькі між іх.
